Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
20-Апрель, 2024-жыл, ишемби, Бишкек убактысы 07:05

БЕСЛАН ТРАГЕДИЯСЫ БОЮНЧА АР БАШКА МААЛЫМАТТАР ЖАРЫЯЛАНУУДА


Нарын АЙЫП, Прага 28-декабрда орус парламентинин Федерация кеңешинде Беслан трагедиясы боюнча доклад жасалды, анткен менен иликтөө аяктап бүтө элек жана жарыяланган маалыматтар дагы толук эмес деп айтылууда. Бирок мындан бир ай мурда Түндүк Осетиянын парламенттик комиссиясы да өз докладын чыгарган жана Маскөө менен Владикавказда жарыяланган маалыматтар бир биринен бир топ айырмаланат.

Маскөөлүк комиссиянын төрагасы Александр Торшиндин айтымында, Орусия өкмөтү Түндүк Осетия жана Ингушетия жетекчилигине трагедия башталганга чейин эле бир нече эскертүү жасап, аймакта ири террордук аракет ишке ашырылышы мүмкүн деп айткан, бирок тийиштүү чаралар көрүлгөн эмес. Орусиянын Ички иштер министрлиги 1-сентябрда коопсуздук чараларын өзгөчө күчөтүш керек деп билдирген, бирок ал талап дагы аткарылган эмес. Андан тышкары, туткундарды бошотуу учурунда да көптөгөн ката кетирилген, алар болбогондо, өлгөндөрдүн саны алда канча аз болмок.

"Канча адам барымтага алынганы 1-сентябрда түштөн кийин эле белгилүү болгон, бирок бийлик туткундардын саны 354 деп жалган маалымат тараткан. Андан тышкары, тартип коргоо уюмдары жергиликтүү калкты окуя болуп жаткан жерден бөлүп-чектеген эмес жана эл мектептин жанына чогулуп, имаратка каршы ок да ата баштаган", - деп билдирди Торшин 28-декабрда.

Анткен менен Түштүк Осетия жумуриятынын парламенти өз алдынча да комиссия түзгөн, аны Станислав Кесаев жетектеген жана ал өзүнүн докладын мындан бир ай мурда, 29-ноябрда жарыялаган. Анда келтирилген маалыматтарга караганда, туткундардын саны 354 деп айтууга Маскөөдөн келген генералдар буйрук берген, барымтадагыларды бошотуу учурунда болсо бир топ адам террорчулардын колунан эмес, өкмөттүк аскерлердин аракеттеринен улам каза болгон.

27-декабрда болсо Орусиянын Башкы прокуратурасы атайын билдирүү жасап, Бесланда барымтага алынган мектепти бошотуу учурунда бийлик эч кандай ката кетирген эмес деп билди

Осетиялык комиссиянын маалыматы боюнча, 2004-жылдын 1-сентябрында Беслан мектебинде бардыгы болуп 1388 киши туткунга алынган жана мектепте 354 гана киши кармалды деп жарыяланган маалымат террорчулардын жинин келтирип, алардын бир нече адамды өлтүрүшүнө алып келген.

Экинчиден, террорчулар талап кылган сүйлөшүү да башталган эмес, андай демилге менен бир нече белгилүү адам чыккан, "Ал-Жазира" сыналгысы болсо андай сүйлөшүүнү түз ободо көрсөтүүнү сунуштаган, бирок ал демилге дагы четке кагылган. Сүйлөшүүгө ортомчу болууга Аслан Масхадов дагы макулдугун берген, ал Бесланга 3-сентябрда кечинде келмек жана айрым эксперттердин пикиринде, дал ошол Масхадовду окуяга катыштырып, аны баатыр кылып жибербеш үчүн орус аскерлери мектепти бошотуу операциясын баштаган.

Бийликтин айтымында, 3-сентябрда түшкү саат бирге жакын мектептин ичинде жарылуу болуп кеткен, андан имараттын дубалы бузулган жана туткундар ошол көзөнөк аркылуу качып чыга баштаган, террорчулар болсо аларды артынан атууга киришкендиктен, өкмөттүк аскерлер да чабуулга өткөн.

Осетиялык комиссиянын айтымында, биринчи жарылуу менен мектептин чатыры бузулган жана ал жардыруу сырттан жасалган. Аны менен удаа болгон экинчи жардыруу менен имараттын дубалы бузулган жана ал дагы сырттан атылган танктын огунан болушу мүмкүн. Андан 25 мүнөт өткөндөн кийин гана үчүнчү, эң күчтүү жарылуу болгон жана ал - мектепте башталган өрттөн террорчулардын миналарынын жарылышы болгон.

Кесаевдин тапкан маалыматтары боюнча, өлгөндөрдүн 45 пайызы оор куралдан жана жарылуулардан курман болгон, 16 пайызы окко учкан жана 10 пайызы өрттөн өлгөн, ошондуктан бир топ адам өкмөттүк күчтөрдүн аракеттеринен өлгөн болушу керек, анткени бийлик танкилерден тышкары от атмаларды дагы колдонгон.

Бардыгы болуп 331 адам өлгөн, алардын бир жүз сексен сегизи - балдар. Террорчулардын саны 32 болгон, алардын отуз бири өлтүрүлгөн, колго түшкөн Нурпаши Кулаевдин үстүнөн азыр сот жүрүп жатат.

Бесландын коомдук уюмдары АКШ жетекчилигине кайрылып, спутник аркылуу тартылып алынган сүрөттөрдү жарыялоону суранды, анткени, алардын айтымында, орус өкмөтү көп маалыматты жашырып жатат жана айрым учурларда террордук аракеттерге өзү да атайын жол берет, анткени аны менен бийлик өзүнүн көптөгөн саясий жана коммерциялык маселелерин чечет.

XS
SM
MD
LG