Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
4-Май, 2024-жыл, ишемби, Бишкек убактысы 11:18

Азыркы кырдаал президенттин мураскерин атоого мажбурлайбы?


Шаршембиде Кыргызстандагы оппозициячыл багыттагы саясий беш уюм кызматташуу келишимине кол коюп, парламенттик шайлоодо бир ниетте иштөөгө багыт алды. Ушул эле күнү шайлоонун адилет өтүшүн камсыз кылуу үчүн 27 коомдук, бейөкмөт уюм жана саясий кыймыл атуулдук тилектештик түздү. Коомдук-саясий күчтөрдүн минтип биригиши өлкөнүн адегенде мыйзам чыгаруу бийлигин, андан кийин президентин мыйзам чегинде алмаштыруу аракети күч алгандыгын айкындоодо.

Парламенттик шайлоо маалында кызматташууга ниеттенишкен саясий уюмдардын эң башкы максаты шайлоону калыс жана адилет өтүшүн камсыз кылуу. Бирок, мындай аракет шайлоодо мыйзамдан четтеген көрүнүштөр байкалса эле элдин нааразылыгын күчөтөөрүнөн кабар берүүдө.Өлкөдөгү айрым саясатчылар жана чет өлкөлүк байкоочулар жазып жаткандай Кыргызстанда «мандалак революциясы» болушу мүмкүн экендигин түкшүмөлдөтүүдө. «Ата журт» кыймылынын мүчөсү, депутат Өмүрбек Текебаевдин айтымында, буга мыйзам бузуулар жана бийликтин одоно кийлигишүүсү башкы себеп болот:

-Эгер парламенттик шайлоонун жыйынтыктары одоно жасалмаланып, кысым көрсөтүлсө Грузия жана Украинадагы окуялардын кайталанышы толук мүмкүн .

Ушул эле кыймылдын мүчөсү Адахан Мадумаровдун баамында, шайлоодо мыйзам бузуулардын болушу ажеп эмес. Себеби, ал талапкерлердин атаандашы эмес бийлик менен элдин таймашы болот:

-Бул шайлоодо эл менен бийликтин ортосунда күрөш жүрөт. Себеби, азыр бийлик өзү көзөмөл кыла ала тургандай, чөнтөккө сала ала тургандай депутаттарды колдон келишинче алып келгенге аракет жасайт. Ошол эле учурда эл тарабынан, элдин чыныгы өкүлдөрү талапкерликке көрсөтүлөт. Ушинтип эл менен бийликтин ортосунда чоң күрөш болот .

Ал эми өкмөт башчынын аппаратынын жетекчиси, министр Бекболот Талгарбеков өлкөдө оппозиция өкүлдөрү күткөндөй революциялык кырдаалды пайда кылчу экономикалык-социалдык негиз жок деген ойдо . Анын баамында, оппозиция элди шайлоонун жыйынтыгынан кийин козутууну көксөп турат. Ушундан улам өкмөт азыр революциялык кырдаалды түзбөш үчүн шайлоону адилет өткөрүү аракетин көрүп, премьер-министр башында турган атайын штаб түздү. Анын өкүлдөрү шайлоо маалында сегиз багытта иш жүргүзүп, шайлоо өнөктүгүнүн мыйзам чегинде гана өтүшүн көзөмөлдөйт. Андан тышкары өкмөт оппозиция өкүлдөрүнүн «жергиликтүү кеңештерге шайлоодо өкмөт мүчөлөрү социалдык мобилизациялоо жылы деген шылтоо менен үгүт иштерине катышты» деген сындан жыйынтык чыгарып, жер-жерлерде кураторлук кылган министрлерди андай милдеттен бошотту:

-Биз ошондой сындан дароо жыйынтык чыгарып, министрлерди кураторлук милдеттен эки-үч күндөн кийин эле бошоттук. Мына бул дагы шайлоо адилет өтсүн деген аракеттин бир мисалы…

Кыргызстанда Украинанын таасири менен бийликти күч менен алмаштыруу аракети катуу болот,ошондуктан азыркы президент андай кырдаалдын алдын алып, батышка да, ички оппозиция менен элге да жагымдуу мураскерин атап, такты талаш күрөшүн басаңдатууга милдеттүү деген ойлорун жаза баштады. «Кыргыз президентинин айланасында азыр андай талапка төп келээр мураскер жок» деген депутат Адахан Мадумаровдун баамында оппозиция тарапта андай талапка ылайык бир-эки адам бар.Бирок, аттарын атоо азырынча эртелик кылат. Өкмөттүн аппарат башчысы Бекболот Талгарбеков болсо президенттин мураскери жөнүндө ой толгоонун жөнү жок деген пикирде:

- Мындай маселени караштын өзү азыр туура эмес. Себеби, азыр парламенттик шайлоо болгон жатат. Парламенттик шайлоонун алдында президенттин мураскерин атайт деген ойдун өзү абсурд.

Ал эми биринчи вице-премьер министр Кубанычбек Жумалиев өлкөдө президент өз мураскерин атоого негиз берчү жагдай жок жана мамлекет башчы өз кезегинде шайлоо жолу менен гана тандалууга тийиш деген ишенимде:

-Менин оюмча, бул маселеге бир гана конституциялык жол менен мамиле жасашыбыз керек. Ошондо бардык маселе өз жолу менен, шайлоонун негизинде чечилет.

XS
SM
MD
LG