Мунайга суроо-талап өскөн сайын Казакстандын өкмөтү өз баркын көтөрүп, чет өлкөлүк компанияларга лицензия берүүдө оор талап коюуда. Ал мунай иштетүү жана сатуу боюнча келишимдерди азыркы баа менен, өлкөгө көбүүрөөк киреше түшө тургандай кылып түзүп жатат. Өкмөт ошону менен бирге өлкөнүн инвестициялык климатын жогорулатуу багытында аракеттерди көрүп жатат.
Май айынын аягында, Standard & Poor рейтинг компаниясы Казакстанды инвестиция салууга боло турган өлкөлөрдүн тизмесине киргизип, анын рейтингин көтөрдү. Азыр Казакстандын инвестициялык рейтинги Каспий деңизин курчаган өлкөлөрдүн баардыгынан, анын ичинде Орусияныкынан да жогору болуп калды. Бул Казакстандын чет өлкөлүк компанияларга болгон көз карандылыгынан кутултуп, өкмөттүн өз ишканалырына, биринчи кезекте “Казмунайгазга” таянуусуна мүмкүнчүлүк берет.
Өлкөнүн инвестициялык рейтингинин жогорулашы менен Казакстандын бийликтери өздөрүн ишенимдүү сезе башташты. Президент Нурсултан Назарбаев 25-майда “Файненшл Таймс” гезитине интервью берип, Иранды көздөй кеткен мунай түтүк Казакстандын кара майын сыртка алып чыккан мунай түтүктөрдүн ичинен эң жакшысы экендигин билдирген. “Ал Баку-Жейхан түтүгүнөн да, Кытайды көздөй кете турган түтүктөн да, Орусия аркылуу өткөн түтүктөрдөн да жакшы” – деди Казакстандын президенти.
Буга чейин расмий Астана Тегеранга каршы санкция киргизген АКШнын сөзүнөн чыга албай, Каспий мунайын Перси булуңуна жеткирген бул ыңгайлуу жолдон баш тартып келген болчу.
37-долларды түзгөн мунайдын баасын жакшы пайдаланып, өкмөт өлкөгө кошумча киреше түшүрүүнү көздөйт. 1-июнда Казакстандын парламенти быйыл өлкөнүн бюджетине 428 млн. доллар түшөөрүн маалымдады.
Казакстанда 2004-жылы болуп кеткен Карнеги институнун аналитиги Марта Олкотт өкмөттө иштеген адамдардын адистиги жогору экендигин белгилейт.
- Алар түркмөндөрдүн катасын кайталагылары келишпейт. Экономика жана мунай министрликтеринде долбоорлорду жаш эле адистер экспертизадан өткөрүшөт. Алар чыгым эмне экенин, батыш фирмалары кандай киреше менен иштөөгө макул болоорун жакшы билишет экен.
20-майда Казакстандагы 47 энергетикалык компания биригип, чалгындоо иштеринде мамлекеттик ишканаларга артыкчылык берген мыйзам долбоорлоруна каршы экендигин билдиришти. Казакстандын мунай ишканаларын бириктирген ассоцация мунайды экспорттоодо “Казмунайгазга” жеңилдик бербөөнү өкмөттөн талап кылышты.
Казакстандын өзүнүн мунай кендерин иштетүүдө Орусияга жана Кытайга көбүрөөк таяна баштады. Назарбаев Бээжинге барып, Кытайга мунай түтүк куруу тууралуу сүйлөшүү жүргүздү. 10 млн. тонна кара май өткөргөн бул түтүктүн кирешеси канча болору белгисиз.. Аналитиктер Казакстан үчүн анын пайдалуулугуна караганда Кытайдын рыногуна кирүү маселеси маанилүү деп эсептешет.
Өлкөнүн рейтинги көтөрүлгөнүнө карабай, чет өлкөлүк инвесторлор Казакстандын инвестициялык жөндөмүүлүгүн төмөн баалашат. Март айында Economist Intelligence Unit агенттиги өлкөнүн макроэкономикалык абалы начарлап кетиши мүмкүн экендигин билдирди. Ал өлкөдө мунай өндүргөн ишканалар үчүн салыктын оордугу жана эрежелердин татаалдыгын белгилейт. Аналитиктер Назарбаевдин мурдагы кеңешчиси Гиффендин үстүнөн АКШда козголгон кылмыш иши жана күздө боло турган парламенттик шайлоо өлкөдөгү саясий абалды курчутат деп ойлошот.
