Чолпон Баекова Конституциялык соттун төрайымы болуп 1993-жылы май айында 15 жылга шайланган. Бирок, өткөн жылдагы референдумда кабыл алынган Башмыйзамдын жаңы редакциясы Конституциялык соттун жетекчисинин иш мөөнөтүн 15 жылдан 10 жылга кыскартууну караган. Жогорку соттун судьясы Марат Кайыпов «күмөн туудурган бул маселени тактоо зарыл. Анткени, Башмыйзамдын жаңы редакциясындагы жобого азыр түшүндүрмө берилбесе, төрайым бекитип жаткан бардык чечимдер кийин шектенткен жагдайга кирептер болушу ыктымал» дейт. Ушундай көз-караштагы судья Марат Кайыпов өткөн жылдын 13-майында Чолпон Баекованын наамына кат жолдоп, анын бир көчүрмөсүн Жогорку Кеңешке сунуштаган.
- Конституциялык Соттун жетекчиси, - дейт Марат Кайыпов, - 15 жылга чейин калабы-калбайбы деген маселеге так жооп болбогондон кийин мен Баековага кайрылып айтып атам: «Сиз судья катары иштей берсеңиз болот. Конституция буга жол берет. Бирок, жетекчи катары иштегенге азыркы Конституция сизге жол бербей калды. Себеби, 10 жылдык мөөнөтүңүз өтүп кетти. Ошон үчүн бул маселени чечип алышыңыз керек. Же Конституциялык соттун жетекчилигинен кетип, судьялык кызматыңызда калып калышыңыз керек. Анан кайрадан жетекчи катары шайлансаңыз болот. Президент Конституциялык соттун жетекчисине бир эле кишини беш-алты жолу сунуш кыла алат. Же болбосо ырасмий түрдө Жогорку Кеңештин эки палатасы аркылуу референдумда кабыл алган жобого түшүрмө алыш керек», - деп атам .
Марат Кайыповдун айтымында, Чолпон Баекова өткөн жылы жазылган бул катка азыркыга чейин жооп бере элек. Конституциялык соттун төрайымынын жардамчысы Альмир Бообеков болсо «бул маселени көтөрүүгө юридикалык жактан эч кандай негиз жок» деген пикирде:
- Юридикалык жактан сабаттуу кишиге түшүнүктүү го, мыйзам тескери күчкө ээ болбойт («закон обратной силы не имеет») деген аксиома бар. Ал убакта, маселен, 15 жылга дайындалдыбы, 15 жыл өтмөйүнчө - муну көтөрүүгө негиз жок. Андан кийин жаңы редакция боюнча 10 жыл деп калдыбы, маселен, бирөө эми шайланып же дайындалып калса, ошол адам 10 жылдык мөөнөт менен иштейт.
Жогорку Кеңештин Мыйзам чыгаруу жыйынынын төрагасы Абдыганы Эркебаев да ушул көз карашты колдойт:
- Бул жерде териштирүүгө негиз бар. Бирок, укуктук өлкөлөрдө «мыйзам тескери күчкө ээ болбойт» деген түшүнүк бар. Баекова мурдагы Конституцияга ылайык шайланган. Азыр ошол эле Конституциянын оңдолгон варианты иштеп жатат. Эртеби-кечпи, бул маселе акыркы салмакталган жообун алыш керек деп ойлойм.
Жогорку Кеңештин Мыйзам чыгаруу жыйынынын мамлекеттик түзүлүш жана мыйзамдуулук комитетинин төрагасы Абсамат Масалиевдин ою боюнча, Марат Кайыпов туура маселе көтөрүп жатат. Анткени, Конституциянын эски редакциясы ишин токтотту. Ошого жараша парламент дагы, президент дагы эски Конституция боюнча эмес, референдумдун жыйынтыгы боюнча иштеп атат. Ал эми Конституциялык соттун жетекчиси тууралуу референдумдун жыйынтыгы боюнча кошумча түшүндүрмө берилген эмес.
