-Ошентип, Кыргызстан быйыл эки деңгээлдүү бюджеттен кайрадан үч деңгээлдүү бюджетке өтүп жатат. Айрым депутаттар учурунда муну кайра артка кетүү катары баалашкан эле. Сиздин баамыңызда, быйылкы бюджет долбоорунун өзгөчөлүгү эмнеде?
-Биринчиден, өзгөчөлүгү ушул - үч жылдык компонент боюнча пландаштыруу болуп жатат. Бул 2008-2010-жылдар ичинде биздин чыгаша бөлүмү жагын дагы пландаштыруу, президенттин өзүнүн айткан кайрылуусунан кабыл алынган, койгон максаттарга жетишүү боюнча дагы пландаштырылып жатат. Бул пландаштыруу жагы абдан туура деп эсептеп жатам. Анткени мурунку жылдары биздин көбүнчө өзүбүздүн чыгаша бөлүкчөлөрүбүз, киреше жактарыбыз дагы плансыз кетип жатчы. Азыркы учурда пландаштырып, прогноздорун эсептеп алсак, бул туура нерсе деп эсептейм. Үч тепкичтүү бюджетти кабыл алып жатканыбызды мен артка кетүү деп эсептебейм. Себеби биз былтыркы жылдары эки деңгээлдүү менен иштеп көрүп, анализдерин мен карап көргөм. Биринчиден, биздин Кыргызстан эки деңгээлдүү, эки тепкичтүү бюджетти кабыл алууга даяр эмеспиз, жакшы адисттер аз. Экинчиден, үч деңгээлдүү бюджет көбүнчө ушул пландаштыруу жагы туура болуш үчүн болуп жатат. Кээ бир биздин аймактарда бюджети көбөйүп, айрым айылдарда бюджети азырак болуп жатат. Ошондуктан бизге бир деңгээлде бөлүштүрүү боюнча, пландаштыруу боюнча үч деңгээлдүү бюджет кабыл алганыбыз абдан туура деп эсептейм.
-Быйылкы бюджеттин киреше-чыгаша бөлүктөрү, инфляциянын пайызы кандай болууда? Өткөн жылдан айырмасы канчалык?
-Инфляция пайызы 2006-жылды айтсам, 5.1 пайыз болгон. 2007-жылдын прогнозу боюнча, 20.1 пайыз болуп жатат. Алдын-ала божомолдоо боюнча, 2008-жылы 12 пайыз инфляция болгон жатат. Мен бюджет жагын дагы айтып коеюн. 2006-жылы 29 миллиард болсо, быйылкы жылы 48.7 милиард болгон жатат. Бул жакшы көрүнүш го деп ойлойм.
-Бюджеттин киреше бөлүгү кайсы жактан алынууда? Дегеле бул канчалык реалдуу?
-Биринчиден, салык жактан алынган киреше бар. Акцизный налогдор, доходный жагы 36 миллард болуп жатат да. Салыктан 29 миллиард түшуп жатат. Салык кодекси боюнча, президент өткөндө өзүнүн кайрылуусунда дагы айтпадыбы, “салык кодексин карагыла, ошону бир өзгөртүү керек” деп. Мен ойлойм, бизге быйыл жаңы парламент келип, ошондой салык, каржы жактарын карап туруп, жаңы мыйзамдарды кабыл алсак, андан кийинки жылдары ошол киреше жактарын көбөйткөнгө аракет кылабыз.
-“Кумтөр” алтын кени боюнча келишим бекий электе эле бул кенден алынчу киреше долбоорго киришине көпчүлүк депутаттар каршы болуп жаткандай. Буга кандай көз караштасыз?
-Эми мындай, “Кумтөрдүкүн” биз баары бир кабыл алышыбыз керек деп эсептейм. Бирок кандай шарт менен – мына ушуну карап чыгышыбыз керек болуп жатат. Ошондуктан бул пландаштыруу боюнча киргизилип калып атат бюджетке. Бул киргизилиши керек деп ойлойм. Анткени караш керек, келе турган кирешелердин бардыгын эсептеп чыгышыбыз керек.
