Экономика

Көгүлтүр отундун акысы тууралуу азырынча Кыргызстан менен Өзбекстан тарап бир келишимге келе албай жатышат. Буга эң негизги себеп - газдын баасы жаңы жылдан тарта дээрлик эки эсеге көтөрүлүшү болууда. Салыштыра келсек, өткөн жылы Кыргызстан көгүлтүр отундун бир кубометрине 42 доллардан төлөп келген болсо, 2005-жылдын башынан тарта бул баа 55 долларга көтөрүлгөн. Эми жаңы жылдан тарта өзбек тарап бир кубометр газдын баасын 100 долларга жогорулатты.

Кыргызстандагы “Электр станциялары” АКнын билдирүүсү боюнча өзбек тарап мындан башка дагы бир катар талаптарды коюуда.

-Алар бул жылкы баадан да төмөн баага сурап жатышат. Кийинки жылы электр энергиясынын наркы дагы кымбатташы күтүлүүдө. Ошондуктан, мындай баа менен келишим түзүү бизге экономикалык жактан пайдасыз. Анткени биз экспорттон түшкөн каражатка Бишкек ТЭЦи үчүн көмүр менен мазут ала албай калабыз. Мындай болгон учурда “Электр станциялары” АК бул каражатты башка жактан издөөгө аргасыз болот, мүмкүн Өзбекстанга энергетика экспорттоодон баш тартып, бир топ жогору баада сатып алып жаткан Казакстанга көбүрөөк ыктоого туура келет. Бирок бул маселе кыргыз өкмөтү тарабынан гана чечилет,- деди “Электр станциялары” акционердик коомунун маалымат катчысы Наталья Орлова.

Ал эми кыргыз өкмөтү Өзбекстанга электр энергиясын Кыргызстан үчүн пайдалуу боло турган гана баада сатууну көздөйт. Бул тууралуу биринчи вице-премьер-министр Данияр Үсөнов өткөн бейшемби күнү өкмөттүк жыйында билдирген.

Кыргыз өкмөтүнүн алдындагы жылуулук-энергетика комплекси бөлүм башчысынын орун басары Эрнест Карыбеков болсо Өзбекстан тараптан мындай маанидеги шарттар коюлбагандыгын айтып, жалпы газ жана энергетика тармагы боюнча сүйлөшүү өкмөттүк дэңгээлде коңшулар менен чогуу болорун билдирди:

-Өзбек тарап же башка кайсы тарап болбосун, бизге минтип шарт кое албайт. Газ маселеси учурда биздин өкмөттө каралып жатат. Ал эми электр энергиясын сатуу маселеси боюнча жакынкы он күндүн ичинде Өзбекстан, Казакстан жана Тажикстан менен сүйлөшүүлөрдү баштайбыз.

Өлкөнү көгүлтүр от менен камсыз кылуу үчүн Кыргызстандын газ адистери буга чейин Өзбекстан тарап менен бир нече жолу сүйлөшүүлөрдү жүргүзүп келишти. Ошентсе да бүгүнкү күнгө чейин эки тараптын ортосунда 2007-жыл үчүн газ менен камсыз кылуу тууралуу келишим түзүлө элек. “Кыргызгаз” ишканасынын билдирүүсү боюнча буга эки тараптын баа боюнча келише албаганы себеп болгон.

"Кыргызгаздын" жетекчисинин орун басары Саламат Айтикеевдин маалыматы боюнча 2007-жыл үчүн 850 млн кубометр газ менен камсыз кылуу тууралуу Өзбекстан менен келишим түзүлүп, бул маселе чечилген. Ал эми декабрь айынын башында болуучу эки тараптуу сүйлөшүүлөрдө көгүлтүр оттун баасы биротоло бычылмакчы.


Замира Кожобаева, Бишкек

Бюджет тууралуу мыйзам талабын аткарууга кыргыз өкмөтүнүн мойну жар бербей, эки жыл бою мурдагысындай эле төрт баскычтан турган бюджет менен иштөө сунушун депутаттар жактырышкан жок. Өткөн жылы революциячыл өкмөттүн ишке жаңы киришип атканы эсепке алынып, быйылкы жыл бюджети эски калыбында эле кабыл алынган. 2007-жылкы бюджет долбоору жергиликтүү, борбордук бийлик деңгээлинде түзүлүп, парламентке сентябрда эле сунушталган. Өкмөт башчы Феликс Кулов облус, райондорду жоюп, бюджетти жергиликтүү бийликтин колуна берип коюу азырынча эрте, ортодон оголе чоң башаламандык чыгат деген пикирде.

- Эки деңгээлдеги бюджетти кабыл алып, аны менен бирге эле административдик-аймактык реформаны баштоо керек дешкен. Мыйзам кабыл алынган, реформа болсо жүрбөй жатат. Конституция боюнча аймактык-административдик реформаны ким жасаш керек? Туура, парламент. Анан өкмөткө кандай доо коюп жатасыңар?

Ф.Кулов облус борборлору ириде маданий ордо жай экенин отургандардын эсине салып, ал жердеги театр, ооруканаларды кимге дайындарды ойлонуш керектигин айтты. Райондорго келгенде, айталы, райондук милиция кызматкерлерин «ар бир айыл өкмөттөрүнө бөлүштүрүп иелиби?» суроосун койду.

Кыргызстандын экономика жана каржы министри Акылбек Жапаров облус менен райондордогу башкаруу аппаратын кармап турууга баш-аягы миллиард сомго жакын мамлекеттик акча сарпталарын айтты:

- Облус, райондук структуралардын баарына тең 900 миллионго жакын сом каралган. Бул район менен облустук структураларга.

Парламенттин каржы жана бюджет комитетинин төрагасы Акматбек Келдибеков ортодогу чиновниктерди кармоого 1 миллиард ашуун сом акча каралат дейт:

- Өткөндө болжолдуу эсептеп чыккам. 1 миллиард 200 миллион сомго чейин.

Депутат Асамидин Мариповдун ырасташынча, артыкбаш башкарууга жумшалчу акча мектептердин курулушуна, социалдык объектилердин тургузулушуна жумшалса дурус болмок.

- Ушу мектептерди бүтүрөлү, бүтүрөлү! Мына, ырахмат, бир мектеп бүттү. Кудай буюрса, дагы болуп калар. Мына 1 миллиард сом үйүн сел алып кеткен адамдарга бериш керек.

Анткен менен анын кесиптеши Аскарбек Шадиев облусту жоюп ийүүнүн зыяндан башка пайдасы жок деген пикирде.

Парламент мүчөсү Бектемир Мурзубраимов да эки баскычтуу бюджетке шашылбай, аны 2008-жылга жылдыруу сунушун колдойт.

Анткен менен депутаттардын көпчүлүгү эмдиги жыл бюджети айыл өкмөтү менен республикалык башкаруу деңгээлде эле түзүлүшүн жактырышат, улам артка жылдырылып келаткан административдик-аймактык реформанын ыкчам ишке ашырылышын туура көрүшөт. Ошондон Жогорку Кеңештин бюджет жана каржы комитети өкмөттүн эмдиги жыл бюджетин мурдагы жылдардагыдай кылып облус, райондорду кошуп өткөрө берүүнү, жаңыча иштөөгө 2008-жылы өтүү сунушун колдогон жок.

Бекташ Шамшиев, Бишкек