Киев саммити, кайсы бир россиялык гезит баамдагандай, Күнкорсуз мамлекеттер шериктештиги акырындап өлүп баратканынын айныгыс далили. Чынында эле, экс-советтик республикалар ортосундагы чарбалык-экономикалык байланышты сактоо максатында түзүлгөн уюм эбак эле күнкорсуз өлкөлөр лидерлери Россиянын жетекчилиги менен кездешүүчү “шеринеканага” айланган.
Москвадагы Карнеги фондунун талдоочусу Андрей Рябов:
-КМШнын бардык эле жыйындары поствоветтик өлкөлөрдүн лидерлеринин элиталык клубуна айланганы качан!? Жетекчилер ортосундагы мамиле, 10 жылдан көп убакыт мурда түзүлгөн уюм үзүрлүү иштеп жатат деп айтканга негиз болуп келет. Шериктештик эми түптөлгөндөн бери, Европалык же регионалдык экономикалык уюмдарга мүнөздүү, бир дагы көзгө көрүнөлүк социалдык-экономикалык долбоордун өтөсүнө чыкпады.
Бул ирет жыйынга, анын ишине тээ 1991- жылдан бери өтө сейрек катышкан Түркмөнстандын президенти С. Ниязовдон башка Казакстандын президенти Н. Назарбаев, учурда Испанияда жүргөн өзбек президенти И. Каримов жана 2-февралга белгиленген жалпы элдик референдумдун кыжалаты менен жүргөн Кыргызстандын президенти А. Акаев келишпеди. Соңку экөө өз ордуна премьер-министрлерди жөнөтүшкөн.
Давостогу Дүйнөлүк Экономикалык Форумдан жекшемби күнү кайтып келген Н. Назарбаевдин Киев саммитине барбоо себеби эмнеде?
Н.Назарбаевдин басма сөз катчысы Жанай Омаров:
-Эч кандай себеп жок. Тышкы иштер министри жана мамлекеттик секретар К. Токаев жыйынга катышат деп чечилген. Башка себеп жок.
Президенттин атынан Киевге жөнөтүлгөн К.Токаев – Казакстандын мамлекеттик катчысы жана тышкы иштер министри.
Деген менен, Шериктештиктин социалдык-экономикалык проблемаларын өкмөт башчылар менен чогуу отуруп талкуулоого, президент Путин менен арбын кездешип жүргөн Н. Назарбаевдин дити каалабаган көрүнөт дешет байкоочулар.
Азербайжан президенти Гейдар Алиев да Шериктештин келечегине ишене бербейт. Ошон үчүн, КМШнын аткаруучу секретары Юрий Яров ай башында Бакуга келгенде Г. Алиев аны кабыл албай койгон.
Шериктештик , ошентип кунары качып турганда, Тажикстандын президенти Э. Рахмонов Киев саммитинен эмне күтөт? Тажик журналисти Салим Аюбзаде:
-Э. Рахмонов менен Россия президенти В. Путиндин Киевдеги кездешүүсү мурда мерчемделген. Алар жумуш издеген мигрант тажиктер былтыр ноябрда Россиядан күчтөп айдалгандан бери жолугуша элек. Ал ортодо Э. Рахмонов Францияга жана АКШда ырасмий сапарда болду. Андан бери Э. Рахмонов бир нече ирет В. Путин менен телефон аркылуу баарлашкан. Ошондуктан, Киевге баруу Э. Рахмонов үчүн өтө маанилүү.
Көпчүлүк россиялык байкоочулардын пикирине караганда, КМШ жетекчилеринин бейрасмий саммиттиндеги эң маанилүү окуя В.Путиндин Грузия президенти Э.Шеварднадзе жана Молдова президенти В.Воронин менен кездешүүсү болот. Э.Шеварднадзе менен расмий Тбилисиге 10 жылдан бери баш ийбей, кийинки кезде россиялык-грузиялык мамилелердин курчушуна алып барган Абхазия маселеси, Абхазия-Грузия чек арасындагы россиялык аскерлердин тагдыры каралса, В.Воронин менен Молдованы “ичтен иритип жаткан” Приднестровье “илдети” талкууланат.
Лидерлердин Киевдеги бетме-бет кездешүүсүндө күнкорсуз мамлекеттер ортосундагы экономикалык проблемалар жөнүндө кеп козголоору сөзсүз. Себеби, кийинки жылдары Шериктештик алкагындагы өз ара сооданын көлөмү азайып, КМШнын тыш өлкөлөр менен соода-сатыгы көбөйгөн. Бирок, бул импорттун эсебинен орун алды. Мындай жагдай, талдоочулардын айтымында, КМШ лидерлерин ич ара сооданы жакшыртуунун жолдорун издөөгө мажбур кылууда.
