Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
29-Март, 2024-жыл, жума, Бишкек убактысы 18:56

СОЦИАЛДЫК БЮДЖЕТТИН МАЙЫН АТКАМИНЕРЛЕР КАЛПЫП АЛАТ


Саясий окуялардын башы көтөрүлбөгөн Кыргызстандын быйылкы жыл бюджети да маалында кабыл алынган жок.Өлкөнүн негизги экономикалык документин кечиктирип кабыл алуу кийинки жылдары адатка айланып баратат. Үч жолку окуудан өтчү 2008-жылдын бюджет долбоору кечээ парламенттин экономика, бюджет, каржы маселелери боюнча комитетинин кеңейтилген жыйынында талкуланып, Жогорку Кеңештин кезектеги отурумуна сунуш кылынды. Бюджеттин киреше бөлүгү 39 миллиард сомду чапчып, чыгашасы 42,5 миллиард сомго чыгуyда.

Кыргызстан бюджетинин киреше бөлүгү 1 миллиард доллардан ашканы, анын социалдык багытты көздөөрү комитет жыйынында байма-бай айтылды. Өкмөт башчы Игорь Чудинов быйылкы жыл бюджети жемекейлик эмес, инвестицияга жетиштүү маани бере ала турган документ экенине басым жасады.

- Бүгүнкү бюджеттин керектөө форматын инвестициялык бюджетке өткөрүү милдети турат. Ал үчүн биз жаңы каржы усулдарын табышыбыз керек. Ал үчүн өлкө ичиндеги каржылык ресурстарды алгылыктуу пайдаланышыбыз абзел.

Өкмөт башчынын ишениминде ички каржылык мүмкүнчүлүктөргө камсыздандыруу, Социалдык фондго которулган каражаттар, башка булактардан агылчу акчалар кирет. И.Чудинов быйылкы жылга чектелген мамлекеттик инвестиция программасын кошкондо бюджеттин киреше бөлүгү ашык-кеми жок 39 миллиард сомду түзөрүн маалымдады. Бул Кыргызстандын ички дүң продуктунун төрттөн бир бөлүгүнө жакын каражатты түзөт.

Бюджеттин негизги жүгү адаттагыдай эле салыктан түшчү акчаларга тиймекчи. Быйылкы жылга салыкчылардын чогултчу акчасы 29 миллиард сом болушу керек. Анчалык акчаны өкмөт токтоп турган ишканаларды иштетүү, сырттан тикелей инвестицияны арбын тартуунун эсебинен топтоону көздөөдө. Жыл сайын бюджет кабыл алынарда токтоп турган завод-фабрикаларды ишке киргизүү демилгеси өкмөт мүчөлөрүнүн көнүмүш убадасына айланып баратат.

Кыргызстандын каржы министри Тажикан Калимбетова быйылкы жыл бюджетинин долбоору өткөн жылдын августунда мурдагы парламентке сунуш кылган кезинен 3,5 миллиард сомго көбөйгөнүн белгиледи. Анын ырасташынча, өкмөттүн “Кумтөр” менен келишими бекитилип, Украина убада кылган грант акчаны берип калса бюджеттин киреше бөлүгү дагы көбөйгөнү туру.

- 2007-жылдын көрсөткүчтөрүнө караганда бул жылы болжолдонуп жаткан киреше бөлүгү 17% көбөйүүдө. Бул 6 миллиард сомго арбын.

Кыргызстан бюджети жылдан-жылга ыкчам көбөйүп жатканын Т.Калимбетова толгон-токой сандардын жардамы менен ырастады, мурдагы жылдарга салыштырмалуу өсүш көзкөрүнөө экенин маалымдады.

Бирок да министрдин көңүлток билдирүүсү өлкөнүн учурдагы экономикалык абалына анча коошпой тургандыгын парламент депутаты Иса Өмүркулов атайы белгилеп, ташбака жылыш менен бараткан өндүрүш шартында кантип ийгиликтер тууралуу кеп кылууга болот, суроосун алдыга жайды.

- Өндүрүш болбогондон кийин кайдан салык чогулат? Анан да бюджетти түзүү принциптери мурдагы жылдардан эч кандай айырмаланбайт. Баары жеп-ичкенге багытталган.

Бюджеттин бир капшытын оңурайтып жок кылып отургандар ошол өкмөттүн өзүндө экендигин депутат Роза Отунбаева ырастады.

- Биздин министрлер кандай машинелерде жүргөнүн карагыла. Алардын жашоосу кандай! Чоң кызматка дайындалар менен иш ордун кайрадан жасалгалап, кымбатбаа италиялык эмерегин ыргытып, ордyна жаңысын койдуртат. Билесиздерби, биз жакшы жашап жатабыз. Кыргызстан калкынын 40% кедей жашайт. 10% жакырчылыктан башы чыкпай келатат. Ал адамдарды эмне үчүн ойлобойбуз? Акчаны ошолорго жумшаш керек эле го!

Парламенттеги көпчүлүктү түзгөн “Акжол” партиясынын өкүлдөрүнүн текши баары 2008-жылдын бюджет долбоорун биринчи окуудан тезирээк өткөрүү жөнүндөгү өкмөт башчынын сунушун колдошту. Бүгүн анын биринчи окууда палата отурумунда кабыл алынышы күтүлүүдө.

XS
SM
MD
LG