Марттын аягы менен апрелдин башында Өзбекстандын эки шаары: Ташкен менен Бухарада орун алган жардыруулар жана атышуулардан 50дөй адамдын өмүрү кыйылган эле. Ал окуялардын чоо-жайы жөнүндө азыркыга чейин аз эле нерсе белгилүү.
Байкоочулардын пикиринде, учурда үстүнөн сот жүрүп жаткан 15 адамдын айрымдарынын балким ошол кандуу окуяларга чын эле катышы бардыр. Бирок өзбек юриспруденциясынын буга чейинки күмөндүү тарыхынан улам сот залдарында адилеттүүлүк орнойт деп айтуу татаал. Алекс Ватанка Өзбекстанга адистешкен британиялык эксперт:
-Ал адамдардын айрымдарына балким коюлуп жаткан айыптардын жарым–жартылай же толугу менен тиешеси бардай. Бирок толук айкындуулуктун жоктугунан, өзбек өкмөтүнүн мурдагы репутациясынан, эл аралык коомчулук өзбек өкмөтүн сындап келе жаткандыктан, кандай жыйынтык чыкканына карабай адамдар "бул күтүлгөн болчу" деп айтышат.
Иши сотто карала баштаган 15 адамдын он үчү эркек, экөө аял. Жаш курактары 22 менен 40тын тегерегинде. Ал эми жалпысынан Ташкен менен Бухарадагы кандуу окуяларга байланыштуу сотто кеминде 45 адамдын иши каралмакчы.
Аларга Өзбекстандын Кылмыш кодексинин 17 беренеси, анын ичинде өкмөттү жана конституциялык түзүлүштү кулатууга аракеттенген деген да айып коюлууда.
Жараяндын алгачкы күнүндө журналисттер сот залына киргизилди, бирок анда айтылгандарды диктофонго жаздырууга уруксат берилген жок.
"Азаттыктын" өзбек редакциясынын Ташкендеги кабарчысы Рахматжон Кулдашев прокурор окуган айыптоо барагында айтылган маалыматтардын бири тууралуу мындай дейт:
-Айыптоо барагында жазылгандай, бул топ "ал-Каида" террордук уюмунун Пакистандын Вазирстан вилаетиндеги лагерлерине машыгууга барып турган.
Кабарларга караганда, маселен сотто алгачкылардан болуп көрсөтмө берген Фуркат Юсупов аттуу айыпкер 14 адамды Пакистанга жана Казакстанга машыгууга жиберүүгө көмөктөшкөнүн, өзү жана башкалар кантип машыгуудан өткөнүн айтып берген.
Айыпкердин мындай көрсөтмөлөрү Өзбекстандын тергөө органдарынын ошол март-апрелдеги окуялардын аралыгында берген жыйынтыктарына дээрлик шайкеш келүүдө. Маселен, анда өлкөнүн баш прокурору Рашид Кадыров жардыруу менен кол салууларга катышы барлар "ал-Каиданын" согушкерлери тарабынан машыктырылганын билдирген эле.
Пакистан бийликтери быйыл жыл башында Вазирстан чөлкөмүнөн алардын коопсуздук кызматтары менен болгон атышта Өзбекстан Ислам кыймылынын лидерлеринин бири Тахир Юлдаш жаракат алганын кабарлаган болчу. Өзбек бийликтери болсо Пакистандан келген маалыматты Өзбекстандагы окуялар менен дароо байланыштырышкан.
Укук коргоочулар "террорчу" же "ашынган исламчы" деп айыпталгандардын иши каралган буга чейинки соттордо тергөө органдары үчүн керектүү көрсөтмө алуу максатында айыпкерлер кыйноого алынганын айтып, өзбек бийликтерин сындап келгени маалым. Ушундай эле тынчыздануулар азыркы сотко байланыштуу да айтылууда.
Өзбекстандын Көз карандысыз укук коргоочулар уюмунун өкүлү Сурат Икрамовдун айтымында, алардын тобу айыпкерлердин туугандары менен маектешүүлөрдү өткөргөн жана аларда бул ирээт да айыпкерлерден керектүү көрсөтмө чыгарыш үчүн кыйноо колдонулганына ишенгидей негиздер бар.
