Нарын АЙЫП, Прага Нью-Йорк шаарында жайгашкан "Хьюман райтс вотч" аттуу адам укуктарын коргогон уюм 30-мартта атайын доклад жарыялап, президент Ислам Каримовдун авторитардык бийлиги миңдеген адамды камакта кармаганын сынга алган. Өзбек оппозициялык уюмдары жана кээ бир чет өлкөлүк эксперттер Өзбекстанда ишке ашырылган акыркы террор аракеттерин дал ошол авторитардык саясаттын жыйынтыгы катары кабыл алууда.
Өзбекстанда акыркы үч күндүн ичиндеги жардыруулар менен кол салуулардан 40тан ашуун адамдын өмүрү кыйылды. Маселен, кечээ Ташкендин чет жакасында шектүү согушкерлер менен милиция кызматкерлеринин бир нече саатка созулган атышуусу учурунда 20дай адам каза тапкан. Кошмо Штаттар ырасмий Ташкенге бул окуяларды иликтөө үчүн өз жардамын сунуш кылды. Ал эми жардыруулар менен кол салуулардын артында кимдер турганы жана эмне максатты көздөгөнү жөнүндө азырынча жоромолдорду гана айтууга болот.
Өзбекстанда соңку күндөрү орун алган окуялардан улам Борбор Азия өлкөлөрү чегара көзөмөлүн күчөттү. Ырасмий Ташкендин дарегине көңүл айтуу телеграммалары жөнөтүлүүдө. АКШ, Кытай жана КМШнын айрым мамлекеттери бул жерде орун алган террордук кыянатты айыпташты. Ал эми ырасмий Ташкендин террорду "Хизб ут-Тахрир" жасады деген ырастоосун бул уюм төгүндөп жатат.
Амирбек Азам уулу, Прага шаары Өзбекстанда дагы жаңы калабалуу окуялар болду. Бүгүн (шейшемби күнү) өлкө президентинин резиденциясына кеткен жолдо - Ташкенден 15 чакырымдай алыста белгисиз куралчандар менен милиция аткылашты. Борбор шаарга ирегелеш Кибрай районунда бомба жардырылды. Ички иштер министрлиги аткылашууда террорчу деп шектелген 8 адам жана эки жанкечти өлтүрүлгөнүн билдирди. Алдыңкы эки күндө Ташкен жана Бухара шаарларындагы бомба чабуулдарынан бери дегенде 19 киши өлүп, 25тен ашуун адам ар кандай деңгээлдеги жаракаттарды алышкан эле. Өзбек бийликтери террордук чабуулдар “кылдат даярдалганына” көңүл бөлүшүп, алар үчүн тыйуу салынган “Хизб ут-Тахрир” тобун айыптады.
Бүгүн (29- март, дүйшөмбү күнү) эртең менен Ташкендин “Чарсу” базарында жана Бухара шаарында бир нече жардыруу болду. Өзбек бийликтеринин маалымдашынча, террордук жардыруулардан бери дегенде 19 киши өлдү, 26 киши жарадар болду. Набыт болгондордун алтоосу - полиция кызматкерлери. Жыйырма чамалуу адам жарадар болду. Өзбекстандын тышкы иштер министрлигинин өкүлү Илхом Закиров шектүү адамдар кармалып, суракка алынып жатканын билдирди. Өзбекстандын башкы прокурору бомба чабуулдары үчүн тыйуу салынган “Хизб ут-Тахрир” жана Өзбекстан ислам кыймылын күнөөлөдү.
Бүгүн (29-март, дүйшөмбү күнү) эртең менен Ташкенде бир нече жардыруу болду. Ройтер агенттигинин маалымдашынча, бомба шаардын ортосундагы эң чоң “Чорсу” базарындагы бал дүкөнүнүн алдында жардырылып, андан эки киши өлдү. Жыйырма чамалуу адам жарадар болду. Өзбекстандын тышкы иштер министрлигинин өкүлү Илхом Закиров “бир нече террордук аракеттин” болгонун жана шектүү адамдар кармалып, суракка алынып жатканын билдирди.
Шейшекан Жаналиева, Прага шаары Эми Өзбекстандагы жашы кылым карыткан эненин тагдыры тууралуу баянга назар салыңыздар. Жашоо-шартка жараша “жарымым казак, жарымым өзбек” болду, тагдырыма тобоо келтирем деп карылык нарк-насилинен жанбаган Алтынай Сейдисазымова апа 115 жашка чыкса да, өзүн али күүлүү-күчтүү сезет.
Сапар Орозбаков, Прага Тажикстандын калкынын жарымынан көбү жакыр. Мындай шартта адамдар акча табуунун баардык жолуна барууга даяр. Жакында өлкөнүн тартип сактоо органдары плутоний жашырып алып бараткан 3 адамды чегарадан кармашты. Алардын айтымында, кармалгандар бул радиоактивдүү затты Ооганстанга же Пакистанга алып барып сатмакчы болушкан.
Сапар Орозбаков, Прага Түркмөнстандын мурдагы муфтийи Насрулла ибн Ибадулла түрмөдө отурат. Бирок анын камалышынын чыныгы себеби ушу убакка чейин белгисиз калууда. Айрым укук коргоочулар Насрулла ибн Ибадулла молдо түркмөн президентинин “Рухнамесине” каршы оюн билдиргени үчүн куугунтукка алынып жатса керек деп жоромолдошот.
Шейшекан Жаналиева, Прага Балык чарбачылыгы боюнча Азов илимий изилдөө институтунун окумуштууларынын божомолдоруна караганда, Азов деңизинин химиялык составы өзгөрүп баратат. Бул эң ириде балыкчыларды тынчсыздандырууда. Анткени деңиздин туздуу болуп баратышы балык чарбачылыгын андан ары өнүктүрүүгө кыйла терс таасир тийгизүүдө.
Кубат Оторбаев, Прага Европа биримдигинин тышкы байланыштар боюнча атайын өкүлү Крис Паттен Борбор Азиядагы төрт мамлекетти кыдыруунун алкагында 17-мартта Тажикстанга барды. Ал президент Эмомали Рахмонов менен жолугуп, Евробиримдик менен Тажикстандын ортосундагы кызматташтык, адам укуктарынын абалы, террорчулукка каршы күрөш тууралуу маселелерди талкуулады.
Бурулкан Сарыгулова, Прага. Совет өкмөтү кулагандан кийинки массалык жумушсуздук пост-советтик өлкөлөрдүн аймагында “кул базар” деген жаңы түшүнүктү пайда кылды. Ар өлкөдө ар башка аталышка ээ “кул базарлар” жалданма жумушчулар чогулуп, жумуш ээсин күткөн жай. Бул жерге адатта өспүрүм улан кыздан тартып, улгайган аял-эркекке чейин келишет, анан табылган жумушта иштөөгө макулдук берип, ээрчиткен жагына жөнөшөт. Өзбекстанда мындай жалданма жумушчуларды «мардикерлер» деп коюшат.
Дагы жүктөңүз
