2005-жылы февралда жана октябрда кезеги менен өтөөрү күтүлүп жаткан президенттик жана парламенттик шайлоону коомчулук быйылкы жылдын олуттуу окуясы катары белгилейт. Бирок, бул бийлик алмашуу кандай шартта ишке ашат болду экен? Бул айрыкча Грузиядагы «жибек» жана Украинадагы «саргыч» революциядан кийин саясий чөйрөнүн башкы суроосуна айланды.
Азиза Турдуева, Бишкек Өткөн аптада Жогорку Кеңештин Мыйзам чыгаруу жыйыны тарабынан «Жергиликтүү өз алдынча башкаруу жана жергиликтүү мамлекеттик администрация жөнүндөгү» мыйзамга толуктоолор менен өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндөгү мыйзам кабыл алынды. Ага ылайык, өлкөдө райондук жана облустук кеңештер айылдык кеңештерге шайланган депутаттардын өкүлдөрүнөн түзүлөт. Мындай мыйзамдын кабыл алынышы саясатчылардын арасында ар кандай пикирлерди жаратты.
Кыргызстандын президенти Аскар Акаев өткөн жыл аягында улуттук телевидениенин көрүүчүлөрүнүн суроолоруна жооп берип жатып, оппозициялык күчтөр чет өлкөлүк ар кандай уюмдардын каражатын алып, алардын көрсөтмөсү менен өлкөдө элди бөлүп-жаруу иштерин жүргүзүп жатат деп билдирди. Мамлекет башчынын мындай билдирүүсү коомдо карама-каршы пикир жаратты.
Ошентип, Жаңы жыл өз күчүнө кирип келди. 2005-жылды элдик календарда "тоок жылы" деп коюшат. Бул жыл - ирээттүүлүктү, тыкандыкты жактырат. Тоок - үй-бүлөгө, деги эле коомго өзгөртүү киргизүүгө аракеттенген канаттуу. «Иштеген тиштейт» дегендей бул жылы аракет кылгандар гана ийгиликке жетише алат. Жаңы жыл - бул баарына бирдей майрам болсо да, ар кайсы өлкө түрдүүчө, өз салттарына жакын тосот.
Азиза Турдуева, Бишкек 2004-жыл өлкөдгү келерки парламенттик жана президенттик шайлоолорго даярдык жылы катары бааланып калды. Акыркы кездеги саясий партиялардын активдешүүсүн жергиликтүү аналитиктер алдыдагы саясий мааниси чоң өнөктүктүр менен байланыштырат.Саясий партиялардын негизги максаты элдик добуш аркылуу бийликке жетүү.
Бакыт Аманбаев, Бишкек 31-декабрда Мыйзам чыгаруу жыйыны атуулдарды жаңы паспорт менен камсыз кылуу маселесин кароону улантты. Талкуу соңунда депутаттар атуулдарды паспорт менен камсыз кылуудагы өкмөттүн аракетин канааттандыралык эмес деп табуу тууралуу токтом кабыл алышты. Ошондой эле аталган токтомдо өкмөткө жаңы чыгарылган паспортту «жараксыз» деп таап, жакын арада атуулдарга 1994-жылдагы үлгүдөгү паспорт бердирүүнү баштоо жана мамлекет башчы Аскар Акаевге өкмөттүн алдындагы маалымат ресурстары жана технология агенттигин жоюу сунушу айтылды.
Ар жыл сайын спорттук ийгиликтерине жараша жылдын жыйынтыгы чыгарылып,10 мыкты спортчуну,5 мыкты машыктыруучуну жана 3 спорт журналистин аныктоо салтка айланып калган. Өтүп бараткан жылы жылдызы жанган мыкты спортчулар деп кимдерди атоого болот.
Узатып аткан жылдын башталышы айтылуу «Кумтөр» алтын кенинин айланасындагы кезектеги бүдөмүк иштин жаңжалына туура келген. Кыргыз өкмөтү канадалык «Камеко» корпорациясынын жаңы түзүмү «Центерра Гольд» компаниясынын акциясынын 30% алып, дүйнөлүк базардагы ыкластуу оюнчулардын катарына кошулду.
Өтүп бара жаткан 2004-жыл Кыргызстандын саясий турмуш тарыхында кандай окуялар менен коштолду? 2005-жылдагы парламенттик жана президенттик шайлоонун жүрүшүнө кандай таасир берет?
Эларалык уюмдар Кыргызстандагы сөз эркиндигин адатта коңшу өлкөлөргө салыштырмалуу баалап келишет. “Дания падышалыгында баары жакшы эмес» дегендей, бул жерде деле адам укугунун урунт проблемасына байланышкан маселелер толтура.
Айданбек Ташкенбаев, Бишкек 30-декабрда Мыйзам чыгаруу жыйыны калкты паспорт менен камсыз кылуу маселесин карады. Депутаттар бул ишти жыл ичиндеги эң башкы көз боемочулук деп аташты. Маселени талкуулоо 31-декабрда улантылат.
Шаршембиде Кыргызстандагы оппозициячыл багыттагы саясий беш уюм кызматташуу келишимине кол коюп, парламенттик шайлоодо бир ниетте иштөөгө багыт алды. Ушул эле күнү шайлоонун адилет өтүшүн камсыз кылуу үчүн 27 коомдук, бейөкмөт уюм жана саясий кыймыл атуулдук тилектештик түздү. Коомдук-саясий күчтөрдүн минтип биригиши өлкөнүн адегенде мыйзам чыгаруу бийлигин, андан кийин президентин мыйзам чегинде алмаштыруу аракети күч алгандыгын айкындоодо.
Дагы жүктөңүз