Байкоочулардын пикиринде, учурда үстүнөн сот жүрүп жаткан 15 адамдын айрымдарынын балким ошол кандуу окуяларга чын эле катышы бардыр. Бирок өзбек юриспруденциясынын буга чейинки күмөндүү тарыхынан улам сот залдарында адилеттүүлүк орнойт деп айтуу татаал. Алекс Ватанка Өзбекстанга адистешкен британиялык эксперт:
-Ал адамдардын айрымдарына балким коюлуп жаткан айыптардын жарым–жартылай же толугу менен тиешеси бардай. Бирок толук айкындуулуктун жоктугунан, өзбек өкмөтүнүн мурдагы репутациясынан, эл аралык коомчулук өзбек өкмөтүн сындап келе жаткандыктан, кандай жыйынтык чыкканына карабай адамдар "бул күтүлгөн болчу" деп айтышат.
Иши сотто карала баштаган 15 адамдын он үчү эркек, экөө аял. Жаш курактары 22 менен 40тын тегерегинде. Ал эми жалпысынан Ташкен менен Бухарадагы кандуу окуяларга байланыштуу сотто кеминде 45 адамдын иши каралмакчы.
Аларга Өзбекстандын Кылмыш кодексинин 17 беренеси, анын ичинде өкмөттү жана конституциялык түзүлүштү кулатууга аракеттенген деген да айып коюлууда.
Жараяндын алгачкы күнүндө журналисттер сот залына киргизилди, бирок анда айтылгандарды диктофонго жаздырууга уруксат берилген жок.
"Азаттыктын" өзбек редакциясынын Ташкендеги кабарчысы Рахматжон Кулдашев прокурор окуган айыптоо барагында айтылган маалыматтардын бири тууралуу мындай дейт:
-Айыптоо барагында жазылгандай, бул топ "ал-Каида" террордук уюмунун Пакистандын Вазирстан вилаетиндеги лагерлерине машыгууга барып турган.
Кабарларга караганда, маселен сотто алгачкылардан болуп көрсөтмө берген Фуркат Юсупов аттуу айыпкер 14 адамды Пакистанга жана Казакстанга машыгууга жиберүүгө көмөктөшкөнүн, өзү жана башкалар кантип машыгуудан өткөнүн айтып берген.
Айыпкердин мындай көрсөтмөлөрү Өзбекстандын тергөө органдарынын ошол март-апрелдеги окуялардын аралыгында берген жыйынтыктарына дээрлик шайкеш келүүдө. Маселен, анда өлкөнүн баш прокурору Рашид Кадыров жардыруу менен кол салууларга катышы барлар "ал-Каиданын" согушкерлери тарабынан машыктырылганын билдирген эле.
Пакистан бийликтери быйыл жыл башында Вазирстан чөлкөмүнөн алардын коопсуздук кызматтары менен болгон атышта Өзбекстан Ислам кыймылынын лидерлеринин бири Тахир Юлдаш жаракат алганын кабарлаган болчу. Өзбек бийликтери болсо Пакистандан келген маалыматты Өзбекстандагы окуялар менен дароо байланыштырышкан.
Укук коргоочулар "террорчу" же "ашынган исламчы" деп айыпталгандардын иши каралган буга чейинки соттордо тергөө органдары үчүн керектүү көрсөтмө алуу максатында айыпкерлер кыйноого алынганын айтып, өзбек бийликтерин сындап келгени маалым. Ушундай эле тынчыздануулар азыркы сотко байланыштуу да айтылууда.
Өзбекстандын Көз карандысыз укук коргоочулар уюмунун өкүлү Сурат Икрамовдун айтымында, алардын тобу айыпкерлердин туугандары менен маектешүүлөрдү өткөргөн жана аларда бул ирээт да айыпкерлерден керектүү көрсөтмө чыгарыш үчүн кыйноо колдонулганына ишенгидей негиздер бар.
