Парижден 300 чакырым аралыкта жайгашкан Везулдагы фестиваль азиялык фильмдердин Франциядагы эң ири кароосу катары таанымал. 29-январда башталган быйылкы фестивалда Тажикстандан 10 чакты тасмага атайын орун берилүүдө. Эмне үчүн тажик фильмдер деген суроого фестивалдын директору Жан Марк Терруан буларды билдирди:
- Биз Римдеги Азиялык фильм фестивалга барганда, тажикстандык белгилүү режиссер Сафарбек Салиев менен таанышып калдык. Ошондо Везулдагы биздин фестивалдын 14-жолкусунда тажик фильмдерине басым жасоону чечтик.
Теруан сөз кылган Сафарбек Салиев Дүйшөмбү калаасы менен катар, Бишкекти да өз үйү деп санаган жердешибиз болуп саналат. Ал Везул фестивалында калыстар тобунун мүчөсү, ошол эле убакта ал өзү менен кошо 2006-жылы тартылган "Күтүү календары" деген толук метраждуу фильмин , 2002-жылкы "Үйлөнүү шакеги" аттуу кыска метраждуу тасмасын, жана "Ашаглон”, "Нисур" деген даректүү фильмдерин ала келди.
Фестивалдын катышуучулары мындан тышкары "Памирдин балдары" деген Владимир Мотылдын 1963-жылы тартылган өтө поэтикалык тасмасын, Борис Кимиагаровдун эпикалык "Рустам менен Сухрабын", Валерий Ахадовдун жеке адамдын ички дүйнөсүн сүрөттөгөн, бир эле мезгилде сырткы идеологиялык кысымды чагылдырган 1983-жылкы "Үй-бүлө сырларын", кийинки муундун өкүлү Бахтиор Худайназаровдун эл аралык 9 сыйлыкка татыган "Братан" тасмасын жана башка фильмдерди көрүүгө мүмкүнчүлүк алышууда.
Везул кароосунун уюштуруучусуна ылайык, мындан тышкары, фестивалдын башкы сыйлыгына көрсөтүлгөн тасмалардын арасында казак режиссеру Абай Көлбайдын айылдык жаш кыздын Алматыдагы кыйынчылыктары тууралуу "Стриж" тасмасы жана Кыргызстандан Эрнест Абдыжапаровдун белгилүү "Боз салкын" тасмасы бар.
Синема Азие өз күйөрмандарына буга чейин да Борбор Азиядан башка фильмдерди тартуулап келишкен. Везулдагы фестивалдын жетекчиси Теруан мындай дейт:
- Мен жубайым менен бул фестивалды мындан 14 жыл мурда жаңы негиздегенде Борбор азиялык фильмдер жана режиссерлер менен алгачкы жолу таанышкам. Советтик доордогу жана көз карандысыздык мезгилинде тартылган тасмалар мен үчүн өзүнчө бир ачылыш болуп калды. Алгачкы жылдардан тартып биз түркмөн, казак, кыргыз, тажик тасмаларын көрсөтүп келатабыз.
Кыргызстандагыдай эле Тажикстанда кино советтик доордо, 1930-жылдары пайда болгон. Тажик-кино 1932-жылы негизделген. Алды менен кино студияны орустар башкарганы менен, 1934-жылдан тартып тажиктердин арасынан жетекчилер чыга баштаган. Тажик киносунун башатында Борис Кимиагаровдун 1946-жылкы "Тажикстан" деген атактуу даректүү фильм болгон. 1960-жылдары бардык советтик жумурияттардагыдай эле, Москвадагы атактуу ВГИК институтунун бүтүргөн жаңы муундун өкүлдөрү келди. Мына ушул агым менен Тажикстанга келген орус режиссеру Владимир Мотыл 1963-жылдагы "Памирдин балдары" менен көптөгөн тажик режиссерлорун шыктандырган.
- Биз Римдеги Азиялык фильм фестивалга барганда, тажикстандык белгилүү режиссер Сафарбек Салиев менен таанышып калдык. Ошондо Везулдагы биздин фестивалдын 14-жолкусунда тажик фильмдерине басым жасоону чечтик.
Теруан сөз кылган Сафарбек Салиев Дүйшөмбү калаасы менен катар, Бишкекти да өз үйү деп санаган жердешибиз болуп саналат. Ал Везул фестивалында калыстар тобунун мүчөсү, ошол эле убакта ал өзү менен кошо 2006-жылы тартылган "Күтүү календары" деген толук метраждуу фильмин , 2002-жылкы "Үйлөнүү шакеги" аттуу кыска метраждуу тасмасын, жана "Ашаглон”, "Нисур" деген даректүү фильмдерин ала келди.
Фестивалдын катышуучулары мындан тышкары "Памирдин балдары" деген Владимир Мотылдын 1963-жылы тартылган өтө поэтикалык тасмасын, Борис Кимиагаровдун эпикалык "Рустам менен Сухрабын", Валерий Ахадовдун жеке адамдын ички дүйнөсүн сүрөттөгөн, бир эле мезгилде сырткы идеологиялык кысымды чагылдырган 1983-жылкы "Үй-бүлө сырларын", кийинки муундун өкүлү Бахтиор Худайназаровдун эл аралык 9 сыйлыкка татыган "Братан" тасмасын жана башка фильмдерди көрүүгө мүмкүнчүлүк алышууда.
Везул кароосунун уюштуруучусуна ылайык, мындан тышкары, фестивалдын башкы сыйлыгына көрсөтүлгөн тасмалардын арасында казак режиссеру Абай Көлбайдын айылдык жаш кыздын Алматыдагы кыйынчылыктары тууралуу "Стриж" тасмасы жана Кыргызстандан Эрнест Абдыжапаровдун белгилүү "Боз салкын" тасмасы бар.
Синема Азие өз күйөрмандарына буга чейин да Борбор Азиядан башка фильмдерди тартуулап келишкен. Везулдагы фестивалдын жетекчиси Теруан мындай дейт:
- Мен жубайым менен бул фестивалды мындан 14 жыл мурда жаңы негиздегенде Борбор азиялык фильмдер жана режиссерлер менен алгачкы жолу таанышкам. Советтик доордогу жана көз карандысыздык мезгилинде тартылган тасмалар мен үчүн өзүнчө бир ачылыш болуп калды. Алгачкы жылдардан тартып биз түркмөн, казак, кыргыз, тажик тасмаларын көрсөтүп келатабыз.
Кыргызстандагыдай эле Тажикстанда кино советтик доордо, 1930-жылдары пайда болгон. Тажик-кино 1932-жылы негизделген. Алды менен кино студияны орустар башкарганы менен, 1934-жылдан тартып тажиктердин арасынан жетекчилер чыга баштаган. Тажик киносунун башатында Борис Кимиагаровдун 1946-жылкы "Тажикстан" деген атактуу даректүү фильм болгон. 1960-жылдары бардык советтик жумурияттардагыдай эле, Москвадагы атактуу ВГИК институтунун бүтүргөн жаңы муундун өкүлдөрү келди. Мына ушул агым менен Тажикстанга келген орус режиссеру Владимир Мотыл 1963-жылдагы "Памирдин балдары" менен көптөгөн тажик режиссерлорун шыктандырган.
