Кубат Оторбаев, Прага Жаңы жыл алдында элге кайрылуусунда Түркмөнстандын президенти Сапармурат Ниязов 2004-жылы өлкөнүн ички дүң продуктысы 21 процентке өскөндүгүн сыймык менен айтты. Ал эми Эларалык валюта фонду декабрда жарыялаган документинде өткөн жылы Өзбекстандын экономикасы 7 процентке жакшырганын маалымдады. Бул көрсөткүчтөр өтө чоң өсүштү айтып турат. Бирок чындыгында эле кызыл камчы режимдер өкүм сүргөн бул мамлекеттерде ушундай майкөл-сүткөл болуп жатабы? Анда эмнеге карапайым калк катуу каржалууда?
Шайырбек Эркин уулу, Прага Келээрки айдын 27-февралында Кыргызстанда эле эмес, кошунаТажикстанда да парламенттик шайлоо өтөт. Бул Тажикстандагы атуулдук согуштан кийинки экинчи парламенттик шайлоо. Анда президент Имомали Рахмонов башында турган Тажикстандын Элдик-демократиялык партиясы жеңишке жетээри болжонууда. Өлкөдөгү оппозициялык саясатчылар менен байкоочулар азыркы шайлоо мурдагы шайлоолорго салыштырмалуу адилет жана калыс өтпөйт деп боолгошууда.
Кубат Оторбаев, Прага Орусиянын окумуштуулары Казакстандан ракеталардын учурулушу Байкоңур космодромуна жакын жашаган тургундардын саламаттыгына терс таасирин тийгизип жатат дешет. Азыр калың элдин катмарына жетпей, жашыруун сакталып аткан айрым маалыматтарга караганда Казакстандын Алтай облусунун аймагына – эл жашаган айылдардын тушунан асмандан адам өмүрүнө коркунучтуу күйүүчү майдын ашып калганын төгүп жиберишет. “Эркин Европа/Азаттык” радиосунун кабарчысы Дон Хиллдин маалыматы боюнча анын каскагынан аталган облуста айыккыс дартка чалдыккан адамдар жана көз жумган балдар көбөйүп баратат.
Баян Жумакадыр кызы, Прага. "Хьюман Райтс Уотч" уюмунун жылдык баяндамасында постсоветтик жумурияттардагы жагдайга кеңири орун берилген.
Төрөкул Дооров, Москва. Орусиянын президенти Владимир Путин шаршемби күнү Казакстанда бир күндүк иш-сапары менен болуп кайтты. Путин өзүнүн казакстандык кесиптеши Нурсултан Назарбаев менен эки өлкө ортосундагы кызматташтык, эл-аралык проблемалар тууралуу сүйлөшөөрүн билдирген.
Тажикстандын жараны, улуту боюнча өзбек Абдурахмон Ражабов өткөн жазда Американын Гуантанамо базасындагы аскердик абактан бошонуп чыккан. Жакында ал журналисттерге аскерий түрмөдө отурганда психологиялык кысымга кабылып, саламаттыгы бир топ начарлаганын айтып берди.
Кубат Оторбаев, Прага 1-январдан тартып Евразия экономикалык шериктештигине кирген мамлекеттер – Белорус, Казакстан, Кыргызстан, Тажикстан жана Орусиянын жарандары бир өлкөдөн экинчисине барыш үчүн чегарада эларалык паспорт көргөзүүгө тийиш. Мындай жаңы эреже азыр күнүмдүк көр оокаттын айынан Орусияда иштеп жүргөн Тажикстандык жүз миңдеген эмгек мигранттарынын жашоосун татаалдатат. Анткени алардын дээрлик 90 процентинин андай эларалык паспорттору жок.
Өзбек президенти Ислам Каримовтун начар ден соолугу жөнүндөгү имиштер көбөйгөн сайын, анын ордун басууну көздөп жаткан саясатчылардын ортосундагы тымызын күрөш күчөп жатат. Негизги таймаш өлкөнүн ички иштер министри менен Улуттук коопсуздук кызматынын жетекчиси ортосунда жүрүүдө. Бул темага арналган макала жакында “Eurasia View” деген сайтта жарык көрдү.
Амирбек Усманов, Прага Адам укугун коргоочу Хьюман Райтс Уоч уюмунун маалыматы боюнча, Өзбекстанда 6 миңден ашуун ишеним жана абийир туткуну бар. Алардын көбү “Хизбут-Тахрир” уюмунун мүчөсү же диний экстремист деп айыпталып соттолгон. Бейтарап байкоочулар менен укук коргоочулардын айтымында, динзарлар өкмөт көзөмөлүндөгү мечиттерден тыш жактарда диний ибадаттарды аткарышканы үчүн абакка салынган. Ыйман туткундарынын энелери жана зайыптары үй-бүлө камын жегенден тышкары, уул-күйөөлөрүн абактан бошотуу үчүн да жанын үрөп аракеттенүүгө мажбур.
Бүгүн (жекшембиде) Өзбекстанда парламенттин төмөнкү палатасына шайлоо өткөрүлдү. Шайлоонун жыйынтыгында төмөнкү палатанын 120 орунунун ээлери аныкталууга тийиш. Президент Каримов жекшемби күнү Европадагы коопсуздук жана кызматташтык уюмун жана өзбек оппозициясын сынга алып, Украинадагы сыяктуу окуяларга жол берилбестигин билдирди. Өзбек оппозициячыл лидерлери жана эл аралык коомчулук бул шайлоону адилет жана калыс өтпөйт деп мурда эле сынга алган, анткени шайлоого катышуу укугу өкмөтчүл беш партияга гана берилген.
Кубат Оторбаев, Прага Акыркы 13 жылда өзбек бийлиги ваххабиттер, Өзбекстандын ислам кыймылы жана “Хизб ут-Тахрир” менен күрөшүп келди. Эми ырасмий Ташкен өлкөдөгү “Таблих жамааты” деген жашыруун уюмдун мүчөлөрүн диний экстермизмге жана террорго катышы бар деп камакка ала баштады. Бирок талдоочулар бул уюм өзбек бийлигинин каарына негизсиз эле калып, куугунтукка алынып жатканын белгилешет.
Шайырбек Мукарамов, Прага .Оппозициялык маанайдагы Тажикстан демократиялык партиясынын лидери Мухаммадрузи Искандаров бейшемби күнү Москвада камакка алынды. Маалыматтарга караганда ал тажик бийликтеринин суроо-талабы менен кармалган. Тажикстандагы оппозициялык партиялар бул окуяны алдыдагы парламенттик жана президенттик шайлоолордун ирегесинде атайын жасалган саясий мүнөздөгү гана иш экенин айтышууда.
Дагы жүктөңүз
