Кыргызстан Эл аралык каржы уюмдары менен эгемендүүлүк алгандан бери кызматташып келатат. Өлкөнүн каржылык муктаждыктарынын негизги бөлүгүн Дүйнөлүк банк, Эл аралык валюта кору берген насыя акчалар толтуруп келет.
2000-жылдагы парламенттик жана президенттик шайлоодон кийин Эл аралык валюта кору менен Кыргызстандын кызматташуусу начарлап, 2001-жылы ал насыя берүүнү токтоткон. Бирок эки тараптуу сүйлөшүүлөрдүн жыйынтыгында 2002-жылдан тарта кызматташуу кайра уланган. Ага ылайык Эл аралык валюта кору Кыргызстан менен 3 жылдык программа кабыл алып, анын алкагында 100 млн доллардан ашуун насыя бөлүүгө макул болгон. Ал програманын алкагында Эл аралык валюта корунун талаптары булар дейт премьер-министр Николай Танаев:
- ЭВФ каттуу акча-насыя саясатын жүргүзгүзгүлө. Тапкан акчаңарга карап жашагыла дейт. Андан башка бизге эч кандай талап коюлган эмес, дейт Николай Танаев.
2003-жылы ал программанын 2-жылы аяктады. Эгерде программанын үчүнчү бөлүгү, башка айтканда, быйылкы жылдагы талаптары аткарылса, анда Кыргызстандын 2 млрд долларга жакын тышкы карызынын 450 млн кечүүгө шарт түзүлөт дейт премьер-министр Николай Танаев:
- Биз эл аралык кору менен түзүлгөн программанын алкагындабыз. Эгерде катуу бюджеттик-кредиттик саясат жүргүзсөк 450 млн доллар тышкы карызды жоюуга шарт түзүлөт. Эгерде ал программа болбогондо жол, өзгөчө кырдаалдарга байланыштуу салыктарды алып салсак болмок. Бирок алардын ордун толтуруучу булактарды таба элекпиз. Биз Эл аралык валюта кору менен түзүлгөн программадан чыга албайбыз. Эгерде азыр кээ бир популисттер айтып жаткандай, ЭВФ менен байланышты үзүп салсак, көптөгөн социалдык программалар аткарылбай калат,- дейт Николай Танаев.
Бирок Эл аралык валюта кору менен кыргыз өкмөтүнүн кызматташуусун мурдагы премьер-министр Курманбек Бакиев сынга алды. Бакиевдин пикиринде, Эл аралык валюта кору Кыргызстанда өнөр жайдын өсүшүнө кызыкдар эмес. Анын максаты булар дейт Бакиев:
- Алар негизинен бюджеттин таңсыктыгына, сомдун туруктуулугуна көңүл буруп, макроэкономикалык туруктуулук болушуна басым коюшат. Ал дагы туура. Бирок ошол багытта эле тура беребизби? Биздин өлкө өсүп-өнүгүш керек. Ал үчүн салыктарды кыскартышыбыз, кошумча салыктарды киргизбешибиз керек. Ал эми бизде тескерисинче кошумча салыктарды киргизип жатат. Мындай шартта биз кедейчиликтен чыга албайбыз,- дейт Курманбек Бакиев.
Экспремьер-министрдин пикиринде, кыргыз өкмөтү Эл аралык валюта кору менен сүйлөшүүдөн Кыргызстандын кызыкчылыгын, өзүнүн экономикалык кызыкчылыгын коргоого тийиш:
- Өзүбүздү экономикалык саясатыбызды негизги багыт кылып алып, ошого Эл аралык валюта корун көндүрүшүбүз керек. Кээ бир учурда Эл аралык валюта кору өзүнүн позициясында бекем турат. Биздин өкмөттө ошондой бекемдик жетишпейт. Муну мамлекет башчысы өзү көзөмөлгө алып, өзү катуурак туруш керек,-дейт Курманбек Бакиев.
2000-жылдагы парламенттик жана президенттик шайлоодон кийин Эл аралык валюта кору менен Кыргызстандын кызматташуусу начарлап, 2001-жылы ал насыя берүүнү токтоткон. Бирок эки тараптуу сүйлөшүүлөрдүн жыйынтыгында 2002-жылдан тарта кызматташуу кайра уланган. Ага ылайык Эл аралык валюта кору Кыргызстан менен 3 жылдык программа кабыл алып, анын алкагында 100 млн доллардан ашуун насыя бөлүүгө макул болгон. Ал програманын алкагында Эл аралык валюта корунун талаптары булар дейт премьер-министр Николай Танаев:
- ЭВФ каттуу акча-насыя саясатын жүргүзгүзгүлө. Тапкан акчаңарга карап жашагыла дейт. Андан башка бизге эч кандай талап коюлган эмес, дейт Николай Танаев.
2003-жылы ал программанын 2-жылы аяктады. Эгерде программанын үчүнчү бөлүгү, башка айтканда, быйылкы жылдагы талаптары аткарылса, анда Кыргызстандын 2 млрд долларга жакын тышкы карызынын 450 млн кечүүгө шарт түзүлөт дейт премьер-министр Николай Танаев:
- Биз эл аралык кору менен түзүлгөн программанын алкагындабыз. Эгерде катуу бюджеттик-кредиттик саясат жүргүзсөк 450 млн доллар тышкы карызды жоюуга шарт түзүлөт. Эгерде ал программа болбогондо жол, өзгөчө кырдаалдарга байланыштуу салыктарды алып салсак болмок. Бирок алардын ордун толтуруучу булактарды таба элекпиз. Биз Эл аралык валюта кору менен түзүлгөн программадан чыга албайбыз. Эгерде азыр кээ бир популисттер айтып жаткандай, ЭВФ менен байланышты үзүп салсак, көптөгөн социалдык программалар аткарылбай калат,- дейт Николай Танаев.
Бирок Эл аралык валюта кору менен кыргыз өкмөтүнүн кызматташуусун мурдагы премьер-министр Курманбек Бакиев сынга алды. Бакиевдин пикиринде, Эл аралык валюта кору Кыргызстанда өнөр жайдын өсүшүнө кызыкдар эмес. Анын максаты булар дейт Бакиев:
- Алар негизинен бюджеттин таңсыктыгына, сомдун туруктуулугуна көңүл буруп, макроэкономикалык туруктуулук болушуна басым коюшат. Ал дагы туура. Бирок ошол багытта эле тура беребизби? Биздин өлкө өсүп-өнүгүш керек. Ал үчүн салыктарды кыскартышыбыз, кошумча салыктарды киргизбешибиз керек. Ал эми бизде тескерисинче кошумча салыктарды киргизип жатат. Мындай шартта биз кедейчиликтен чыга албайбыз,- дейт Курманбек Бакиев.
Экспремьер-министрдин пикиринде, кыргыз өкмөтү Эл аралык валюта кору менен сүйлөшүүдөн Кыргызстандын кызыкчылыгын, өзүнүн экономикалык кызыкчылыгын коргоого тийиш:
- Өзүбүздү экономикалык саясатыбызды негизги багыт кылып алып, ошого Эл аралык валюта корун көндүрүшүбүз керек. Кээ бир учурда Эл аралык валюта кору өзүнүн позициясында бекем турат. Биздин өкмөттө ошондой бекемдик жетишпейт. Муну мамлекет башчысы өзү көзөмөлгө алып, өзү катуурак туруш керек,-дейт Курманбек Бакиев.
