Борбор Азия өлкөлөрүнүн ичинен Өзбекстан - террор аракеттери эң көп ишке ашырылган мамлекет. Дээрлик бардык байкоочулар анын себебин өзбек өкмөтү исламчыларды өтө катуу куугунтуктаганынан көрөт. 1999-жылдын февралында Ташкенде алты машине жарылып, андан 16 адам курман болгон. Ошол эле жылдын жай айларында жана кийинки 2000-жылы дагы "Өзбекстан исламдык кыймылынын" лашкерлери Кыргызстан жана Тажикстандын аймагы аркылуу Өзбекстанга өтүп, президент Ислам Каримовдун өкмөтүн кулатууга аракеттенген. 2001-жылы уюмдун жоокерлери Өзбекстандын өзүнүн түштүк аймактарына кирип, өкмөттүк аскерлер менен согушкан. Үстүбүздөгү жылдын март жана апрелинде болсо Ташкен менен Бухара шаарларында бир нече террордук аракет ишке ашырылгандан 47 адам набыт кеткен, өлгөндөрдүн отуз үчү - өздөрүн өзү жардырган жанкечтилер болчу, алардын бир тобу аялдар.
30-июлдагы үч жардыруу дагы жанкечтилер тарабынан ишке ашырылды, алардын баары эркек, жана эң негизгиси - жардыруулар исламдык экстремизмге каршы эң кеңири жана катуу күрөшкөн АКШ, Израил жана Өзбекстан мамлекеттеринин өкмөттүк кеңселеринин алдында болуп жатканында. "Исламдык жихад тобу" деп аталган уюм интернет аркылуу маалымат таратып, жардыруулар үчүн жоопкерчиликти өзүнө алды, жарыянын алдына: "Силердин Бухарадагы тууганыңар", - деп жазылган. Уюмдун айтымында, март-апрелдеги жардырууларды дагы анын мүчөлөрү уюштурган.
Ал жардырууларга тийешеси бар деп шектелген 15 адамга каршы 26-июлда Ташкенде сот башталган. Жаңы жардыруулар болгон 30-июлда болсо Карши шаарында дагы башка 16 адамга каршы жаңы сот иши башталды, бирок алардын террор аракеттерине тийешеси бар же жок экенин өзбек өкмөтү айтпайт. Сотко журналисттер катыштырылбай жатат.
Интернетте тараган кээ бир башка кабарларга караганда, 30-июлдагы жардырууларга "Хизб ут-Тахрир" партиясынын да тийешеси бар, бирок уюмдун Лондон шаарындагы өкүлү Хасан ал-Хасан аны жокко чыгарды: "Кээ бир маалымат агенттиктери жана интернет-сайттар жардырууларга 'Хизб ут-Тахрирдин' тийешеси бар деп билдирүүдө. Ал таптакыр туура эмес".
Өзбекстандын ички иштер министри Закир Алматовдун айтымында, жанкечти үч террорчунун биринин аты-жөнү такталды жана жардырууларга тийешеси бар деп шектелген бир нече адам кармалды. Тергөөнүн кызыкчылыгында алардын ысымдары жана канча адам кармалганы азырынча жарыяланбайт. Өздөрүн курмандыкка чалган үч террорчудан тышкары дагы үч адам өлдү, алардын экөө - Израил элчилигин кайтарган бир милийса жана ошол эле элчиликте иштеген Өзбекстандын Улуттук коопсуздук кызматынын мүчөсү дароо набыт кеткен. Башкы прокуратура имаратынын алдында жети жана АКШ элчилигин кайтарган дагы эки адам жараат алган, алардын бири түнүчүн ооруканада өлдү.
АКШнын Мамлекеттик катчылыгынын өкүлү Адам Эрели жардырууларды террордук аракет деп сыпаттады: "Америка Кошмо Штаттары бул жаңы террор аракеттери тууралуу кабарды кайгыруу менен кабыл алды жана өлгөндөрдүн туугандарына көңүл айтып, жарадар болгондорго колдоо көрсөтөт".
Крымда эс алып жаткан президент Ислам Каримов шашылыш түрдө Ташкенге учуп келди, ал эми Израил Өзбекстанга өзүнүн адистер тобун жиберип, тергөө жүргүзүүгө жардам көрсөтүүдө.
30-июлдагы үч жардыруу дагы жанкечтилер тарабынан ишке ашырылды, алардын баары эркек, жана эң негизгиси - жардыруулар исламдык экстремизмге каршы эң кеңири жана катуу күрөшкөн АКШ, Израил жана Өзбекстан мамлекеттеринин өкмөттүк кеңселеринин алдында болуп жатканында. "Исламдык жихад тобу" деп аталган уюм интернет аркылуу маалымат таратып, жардыруулар үчүн жоопкерчиликти өзүнө алды, жарыянын алдына: "Силердин Бухарадагы тууганыңар", - деп жазылган. Уюмдун айтымында, март-апрелдеги жардырууларды дагы анын мүчөлөрү уюштурган.
Ал жардырууларга тийешеси бар деп шектелген 15 адамга каршы 26-июлда Ташкенде сот башталган. Жаңы жардыруулар болгон 30-июлда болсо Карши шаарында дагы башка 16 адамга каршы жаңы сот иши башталды, бирок алардын террор аракеттерине тийешеси бар же жок экенин өзбек өкмөтү айтпайт. Сотко журналисттер катыштырылбай жатат.
Интернетте тараган кээ бир башка кабарларга караганда, 30-июлдагы жардырууларга "Хизб ут-Тахрир" партиясынын да тийешеси бар, бирок уюмдун Лондон шаарындагы өкүлү Хасан ал-Хасан аны жокко чыгарды: "Кээ бир маалымат агенттиктери жана интернет-сайттар жардырууларга 'Хизб ут-Тахрирдин' тийешеси бар деп билдирүүдө. Ал таптакыр туура эмес".
Өзбекстандын ички иштер министри Закир Алматовдун айтымында, жанкечти үч террорчунун биринин аты-жөнү такталды жана жардырууларга тийешеси бар деп шектелген бир нече адам кармалды. Тергөөнүн кызыкчылыгында алардын ысымдары жана канча адам кармалганы азырынча жарыяланбайт. Өздөрүн курмандыкка чалган үч террорчудан тышкары дагы үч адам өлдү, алардын экөө - Израил элчилигин кайтарган бир милийса жана ошол эле элчиликте иштеген Өзбекстандын Улуттук коопсуздук кызматынын мүчөсү дароо набыт кеткен. Башкы прокуратура имаратынын алдында жети жана АКШ элчилигин кайтарган дагы эки адам жараат алган, алардын бири түнүчүн ооруканада өлдү.
АКШнын Мамлекеттик катчылыгынын өкүлү Адам Эрели жардырууларды террордук аракет деп сыпаттады: "Америка Кошмо Штаттары бул жаңы террор аракеттери тууралуу кабарды кайгыруу менен кабыл алды жана өлгөндөрдүн туугандарына көңүл айтып, жарадар болгондорго колдоо көрсөтөт".
Крымда эс алып жаткан президент Ислам Каримов шашылыш түрдө Ташкенге учуп келди, ал эми Израил Өзбекстанга өзүнүн адистер тобун жиберип, тергөө жүргүзүүгө жардам көрсөтүүдө.
