Эксперттердин айтымында, Арал деңизинин кургап калган кыртышынан бөлүнгөн уулуу заттар аз кандуулук, кургак учук, рак дарттарын пайда кылууда. Арал деңизинин кургашынан улам 50 миң чарчы чакырымдай жер шорго айланды. Бул деген Эстониядан да чоң аймак болуп саналат. Аралдын кургап калган жерлеринде болсо Сырдарыя менен Амударыя аркылуу Ферганадагы пахта аянттарынан келген химиялык уулуу заттар топтолууда.
Өзбекстандын Айыл чарба министри Ширмухаммет Юсупов бул уулуу заттар аба менен тарап, элдин ден соолугун бузуп жатат деген мындай санаркоосун билдирет:
-Борбор Азиянын туурасынан карай жана сыртынан дагы Арал деңизинен уулуу туздар тарап, элдин ден соолугун бузуп жатат.
НАТОнун илим изилдөө программасы каржылаган соңку иликтөөнүн жыйынтыктарына караганда пахта талааларында кеңири колдонулган химиялык жер семирткичтер ракты пайда кылышы ыктымал. Бул иликтөө Ташкендеги жана АКШнын Техас штатындагы Иммунология институттары менен бирдикте жүргүзүлгөн.
Вашингтондук окумуштуу Спенсер Уэллс Өзбекстандагы Каракалпак жумуриятынын жашоочуларынын саламаттыгынын акыбалын тыкыр изилдеп чыккан. Америкалык окумуштуунун айтымында бул адамдардын ДНКсында илимде “кычкылдануудан болгон стресс” деп койчу белги табылган. ДНКнын мындай жабыркашы Спенсер Уэллстин айтымында, абдан коркунучтуу. Мисалы, каракалпактар ашказандын рагына айрыкча жакын экендиги окумуштууларга дайын болуп отурат. Спенсер Уэллс мунун сырын мындайча түшүндүрөт:
-Ушул жагдай бул адамдардын ден соолугундагы айрым маселелерди, мисалы, рактын пайда болушун түшүндүрүүгө шарт түзөт. Буга пахта талаарынан айлана-чөйрөгө тарап аткан пестицид, гербицид өңдүү уулуу заттардын таасири бар деп боолголоп турабыз,-дейт америкалык окумуштуу.
Адистердин айтымында, абада калкып жүргөн бул уулуу заттар адамдын дене боюна дем алганда жана эт, жашылча-жемиш аркылуу кирет экен.
Бул иликтөө көрсөткөндөй, эң коркунучтуусу - бул уулуу заттар кийинки муунга генетикалык жактан берилгендиги. Америкалык окумуштуу Спенсер Уэллс өзбек бийлигин пахта талааларына химиялык заттарды чачууну токтотууга чакырды. Бирок өзбек өкмөтүнүн айтымында өлкөнүн эң башкы экспорттук товарларынын бири болгон пахтаны өстүрүүдө химикаттарды себүүдөн башка азырынча ыңгайлуу жолу жок.
Өзбекстандын Айыл чарба министри Ширмухаммет Юсупов бул уулуу заттар аба менен тарап, элдин ден соолугун бузуп жатат деген мындай санаркоосун билдирет:
-Борбор Азиянын туурасынан карай жана сыртынан дагы Арал деңизинен уулуу туздар тарап, элдин ден соолугун бузуп жатат.
НАТОнун илим изилдөө программасы каржылаган соңку иликтөөнүн жыйынтыктарына караганда пахта талааларында кеңири колдонулган химиялык жер семирткичтер ракты пайда кылышы ыктымал. Бул иликтөө Ташкендеги жана АКШнын Техас штатындагы Иммунология институттары менен бирдикте жүргүзүлгөн.
Вашингтондук окумуштуу Спенсер Уэллс Өзбекстандагы Каракалпак жумуриятынын жашоочуларынын саламаттыгынын акыбалын тыкыр изилдеп чыккан. Америкалык окумуштуунун айтымында бул адамдардын ДНКсында илимде “кычкылдануудан болгон стресс” деп койчу белги табылган. ДНКнын мындай жабыркашы Спенсер Уэллстин айтымында, абдан коркунучтуу. Мисалы, каракалпактар ашказандын рагына айрыкча жакын экендиги окумуштууларга дайын болуп отурат. Спенсер Уэллс мунун сырын мындайча түшүндүрөт:
-Ушул жагдай бул адамдардын ден соолугундагы айрым маселелерди, мисалы, рактын пайда болушун түшүндүрүүгө шарт түзөт. Буга пахта талаарынан айлана-чөйрөгө тарап аткан пестицид, гербицид өңдүү уулуу заттардын таасири бар деп боолголоп турабыз,-дейт америкалык окумуштуу.
Адистердин айтымында, абада калкып жүргөн бул уулуу заттар адамдын дене боюна дем алганда жана эт, жашылча-жемиш аркылуу кирет экен.
Бул иликтөө көрсөткөндөй, эң коркунучтуусу - бул уулуу заттар кийинки муунга генетикалык жактан берилгендиги. Америкалык окумуштуу Спенсер Уэллс өзбек бийлигин пахта талааларына химиялык заттарды чачууну токтотууга чакырды. Бирок өзбек өкмөтүнүн айтымында өлкөнүн эң башкы экспорттук товарларынын бири болгон пахтаны өстүрүүдө химикаттарды себүүдөн башка азырынча ыңгайлуу жолу жок.
