Кубат Оторбаев, Прага 18-январда Меккеде ажылыктын негизги иш-чаралары башталат жана ал 5 күнгө созулат. Жылдагыдай эле бул ирет да Борбор Азия мамлекеттеринен зыяратка миңдеген адамдар барышты. Алар жол азабын тартып, узак чакырымдарды арбытышканына карабай мусулмандыктын бир парзынан кутулууну өздөрүнүн бактысы деп эсептешет.
Амирбек Усманов, Прага Мухаммед пайгамбардын доорунан бери келаткан беш парздын бирин аткарууну ниет кылган мусулман пенделер ушу күндөрү Сауд Арабиясына сапар алышууда. Алар тийиштүү жөрөлгөлөрүн аткарып, 21-январда Курман айтты Меккеде тосушат. Биринчилерден болуп ажы сапарына 19-декабрда индонезиялык мусулмандар аттанышкан. Айрым ислам өлкөлөрүндө ажыга жөнөтүү иштери кандай уюшулууда?
Чолпон Орозобекова, Бишкек Кыргызстандан быйыл Меккеге ажылык сапарга төрт жарым миң адам аттанууда. Сауд арабиясынын ажы министрлиги коопсуздук үчүн эмдиги жылдан баштап аба жолдор аркылуу гана жөнөтүүнү талап кылып жатат. Ал эми ажыга бараткандардын сапарын Ирактагы согуш ого бетер оорлотту.
Мурат Кожобеков, Бишкек Шаманчылык дини кайсыдыр бир мезгилде кыргыздар арасында колдонулуп келген. Орто кылымдагы кытай булактарында кыргыздардын кам аталган шаманы болот деп жазылат. Шаман эмне айтса, ошол кабыл келип, каалаган ой-тилек аткарылган.
Жаңыл Жусупжан, Прага Мусулман дүйнөсүндө исламды изилдеген кыздар пайда болууда. Кытайда мисалы имам айымдар да бар. Ал эми кыргызда динди изилдеп, талдай билгендердин арасында бүгүн кыздар да кездеше калып жүрөт. Алардын бири Кундуз Исакова Баткен мечитинин алдындагы медреседе кыздарды окутат.
Аким Өзгөн, Түркия Евробиримдике мүчө болуу жараянынын чеги ичинде Түркия баштан өткөрүп жаткан коомдук өзгөрүштөр, өлкөдө жашаган айрым башкача диндегилердин укук жана эркиндиктери жөнүндөгү маселени да күн тартибине киргизүүдө. Бул жаатта башкаруудагы өкмөт, бир катар мыйзамдарды кабыл алып, бир катар саамалыктарди ишке ашырып жатат. Шаршемби күнкү бир диний комплексттин ачылышы, өкмөттүн бул тууралуу демилгелеринин бири гана эле.
400-жылдан бери Голландия диний эркиндиктер урматталган, толеранттуу өлкөнүн үлгүсү катары бааланып келаткан. Бирок мындан 40 жылча мурун Голландияга чет жерлерден, көбүнесе мусулман өлкөлөрүнөн миңдеген жумушчулар алынып келе баштады. Алардын басымдуу бөлүгү эч качан жергиликтүү тилди да үйрөнгөн эмес. Натыйжада өлкөдө 1 миллионго жакын улуттук азчылык пайда болду. Таанымал режиссер Тео ван Хоктун мусулман жигит тарабынан өлтүрүлүшү жана андан кийнки окуялар мусулмандар менен христиандар ортосундагы бөлүнүп жарылуу эбак эле пайда болгонун айкын далилдегенсиди.
Бүгүн башка көпчүлүк мусулман өлкөлөрүндөгүдөй эле Кыргызстанда да орозо айт майрамы белгиленүүдө. Таң эртең менен Бишкектин борборундагы парламент имаратынын алдында намаз окулду. Ага Кыргызстан мусулмандар диний башкармалыгынын муфтийи Муратаалы ажы Жуманов, Бишкектин мэри Медетбек Керимкулов жана президенттик администрациянын өкүлдөрү баштаган бир катар саясий жана коомдук ишмерлер, элчилер катышты. Мусулмандар отуз күндүк орозосунун кабыл болушун кудайдан тилешип, билип-билбей жасаган күнөөлөрү үчүн кечирим сурашты. Муратаалы ажынын эсебинде Бишкектеги намазга жыгылгандардын саны бул ирет 60 миңден ашты.
Кыргызстандагы «Эркиндиктин үнү» аттуу укук коргоочу демилгелүү жумушчу топ «Фридом хауз» эларалык уюмунун көмөгү менен иликтөө жүргүзүп, шайлоо маалында саясатчылар дин кызматчыларын өз кызыкчылыгы үчүн пайланышат деген бүтүмгө келди. Топтун иликтөөсү боюнча бул көрүнүш ушул жылдын 10-октябрында өткөн жергиликтүү кенештерге шайлоо учурунда өзгөчө байкалды.
Бириккен Арап Эмираттарынын президенти, мамлекеттин түзүүчүсү саналган шейх Заед бин Султан Ал Нахьян ушул аптада дүйнө салды. Жашы 90го таяп калган карт саясатчы түбөлүк сапарга аттанарына аз күн калганда бир катар жаңы министрлерди дайындап, өлкө тарыхында алгачкы ирет аялдардын өкүлүн министр кылып бекитти. Бул жаңылык жалгыз Арап Эмираттарында гана эмес, исламдык жол-жоболор үстөмдүк кылган жалпы арап дүйнөсү үчүн жакшы саамалык болду.
Дин адамдардын ой-максатына жана жүрүм-турумунө таасир этүүчү, чоң иштерге дем берчү касиетке ээ. Динди башка диндегилерге каршы же кара сантай иштерди актоо үчүн пайдалануу да жат көрүнүш эмес. Адамдардын зобун-зордукту жасоосу жана ислам ортосундагы байланыш заманыбыздын өтө талуу суроосуна айланды. Талдоочулар террорчулукка каршы согуш түпкүлүгүндө ислам экстремизмине же исламды туу көтөрүп, адамдардын бейкут турмушуна бүлүк салып, миңдеген адамдарды кара кийгизген күчтөргө каршы багытталганын айтышат. Ислам дини чындап эле кара күчкө ээби? Же аны бир ууч адамдар натуура пайдалануудабы?
Британиянын улуттук статистика башкармалыгы өткөргөн акыркы изилдөө өлкөдөгү мусулмандардын абалы башка диний жамааттарга салыштырганда өтө оор экенин, тактап айтканда, мусулмандар арасында жумушсуздук өтө жогору жана алар кыйын шартта жашашканын көрсөттү. Бул өлкөнүн мусулман жамааты үчүн жаңылык эмес. Анткени, Британ мусулман уюмдары өкмөткө бир нече ирет кайрылып, аларга жардам берүүнү өтүнгөн.
Дагы жүктөңүз