-Маегиңиз үчүн рахмат.
-Биринчиден, өзгөчөлүгү ушул - үч жылдык компонент боюнча пландаштыруу болуп жатат. Бул 2008-2010-жылдар ичинде биздин чыгаша бөлүмү жагын дагы пландаштыруу, президенттин өзүнүн айткан кайрылуусунан кабыл алынган, койгон максаттарга жетишүү боюнча дагы пландаштырылып жатат. Бул пландаштыруу жагы абдан туура деп эсептеп жатам. Анткени мурунку жылдары биздин көбүнчө өзүбүздүн чыгаша бөлүкчөлөрүбүз, киреше жактарыбыз дагы плансыз кетип жатчы. Азыркы учурда пландаштырып, прогноздорун эсептеп алсак, бул туура нерсе деп эсептейм. Үч тепкичтүү бюджетти кабыл алып жатканыбызды мен артка кетүү деп эсептебейм. Себеби биз былтыркы жылдары эки деңгээлдүү менен иштеп көрүп, анализдерин мен карап көргөм. Биринчиден, биздин Кыргызстан эки деңгээлдүү, эки тепкичтүү бюджетти кабыл алууга даяр эмеспиз, жакшы адисттер аз. Экинчиден, үч деңгээлдүү бюджет көбүнчө ушул пландаштыруу жагы туура болуш үчүн болуп жатат. Кээ бир биздин аймактарда бюджети көбөйүп, айрым айылдарда бюджети азырак болуп жатат. Ошондуктан бизге бир деңгээлде бөлүштүрүү боюнча, пландаштыруу боюнча үч деңгээлдүү бюджет кабыл алганыбыз абдан туура деп эсептейм.
-Быйылкы бюджеттин киреше-чыгаша бөлүктөрү, инфляциянын пайызы кандай болууда? Өткөн жылдан айырмасы канчалык?
-Инфляция пайызы 2006-жылды айтсам, 5.1 пайыз болгон. 2007-жылдын прогнозу боюнча, 20.1 пайыз болуп жатат. Алдын-ала божомолдоо боюнча, 2008-жылы 12 пайыз инфляция болгон жатат. Мен бюджет жагын дагы айтып коеюн. 2006-жылы 29 миллиард болсо, быйылкы жылы 48.7 милиард болгон жатат. Бул жакшы көрүнүш го деп ойлойм.
-Бюджеттин киреше бөлүгү кайсы жактан алынууда? Дегеле бул канчалык реалдуу?
-Биринчиден, салык жактан алынган киреше бар. Акцизный налогдор, доходный жагы 36 миллард болуп жатат да. Салыктан 29 миллиард түшуп жатат. Салык кодекси боюнча, президент өткөндө өзүнүн кайрылуусунда дагы айтпадыбы, “салык кодексин карагыла, ошону бир өзгөртүү керек” деп. Мен ойлойм, бизге быйыл жаңы парламент келип, ошондой салык, каржы жактарын карап туруп, жаңы мыйзамдарды кабыл алсак, андан кийинки жылдары ошол киреше жактарын көбөйткөнгө аракет кылабыз.
-“Кумтөр” алтын кени боюнча келишим бекий электе эле бул кенден алынчу киреше долбоорго киришине көпчүлүк депутаттар каршы болуп жаткандай. Буга кандай көз караштасыз?
-Эми мындай, “Кумтөрдүкүн” биз баары бир кабыл алышыбыз керек деп эсептейм. Бирок кандай шарт менен – мына ушуну карап чыгышыбыз керек болуп жатат. Ошондуктан бул пландаштыруу боюнча киргизилип калып атат бюджетке. Бул киргизилиши керек деп ойлойм. Анткени караш керек, келе турган кирешелердин бардыгын эсептеп чыгышыбыз керек.
-Маегиңиз үчүн рахмат.
