- Human Rights Watch уюму белгилегендей, чындыгында эле Кыргызстан демократиялык реформалардан артка чегинип жатабы?
-Ооба, бул чын. Адам укугу Кыргызстанда начарлап кетти. Адам укуктары тебеленип, бул укук коргоочуларды тынчсыздандырып жатат. Мисалы, адамдын жеке эркиндиги жана кол тийбестиги, эркин түрдө чогулушка чыгуу, сөз эркиндиги, шайлоо укуктары, адамдын адилет жана ачык сотко болгон укуктары бузулуп жатат. Укук коргоочулар өз көңүлүн Бишкектеги приемник-распределителге бөлүп жатышат. Себеби ал жерде биздин байкообуз боюнча, шарт жана милиция кызматкерлеринин кармалган адамдарга мамилеси концлагерь режимине окшойт. Ал жерде бир дагы адам кармалбашы керек. Соттун жүзүн көрсөтпөй эле мыйзам чегинен чыгышып, 4-5 суткага кармап коюшат. Бул жерде соттун дагы күнөөсү бар. Алар бул маселеге көңүл бурбай келет. Өзүңөр уккандай, 2 баласы бар энени соту жок мыйзамсыз 4 жарым суткага кармап коюшкан. Ушул суроону чечүү боюнча биз кечээ укук коргоочулар ИИМдин министри Конгантиев менен жолугуштук. Анда биз 2 баланын энесин мыйзамсыз кармоо боюнча милицияны жоопко тартуу маселесин көтөрдүк.
- ИИМдин министри менен жолугушуудан кийин кандай жыйынтык болду?
-Ички иштер министри Конгантиев өзү ошол 2 баланын энесине жардам көрсөтө тургандыгын билдирди. Экинчиден, ИВС, СИЗО, приемник-распределителде даярдык контролун өткөрүү боюнча бул жагынан жардам берерин жана көңүл бура тургандыгын айтты.
- Адам укуктарына байланышкан абал Кыргызстанда кандай болушу мүмкүн? Сиздин баамыңызда жакшы жагына өзгөрүшү мүмкүнбү?
-Менимче, бул суроонун тагдыры ар бир адамдан көз каранды. Себеби азыр коом унчукпай, эч кандай кыймыл өткөрбөсө, бизде адамдын укугу 3-4 жыл ичинде эле такыр артка кетип калышы мүмкүн. Анда биз кайра өзүбүз эркин жүрүп калган абалга жетпей калабыз. Азыр НПО болобу, ошол эле милиция, прокуратура, сот болобу, бардык жактан адам укугун коргоо боюнча көңүл бурбаса, бул жагда коркунуч туудурат.
- Маегиңиз үчүн чоң рахмат.
-Ооба, бул чын. Адам укугу Кыргызстанда начарлап кетти. Адам укуктары тебеленип, бул укук коргоочуларды тынчсыздандырып жатат. Мисалы, адамдын жеке эркиндиги жана кол тийбестиги, эркин түрдө чогулушка чыгуу, сөз эркиндиги, шайлоо укуктары, адамдын адилет жана ачык сотко болгон укуктары бузулуп жатат. Укук коргоочулар өз көңүлүн Бишкектеги приемник-распределителге бөлүп жатышат. Себеби ал жерде биздин байкообуз боюнча, шарт жана милиция кызматкерлеринин кармалган адамдарга мамилеси концлагерь режимине окшойт. Ал жерде бир дагы адам кармалбашы керек. Соттун жүзүн көрсөтпөй эле мыйзам чегинен чыгышып, 4-5 суткага кармап коюшат. Бул жерде соттун дагы күнөөсү бар. Алар бул маселеге көңүл бурбай келет. Өзүңөр уккандай, 2 баласы бар энени соту жок мыйзамсыз 4 жарым суткага кармап коюшкан. Ушул суроону чечүү боюнча биз кечээ укук коргоочулар ИИМдин министри Конгантиев менен жолугуштук. Анда биз 2 баланын энесин мыйзамсыз кармоо боюнча милицияны жоопко тартуу маселесин көтөрдүк.
- ИИМдин министри менен жолугушуудан кийин кандай жыйынтык болду?
-Ички иштер министри Конгантиев өзү ошол 2 баланын энесине жардам көрсөтө тургандыгын билдирди. Экинчиден, ИВС, СИЗО, приемник-распределителде даярдык контролун өткөрүү боюнча бул жагынан жардам берерин жана көңүл бура тургандыгын айтты.
- Адам укуктарына байланышкан абал Кыргызстанда кандай болушу мүмкүн? Сиздин баамыңызда жакшы жагына өзгөрүшү мүмкүнбү?
-Менимче, бул суроонун тагдыры ар бир адамдан көз каранды. Себеби азыр коом унчукпай, эч кандай кыймыл өткөрбөсө, бизде адамдын укугу 3-4 жыл ичинде эле такыр артка кетип калышы мүмкүн. Анда биз кайра өзүбүз эркин жүрүп калган абалга жетпей калабыз. Азыр НПО болобу, ошол эле милиция, прокуратура, сот болобу, бардык жактан адам укугун коргоо боюнча көңүл бурбаса, бул жагда коркунуч туудурат.
- Маегиңиз үчүн чоң рахмат.