Май айынын аягында, Standard & Poor рейтинг компаниясы Казакстанды инвестиция салууга боло турган өлкөлөрдүн тизмесине киргизип, анын рейтингин көтөрдү. Азыр Казакстандын инвестициялык рейтинги Каспий деңизин курчаган өлкөлөрдүн баардыгынан, анын ичинде Орусияныкынан да жогору болуп калды. Бул Казакстандын чет өлкөлүк компанияларга болгон көз карандылыгынан кутултуп, өкмөттүн өз ишканалырына, биринчи кезекте “Казмунайгазга” таянуусуна мүмкүнчүлүк берет.
Өлкөнүн инвестициялык рейтингинин жогорулашы менен Казакстандын бийликтери өздөрүн ишенимдүү сезе башташты. Президент Нурсултан Назарбаев 25-майда “Файненшл Таймс” гезитине интервью берип, Иранды көздөй кеткен мунай түтүк Казакстандын кара майын сыртка алып чыккан мунай түтүктөрдүн ичинен эң жакшысы экендигин билдирген. “Ал Баку-Жейхан түтүгүнөн да, Кытайды көздөй кете турган түтүктөн да, Орусия аркылуу өткөн түтүктөрдөн да жакшы” – деди Казакстандын президенти.
Буга чейин расмий Астана Тегеранга каршы санкция киргизген АКШнын сөзүнөн чыга албай, Каспий мунайын Перси булуңуна жеткирген бул ыңгайлуу жолдон баш тартып келген болчу.
37-долларды түзгөн мунайдын баасын жакшы пайдаланып, өкмөт өлкөгө кошумча киреше түшүрүүнү көздөйт. 1-июнда Казакстандын парламенти быйыл өлкөнүн бюджетине 428 млн. доллар түшөөрүн маалымдады.
Казакстанда 2004-жылы болуп кеткен Карнеги институнун аналитиги Марта Олкотт өкмөттө иштеген адамдардын адистиги жогору экендигин белгилейт.
- Алар түркмөндөрдүн катасын кайталагылары келишпейт. Экономика жана мунай министрликтеринде долбоорлорду жаш эле адистер экспертизадан өткөрүшөт. Алар чыгым эмне экенин, батыш фирмалары кандай киреше менен иштөөгө макул болоорун жакшы билишет экен.
20-майда Казакстандагы 47 энергетикалык компания биригип, чалгындоо иштеринде мамлекеттик ишканаларга артыкчылык берген мыйзам долбоорлоруна каршы экендигин билдиришти. Казакстандын мунай ишканаларын бириктирген ассоцация мунайды экспорттоодо “Казмунайгазга” жеңилдик бербөөнү өкмөттөн талап кылышты.
Казакстандын өзүнүн мунай кендерин иштетүүдө Орусияга жана Кытайга көбүрөөк таяна баштады. Назарбаев Бээжинге барып, Кытайга мунай түтүк куруу тууралуу сүйлөшүү жүргүздү. 10 млн. тонна кара май өткөргөн бул түтүктүн кирешеси канча болору белгисиз.. Аналитиктер Казакстан үчүн анын пайдалуулугуна караганда Кытайдын рыногуна кирүү маселеси маанилүү деп эсептешет.
Өлкөнүн рейтинги көтөрүлгөнүнө карабай, чет өлкөлүк инвесторлор Казакстандын инвестициялык жөндөмүүлүгүн төмөн баалашат. Март айында Economist Intelligence Unit агенттиги өлкөнүн макроэкономикалык абалы начарлап кетиши мүмкүн экендигин билдирди. Ал өлкөдө мунай өндүргөн ишканалар үчүн салыктын оордугу жана эрежелердин татаалдыгын белгилейт. Аналитиктер Назарбаевдин мурдагы кеңешчиси Гиффендин үстүнөн АКШда козголгон кылмыш иши жана күздө боло турган парламенттик шайлоо өлкөдөгү саясий абалды курчутат деп ойлошот.