Москвадагы Карнеги фондунун талдоочусу Андрей Рябов:
-КМШнын бардык эле жыйындары поствоветтик өлкөлөрдүн лидерлеринин элиталык клубуна айланганы качан!? Жетекчилер ортосундагы мамиле, 10 жылдан көп убакыт мурда түзүлгөн уюм үзүрлүү иштеп жатат деп айтканга негиз болуп келет. Шериктештик эми түптөлгөндөн бери, Европалык же регионалдык экономикалык уюмдарга мүнөздүү, бир дагы көзгө көрүнөлүк социалдык-экономикалык долбоордун өтөсүнө чыкпады.
Бул ирет жыйынга, анын ишине тээ 1991- жылдан бери өтө сейрек катышкан Түркмөнстандын президенти С. Ниязовдон башка Казакстандын президенти Н. Назарбаев, учурда Испанияда жүргөн өзбек президенти И. Каримов жана 2-февралга белгиленген жалпы элдик референдумдун кыжалаты менен жүргөн Кыргызстандын президенти А. Акаев келишпеди. Соңку экөө өз ордуна премьер-министрлерди жөнөтүшкөн.
Давостогу Дүйнөлүк Экономикалык Форумдан жекшемби күнү кайтып келген Н. Назарбаевдин Киев саммитине барбоо себеби эмнеде?
Н.Назарбаевдин басма сөз катчысы Жанай Омаров:
-Эч кандай себеп жок. Тышкы иштер министри жана мамлекеттик секретар К. Токаев жыйынга катышат деп чечилген. Башка себеп жок.
Президенттин атынан Киевге жөнөтүлгөн К.Токаев – Казакстандын мамлекеттик катчысы жана тышкы иштер министри.
Деген менен, Шериктештиктин социалдык-экономикалык проблемаларын өкмөт башчылар менен чогуу отуруп талкуулоого, президент Путин менен арбын кездешип жүргөн Н. Назарбаевдин дити каалабаган көрүнөт дешет байкоочулар.
Азербайжан президенти Гейдар Алиев да Шериктештин келечегине ишене бербейт. Ошон үчүн, КМШнын аткаруучу секретары Юрий Яров ай башында Бакуга келгенде Г. Алиев аны кабыл албай койгон.
Шериктештик , ошентип кунары качып турганда, Тажикстандын президенти Э. Рахмонов Киев саммитинен эмне күтөт? Тажик журналисти Салим Аюбзаде:
-Э. Рахмонов менен Россия президенти В. Путиндин Киевдеги кездешүүсү мурда мерчемделген. Алар жумуш издеген мигрант тажиктер былтыр ноябрда Россиядан күчтөп айдалгандан бери жолугуша элек. Ал ортодо Э. Рахмонов Францияга жана АКШда ырасмий сапарда болду. Андан бери Э. Рахмонов бир нече ирет В. Путин менен телефон аркылуу баарлашкан. Ошондуктан, Киевге баруу Э. Рахмонов үчүн өтө маанилүү.
Көпчүлүк россиялык байкоочулардын пикирине караганда, КМШ жетекчилеринин бейрасмий саммиттиндеги эң маанилүү окуя В.Путиндин Грузия президенти Э.Шеварднадзе жана Молдова президенти В.Воронин менен кездешүүсү болот. Э.Шеварднадзе менен расмий Тбилисиге 10 жылдан бери баш ийбей, кийинки кезде россиялык-грузиялык мамилелердин курчушуна алып барган Абхазия маселеси, Абхазия-Грузия чек арасындагы россиялык аскерлердин тагдыры каралса, В.Воронин менен Молдованы “ичтен иритип жаткан” Приднестровье “илдети” талкууланат.
Лидерлердин Киевдеги бетме-бет кездешүүсүндө күнкорсуз мамлекеттер ортосундагы экономикалык проблемалар жөнүндө кеп козголоору сөзсүз. Себеби, кийинки жылдары Шериктештик алкагындагы өз ара сооданын көлөмү азайып, КМШнын тыш өлкөлөр менен соода-сатыгы көбөйгөн. Бирок, бул импорттун эсебинен орун алды. Мындай жагдай, талдоочулардын айтымында, КМШ лидерлерин ич ара сооданы жакшыртуунун жолдорун издөөгө мажбур кылууда.