Абсамат Масалиевдин айтымында, Мыйзам чыгаруу жыйыны судья Марат Кайыповдун Конституциялык соттун төрайымына жазган катынын көчүрмөсү менен таанышып чыкты. Бирок, көтөрүлгөн бул маселе боюнча Конституциянын жаңы жана эски редакцияларындагы айырмачылыктарга президент гана түшүндүрмө бере алат:
- Президент тарабынан коюлушу керек. Себеби, Конституция ошол кишиге укук берген. Президент Конституцияны колуна алып, карап туруп, маселени алып чыгышы керек.
- Конституциялык Соттун жетекчиси, - дейт Марат Кайыпов, - 15 жылга чейин калабы-калбайбы деген маселеге так жооп болбогондон кийин мен Баековага кайрылып айтып атам: «Сиз судья катары иштей берсеңиз болот. Конституция буга жол берет. Бирок, жетекчи катары иштегенге азыркы Конституция сизге жол бербей калды. Себеби, 10 жылдык мөөнөтүңүз өтүп кетти. Ошон үчүн бул маселени чечип алышыңыз керек. Же Конституциялык соттун жетекчилигинен кетип, судьялык кызматыңызда калып калышыңыз керек. Анан кайрадан жетекчи катары шайлансаңыз болот. Президент Конституциялык соттун жетекчисине бир эле кишини беш-алты жолу сунуш кыла алат. Же болбосо ырасмий түрдө Жогорку Кеңештин эки палатасы аркылуу референдумда кабыл алган жобого түшүрмө алыш керек», - деп атам .
Марат Кайыповдун айтымында, Чолпон Баекова өткөн жылы жазылган бул катка азыркыга чейин жооп бере элек. Конституциялык соттун төрайымынын жардамчысы Альмир Бообеков болсо «бул маселени көтөрүүгө юридикалык жактан эч кандай негиз жок» деген пикирде:
- Юридикалык жактан сабаттуу кишиге түшүнүктүү го, мыйзам тескери күчкө ээ болбойт («закон обратной силы не имеет») деген аксиома бар. Ал убакта, маселен, 15 жылга дайындалдыбы, 15 жыл өтмөйүнчө - муну көтөрүүгө негиз жок. Андан кийин жаңы редакция боюнча 10 жыл деп калдыбы, маселен, бирөө эми шайланып же дайындалып калса, ошол адам 10 жылдык мөөнөт менен иштейт.
Жогорку Кеңештин Мыйзам чыгаруу жыйынынын төрагасы Абдыганы Эркебаев да ушул көз карашты колдойт:
- Бул жерде териштирүүгө негиз бар. Бирок, укуктук өлкөлөрдө «мыйзам тескери күчкө ээ болбойт» деген түшүнүк бар. Баекова мурдагы Конституцияга ылайык шайланган. Азыр ошол эле Конституциянын оңдолгон варианты иштеп жатат. Эртеби-кечпи, бул маселе акыркы салмакталган жообун алыш керек деп ойлойм.
Жогорку Кеңештин Мыйзам чыгаруу жыйынынын мамлекеттик түзүлүш жана мыйзамдуулук комитетинин төрагасы Абсамат Масалиевдин ою боюнча, Марат Кайыпов туура маселе көтөрүп жатат. Анткени, Конституциянын эски редакциясы ишин токтотту. Ошого жараша парламент дагы, президент дагы эски Конституция боюнча эмес, референдумдун жыйынтыгы боюнча иштеп атат. Ал эми Конституциялык соттун жетекчиси тууралуу референдумдун жыйынтыгы боюнча кошумча түшүндүрмө берилген эмес.
Абсамат Масалиевдин айтымында, Мыйзам чыгаруу жыйыны судья Марат Кайыповдун Конституциялык соттун төрайымына жазган катынын көчүрмөсү менен таанышып чыкты. Бирок, көтөрүлгөн бул маселе боюнча Конституциянын жаңы жана эски редакцияларындагы айырмачылыктарга президент гана түшүндүрмө бере алат:
- Президент тарабынан коюлушу керек. Себеби, Конституция ошол кишиге укук берген. Президент Конституцияны колуна алып, карап туруп, маселени алып чыгышы керек.
