Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
29-Март, 2024-жыл, жума, Бишкек убактысы 02:13

БОРБОР АЗИЯЛЫК КЫЗМАТТАШТЫК УЮМУНА МҮЧӨ МАМЛЕКЕТТЕРДИН БАШЧЫЛАРЫ АЛМАТЫДА ЧОГУЛУШТУ


5-июлда Казакстандын түштүк борбору Алматы шаарында Борбор Азиялык Кызматташтык Уюмуна мүчө мамлекеттердин, тактап айтканда Кыргызстандын, Казакстандын, Өзбекстандын жана Тажикстандын президенттеринин саммити башталды. Саммит 6-июлга чейин созулат. Расмий маалыматтар боюнча, саммитте эл аралык саясат, регионалдык кызматташтык маселелери талкууланат. Ал эми бейрасмий маалыматтар боюнча, 6-июлда президенттер Нурсултан Назарбаевдин туулган күнүн белгилешет. Бул күнү ал 63 жашка чыгат. Былтыр Назарбаевдин туулган күнүндө президенттер Казакстандын Актау шаарына кезектеги саммитке чогулушкан эле. Кыргыз делегациясын бул саммитте президент Аскар Акаев баштап, анын курамында Коопсуздук Кеңешинин катчысы Мисир Ашыркулов, тышкы иштер министри Аскар Айтматов бар.

Борбор Азиялык Кызматташтык Уюму 2001-жылы декабрь айында Ташкенде өткөн президенттердин саммитинде түзүлгөн. Ага чейин бул уюм Борбор Азиядагы Экономикалык Кызматташтык Биримдиги деп аталып келген эле.

Жаңы уюмдун алкагында Борбор Азия мамлекеттеринин президенттери бир нече ирет жолугушкан. Аларда да ишембиде башталган жыйындай регионалдык, эл аралык саясат талкууланган. Андан тышкары, «региондо экономикалык кызматташтыкты, тактап айтканда транспорт, соода, суу-энергетика тармактарында алаканы өнүктүрөбүз» деген билдирүүлөр кабыл алынган. Маселен, Ташкен саммитинде кыргыз жана өзбек президенттери көзмө-көз жолугушуп, суу-энергетика, газ, жол каттамдары мындан ары либералдаштырылаарын жарыялашкан. Бирок, тилекке каршы, кошуна мамлекеттер ортосунда суу-энергетика, жол каттамдары боюнча проблемалар чечилбей, ал эми Ташкендин быйыл өз чек арасын жабышы соода байланышына дагы бир сокку урду.

Кыргызстандын Казакстан менен соодасы да ойдогудай өнүгүп кеткен жери жок. Астананы Бишкектин суу саясаты канааттандырбайт, Кыргызстанды болсо Казакстандын транзиттик каттамдарга чоң төлөмдөрдү киргизгени, эркин сооданы колдобогону нааразы кылып келет. Мунун айынан Кыргызстандын Казакстанга экспорту азайууда. Маселен, 1998-жылы Кыргызстандын бул кошуна мамлекетке экспорту 85 млн. доллардан ашса, былтыр 36 млн. доллар гана болгон. Өзбекстан менен Кыргызстандын да соодасы азайууда.

Соода жагынан алганда Кыргызстандын байланышы Тажикстан менен өсүп келатат. Бирок Борбор Азиядагы бул эки чаканыраак мамлекеттин соодасынын көлөмү 2003-жылдын беш айында 6 млн. долларды гана түзгөн. Эки мамлекет суу-энергетикалык бирдиктүү саясат жүргүзүүгө аракеттенишүүдө. Бул максатта кыргыз өкмөт башчысы Николай Танаев 4-июнда Тажикстанга барганда эки тарап бирдиктүү суу-энергетика консорциумун түзүүнү макулдашкан.

Ошентип, регионалдык кызматташууда да, өз ара кызматташууда да тоскоолдуктарды жеңе албай келаткан мамлекет башчылары Алматыда саммит өткөрүп атышат. Бирок Мыйзам чыгаруу жыйынынын эл аралык байланыштар комитетинин төрагасы Алишер Абдымомунов туулган күндө, эриккенде, президенттер клубунун алкагында болгон жолугушуулар менен региондогу проблемаларды чечүү мүмкүн эмес экенин белгиледи:

- Мен саммиттен эч нерсе күтпөймүн. Булардын азыркы сүйлөшкӨндөрү кезектеги шайлоо жана жеке маселелер болот. Ал эми элди «турмуш бүгүн-эртең оңолот» деп убактылуу сөздөр менен жубата беришет. Өзөктүү маселелер чечилбейт.
  • 16x9 Image

    Айданбек Акмат уулу

    "Азаттыктын" Бишкектеги бюросунун кызматкери, журналист. Саясат, экономика темалары боюнча адис. Кыргыз Улуттук университетин аяктаган.

XS
SM
MD
LG