Электр энергетика тармагынын оор абалга кептелишине дебитордук карыздардын 2,5 млрд. сомго жеткени, оңолот деген компаниялардын түгөл баары күткөн үмүттү актабаганы себеп болду. Өкмөт былтыр 19-августта электр энергетика тармагындагы абалды турукташтыруу жөнүндө атайын токтом кабыл алып, аткарылчу иштердин бир тобун аныктап берген. Бир жылдан соң өкмөт иштелип чыккан электр энергия акысынын 26% гана чогултулаарын, техникалык-коммерциялык жоготуулар 42% өсүп кеткенин белгилеп, электр акысын чогултууну ыкчамдоо милдетин койгон. Электр энергетика тармагындагы абал быйыл Коопсуздук кеңешинин жыйынында эки жолу талкууланды. Кийинкисинде президенттин энергетикалык коопсуздук боюнча атайын өкүлүнүнүн кызматы киргизилип, ага тармактагы абалды оңдоо милдети жүктөлгөн.
Президенттин атайын өкүлү Жантөрө Сатыбалдиев бир айга жакын убакыт аралыгында жаңы кызматтын жобосун даярдап, алдыда жасалчу иштерин аныктап алганын билдирди. Жаңы жылдан тартып президенттин энергетикалык коопсуздук боюнча атайын өкүлү дайындаган адамдар электр энергетика компанияларынын директорлор кеңешине мүчө болуп киришет. Мындай аракет электр энергиясын жеткирүүчү жана бөлүштүрүүчү акционердик коомдордун ишин жандантуу максатында жасалууда. Жантөрө Сатыбалдиев быйыл ноябрь айында электр акысына 142 млн. сом накталай акча жыйналганын кабарлады.
- Бул көзгө көрүнөрлүк көмөк, - деп айтты Жантөрө Сатыбалдиев. Анын маалыматы боюнча, соңку эки айда бөлүштүрүү компаниялары дурус дегидей иштешти.
- Жалпысынан алганда, бардык бөлүштүрүү компанияларында дебитордук карыз өскөн жок. Биз азыркы карыздарыбызды толук төлөп, ноябрь айында дебитордук карыздарды 66 млн. сомго азайттык. Бул жакшы маанай жаратпай койбойт, мына, декабрь да кирип келди, алгачкы көрсөткүчтөр жаман эмес, - деди Жантөрө Сатыбалдиев.
Анын оюнча, электр энергия акысын өз ара эсептешүү же товар менен төлөп берүү ыкмасынан кутулсак, тармактагы абал кыйла жакшырмак.
- 2001-жылдан бери чогулган проблеманы кыска убакыт ичинде чечип ийиш кыйын, - дейт президенттин атайын өкүлү.
Коопсуздук кеңешинин жыйынынан кийин Сары Өзөн Чүйдө да электр акысын чогултуу иши кыйла жанданганын облустук мамлекеттик акимчиликтин жетекчисинин орун басары Болотбек Кененбаев маалым кылды.
- Эгер аны сандар менен айта турган болсок, октябрь айы үчүн 52 млн. сомдон ашуун акча чогултулду. Бул товар жагынан алганда 108% түзөт. Анын накталай акчасы - 32 млн. сом. Ноябрь айы үчүн 41 млн. сом нак акча жыйналды. Алдын-ала маалыматка караганда, жалпысынан 61 млн. сом чогулду, - деди ал.
«Түндүк электр» акционердик коомунун жетекчиси Сапарбек Балкыбеков да ноябрь айында дебитордук карыздарды жоюу кыйла жанданганын маалымдады. Тактап айтканда, быйылкы жылдын 6 айында дебитордук карыздар 45 млн. сомго азайган. Октябрь айында дебитордук карыздын 20 млн. сому жоюлса, ноябрда дебитордук карыздардын 58 млн. сому жоюлган.
- Бул кассага түшкөн акчалар, - деп айтты Сапарбек Балкыбеков.
Анткен менен «Түндүк электр» АК кызматынан пайдалангандардын дебитордук карызы дале көп бойдон калууда. 1-декабрга карата ал 688 млн. сомду түздү.
