Улуу жазуучу Чыңгыз Айтматов дүйнөдөн өткөндөн кийин алгачкы күндөрдөн эле улуттук илимдер академиясынын Манас таануу жана маданиятты жайылтуу институтунун жамааты академия жетекчилигине аталган борборго Айтматовдун ысмын ыйгаруу сунушу менен кайрылган. 21-сентябрда улуттук илимдер акдемиясынын президиуму бул сунушту колдоп, Манас таануу жана маданиятты жайылтуу институту кеңейтилип, тил жана адабият институту болуп аталышына жана ага Айтматовдун ысмын ыйгарууга чечим чыгарылган. Мына ушул бүгүн ачылуу аземи өткөнү жаткан Айтматов атындагы тил жана адабият институтунун директору Абдылдажан Акматалиев башка өлкөлөрдөгү адабият институттарын атады:
- Казактардын тил жана адабият институту Мухтар Ауэзовдун, өзбектердики Алишер Навоинин, украин тил институту Тарас Шевченконун, орустардыкы Александр Пушкиндин ысымдарын алып жүрүшпөйбү. Жогорудагы инсандар өз улутунун сыймыктары эмеспи. Андыктан биздин тил жана адабият институтубузга Айтматовдун атынын берилиши эң туура болду деп ойлойм.
Айтматов атындагы тил жана адабият институтунун ачылыш салтанатында “2008-жылдын 22-январындагы Айтматов менен жолугушуу кечеси” аттуу даректүү кинотасманын да беачары өтөт . Ошондой эле көркөм интеллигенциянын катышуусунда институттун алдындагы “Айтматов бөлмөсүнүн” да ачылышы болот. Айтматов бөлмөсүндө Абдылдажан Акматалиевдин айтуусунда Чыңгыз Айтматовдун чет тилинде жарык көргөн 2000 китеби чогулду:
- Айтматов өткөн жылы 22-январда улуттук илимдер академиясына келип, көркөм интеллигенция менен жолуккан эле. Анда Айтматов элдин көптөгөн суроолоруна жооп берген. Мына ошол жолугушууну биз тасмалаштырганбыз. Бул тасма элге алгачкы ирет көрсөтүлүп жатат.Ал эми Айтматовдун чет тилиндеги китептерин чогултууну биз жаңы эле баштадык. 2000 китеп албетте аз. Биз бул ишти мындан ары жакшылап колго алабыз.
Чыңгыз Айтматов атындагы тил жана адабият институтунун ачылышында эл акындары Сүйүнбай Эралиев, Сооронбай Жусуев жана башка акын-жазуучулар Айтматовго арналган ырларынан окушат жана белгилүү маданият ишмерлери улуу жазуучуну эскерип сүйлөшөт.
Бүгүн 26-декабрда Улуттук илимдер академиясында Чыңгыз Айтматов атындагы тил жана адабият институтунун ачылыш аземи болот. Салтанатта Айтматов тууралу даректүү тасмалар көрсөтүлөт.
