Эске сала кетели: 3-январда бешим ченде Тажикстандын Ворух анклабындагы Октябрь кыштагында жашаган тургундар топтолуп, Кыргызстан тараптагы жол тоскунга коюлган жолумканалардын тос-тополоңун чыгарып салышат. Буга жооп кылып үчкө жуук кыргыз айылынын адамдары чогулуп келет да Тажикстан тараптагы бажы жана чекара күркөлөрүнүн баарын аласалдырып, кыйсыпырын түшүрө кыйратып кетишет. Тополоңду чекара жана коомдук тартип күзөткөн тажик-кыргыз кызматтары кара жаңжалга жеткирбей токтотуп калышат. Андан соң иштин чоо-жайын биргелешип териштирип чыгып,эки тараптын тең талаптарына ылайык келген чечим табуу жөнүндө бүтүмгө келишет. Баткен областынын губернатору Мамат Айбалаевдин “Азаттыктын” кабарчысына билдирген маалыматтары боюнча,”сүйлөшүүлөр учурунда тажик коңшулар өз тарабынан чекарадагы бажы күркөлөрү менен жол тоскундарды ала тургандыгын” айтышкан. Алардын соңунан Баткен областынын бийликтери да ушундай эле кадамдарга барууну эп көрүшкөн. Эки жактын макулдашуусу менен жол танабындагы тоскундардын баары жоюлгандан кийин кыргыз-тажик тарабынан адамдар аркы-терки эркин каттап калышты. “Иш ушинтип жакшы жыйынтык менен чечилди”,-деп айтты Айбалаев.
Кыргыз губернаторунун сөздөрүн Тажикстандын мамлекеттик чекара комитет башчысынын орунбасары Нуралишох Назаров бышыктады. Анын сөзү боюнча,бул жерде эки тараптын күчтөрү биргелешип, тополоңду басканга жетишти. “Согд областынын
чекара кызмат өкүлдөрү кыргыз тарабындагы кызматташтары менен жолугушканга уруксат суранган эле, биз муну кубаттадык”,- деп айтты Назаров. Ал ошондой эле кыргыз-тажик чекарачылары да өз ара чабыша кетиптир деген кептердин карандай кайбат экендигин ырастады. 3-январдагы тополоңго Назаров курал-жарак аткезчилери шыкакчы болду деп эсептейт. Жакында эле бул жерде контрабандалык 12 тонна калай жана ири суммадагы курал-жарак партиясы кармалган эле.
Баткендин губернатору Мамат Айбалаев тополоң болгон жерде талаштуу тилкелер бар экендигин бышыктады.Ошол себептен эки тарап мурда макулдашып,бул жерге чек ара же бажы күркөлөрүн койбой турган болушкан. Мындан тышкары, жетишилген макулдашууга ылайык, аталган райондо эч кандай экономикалык жана чарбалык иштер жүргүзүлбөшү керек.Айбалаевдин ишениминде,чекарадагы мындай чыр-чатакты сепаратисттик маанайдагы айрым бир күчтөр козутуп,көкүтүп жатат.Ырасмий тажик бийликтеринин буга таптакыр тиешеси жок.
Бишкектеги эл аралык толеранттуулук фондусунун Баткендеги регионалдык кеңсесинин өкүлү Кубанычбек Сатиев бажы жана чекара тоскундарынын алынганын утурумдук гана чара деп эсептейт. Анын айтымында, мындан эки жылдай илгери эле тараптар тосот күркөлөрүн алып салышкан эле. Бирок көп өтпөй алар кайра пайда болгон. Тажик тарабы мунун себебин аталган райондо аткезчилик күч алып кеткени менен түшүндүрүшкөн. Кыргыз тарабы болсо жол тосулуп, соода-сатык кылганга, жалпы эле күнүмдүк келим-кетимге кыйынчылык түзүлгөнүнө нааразылык билдиришкен. Ошондуктан бул жолку чаралар деле, Сатиевдин айтымында, акырындап кайра эски абалына келет. Бирок маселени бир жаңсыл кылып,биротоло чечүүнүн конкреттүү жолдорун азырынча эч ким сунуш кыла элек.
Кыргыз губернаторунун сөздөрүн Тажикстандын мамлекеттик чекара комитет башчысынын орунбасары Нуралишох Назаров бышыктады. Анын сөзү боюнча,бул жерде эки тараптын күчтөрү биргелешип, тополоңду басканга жетишти. “Согд областынын
чекара кызмат өкүлдөрү кыргыз тарабындагы кызматташтары менен жолугушканга уруксат суранган эле, биз муну кубаттадык”,- деп айтты Назаров. Ал ошондой эле кыргыз-тажик чекарачылары да өз ара чабыша кетиптир деген кептердин карандай кайбат экендигин ырастады. 3-январдагы тополоңго Назаров курал-жарак аткезчилери шыкакчы болду деп эсептейт. Жакында эле бул жерде контрабандалык 12 тонна калай жана ири суммадагы курал-жарак партиясы кармалган эле.
Баткендин губернатору Мамат Айбалаев тополоң болгон жерде талаштуу тилкелер бар экендигин бышыктады.Ошол себептен эки тарап мурда макулдашып,бул жерге чек ара же бажы күркөлөрүн койбой турган болушкан. Мындан тышкары, жетишилген макулдашууга ылайык, аталган райондо эч кандай экономикалык жана чарбалык иштер жүргүзүлбөшү керек.Айбалаевдин ишениминде,чекарадагы мындай чыр-чатакты сепаратисттик маанайдагы айрым бир күчтөр козутуп,көкүтүп жатат.Ырасмий тажик бийликтеринин буга таптакыр тиешеси жок.
Бишкектеги эл аралык толеранттуулук фондусунун Баткендеги регионалдык кеңсесинин өкүлү Кубанычбек Сатиев бажы жана чекара тоскундарынын алынганын утурумдук гана чара деп эсептейт. Анын айтымында, мындан эки жылдай илгери эле тараптар тосот күркөлөрүн алып салышкан эле. Бирок көп өтпөй алар кайра пайда болгон. Тажик тарабы мунун себебин аталган райондо аткезчилик күч алып кеткени менен түшүндүрүшкөн. Кыргыз тарабы болсо жол тосулуп, соода-сатык кылганга, жалпы эле күнүмдүк келим-кетимге кыйынчылык түзүлгөнүнө нааразылык билдиришкен. Ошондуктан бул жолку чаралар деле, Сатиевдин айтымында, акырындап кайра эски абалына келет. Бирок маселени бир жаңсыл кылып,биротоло чечүүнүн конкреттүү жолдорун азырынча эч ким сунуш кыла элек.