Кыргыз өкмөтү жабыла киришип аткан электр карыздарын өндүрүү ушу тапта өзгөчө курч проблемалардан. Күн кур эмес текшерүүнүн жыйынтыктары жарыяланып, карыз акчасын бербей жүргөндөргө катаң чаралар көрүлүп жатканы ачыкка чыгууда. Жантөрө Сатыбалдиев электр акысын чогултуу бара-бара жолго коюлат деген ишенимде. Ал үчүн аткаруу бийлиги колдо болгон мүмкүнчүлүгүнүн баарын жумшай тургандыгын билдирди. Атайын өкүлдүн айтымында, учурда айрым жерлерде ийгиликтүү сындан өткөн ыкма - электр энергиясын бөлүштүрүүчү трансформаторлорду кардарлардын өзүнө берүү маселеси иликтенүүдө. Ансыз электр энергиясын уурдоочулардын ар биринин жанына текшерүүчүнү коюу мүмкүн эмес.
Президенттин атайын өкүлү Жантөрө Сатыбалдиев бир айга жакын убакыт аралыгында жаңы кызматтын жобосун даярдап, алдыда жасалчу иштерин аныктап алганын билдирди. Жаңы жылдан тартып президенттин энергетикалык коопсуздук боюнча атайын өкүлү дайындаган адамдар электр энергетика компанияларынын директорлор кеңешине мүчө болуп киришет. Мындай аракет электр энергиясын жеткирүүчү жана бөлүштүрүүчү акционердик коомдордун ишин жандантуу максатында жасалууда. Жантөрө Сатыбалдиев быйыл ноябрь айында электр акысына 142 млн. сом накталай акча жыйналганын кабарлады.
- Бул көзгө көрүнөрлүк көмөк, - деп айтты Жантөрө Сатыбалдиев. Анын маалыматы боюнча, соңку эки айда бөлүштүрүү компаниялары дурус дегидей иштешти.
- Жалпысынан алганда, бардык бөлүштүрүү компанияларында дебитордук карыз өскөн жок. Биз азыркы карыздарыбызды толук төлөп, ноябрь айында дебитордук карыздарды 66 млн. сомго азайттык. Бул жакшы маанай жаратпай койбойт, мына, декабрь да кирип келди, алгачкы көрсөткүчтөр жаман эмес, - деди Жантөрө Сатыбалдиев.
Анын оюнча, электр энергия акысын өз ара эсептешүү же товар менен төлөп берүү ыкмасынан кутулсак, тармактагы абал кыйла жакшырмак.
- 2001-жылдан бери чогулган проблеманы кыска убакыт ичинде чечип ийиш кыйын, - дейт президенттин атайын өкүлү.
Коопсуздук кеңешинин жыйынынан кийин Сары Өзөн Чүйдө да электр акысын чогултуу иши кыйла жанданганын облустук мамлекеттик акимчиликтин жетекчисинин орун басары Болотбек Кененбаев маалым кылды.
- Эгер аны сандар менен айта турган болсок, октябрь айы үчүн 52 млн. сомдон ашуун акча чогултулду. Бул товар жагынан алганда 108% түзөт. Анын накталай акчасы - 32 млн. сом. Ноябрь айы үчүн 41 млн. сом нак акча жыйналды. Алдын-ала маалыматка караганда, жалпысынан 61 млн. сом чогулду, - деди ал.
«Түндүк электр» акционердик коомунун жетекчиси Сапарбек Балкыбеков да ноябрь айында дебитордук карыздарды жоюу кыйла жанданганын маалымдады. Тактап айтканда, быйылкы жылдын 6 айында дебитордук карыздар 45 млн. сомго азайган. Октябрь айында дебитордук карыздын 20 млн. сому жоюлса, ноябрда дебитордук карыздардын 58 млн. сому жоюлган.
- Бул кассага түшкөн акчалар, - деп айтты Сапарбек Балкыбеков.
Анткен менен «Түндүк электр» АК кызматынан пайдалангандардын дебитордук карызы дале көп бойдон калууда. 1-декабрга карата ал 688 млн. сомду түздү.
Кыргыз өкмөтү жабыла киришип аткан электр карыздарын өндүрүү ушу тапта өзгөчө курч проблемалардан. Күн кур эмес текшерүүнүн жыйынтыктары жарыяланып, карыз акчасын бербей жүргөндөргө катаң чаралар көрүлүп жатканы ачыкка чыгууда. Жантөрө Сатыбалдиев электр акысын чогултуу бара-бара жолго коюлат деген ишенимде. Ал үчүн аткаруу бийлиги колдо болгон мүмкүнчүлүгүнүн баарын жумшай тургандыгын билдирди. Атайын өкүлдүн айтымында, учурда айрым жерлерде ийгиликтүү сындан өткөн ыкма - электр энергиясын бөлүштүрүүчү трансформаторлорду кардарлардын өзүнө берүү маселеси иликтенүүдө. Ансыз электр энергиясын уурдоочулардын ар биринин жанына текшерүүчүнү коюу мүмкүн эмес.
