Аталган семинар «Жарандардын тынч чогулууга болгон конституциялык укугун ишке ашырууда атуулдук коом, бийлик органдары жана тартип коргоо кызматкерлеринин биргелешип иш алып баруу аракеттери» деп аталган долбоордун алкагында болду.
«Эл аралык толеранттуулук үчүн» коомдук уюмунун жетекчиси Рая Кадырованын айтымында, бул иш-чаранын максаты бийлик ээлери, милиция кызматкерлери жана атуулдук коом өкүлдөрү маңдай тескей отуруп, нааразылык акциялары убагында маселени тынчтык жолу менен чечүү боюнча пикир алышуу болчу. Бирок бул жыйынга ырасмий бийлик тараптан эч ким келген жок.
Пикет, митинг жана башка акциялар убагында тартип коргоо кызматкерлери тарабынан көрүлүүчү чаралар тууралуу катышуучулардын ортосунда түрдүү пикирлер жаралды. Бишкек шаардык ИИБ жетекчисинин орун басары Петр Тяблиндин айтымында, соңку жыйырма жыл ичинде башкалаада мыйзамсыз акцияларды өткөргөндүгү үчүн 11 гана адам административдик жазага тартылган, ал эми милиция кызматкерлери тарабынан эч кандай зомбулук болгон эмес:
- Биринчиден, бул жылдардын ичинде эч ким милиция кызматкерлеринин үстүнөн кандайдыр бир туура эмес чара колдонду же зомбулук көрсөттү деп сот органдарына кайрылган эмес. Милиция кызматкерлери мыйзамдын чегинде гана иш алып барышат.
ИИМдин илим изилдөө борборунун кызматкери Азиз Момункуловдун айтуусунда, учурда тартип сактоо кызматкерлерин пикет, митинг жана башка нааразылык акцияларынын катышуучулары менен кандай иш алып баруу боюнча окутуу иштери жүрүп жатат:
- Биздин борбор тарабынан милиция кызматкерлерин нааразылык акциялары болгон учурда күч колдонбой маселени чечүү жана атуулдардын тынчтыгын коргоо тууралуу бир топ сунуштар даярдалган. Учурда Бишкектеги милиция кызматкерлеринен тартып, жер-жерлердеги ички иштер бөлүмдөрүнүн кызматкерлерине чейин бардыгы окуп жатышат.
«Эл аралык толеранттуулук үчүн» коомдук уюмунун жетекчиси Рая Кадырованын айтымында, зомбулук деген сөздү күч колдонуу катары гана түшүнбөш керек:
- Биздин тартип коргоочулар зомбулук дегенде жалаң гана уруп-сабап, түрмөгө камоону түшүнүп жатышат. Анын ичинде психологиялык жана моралдык зомбулук деген да бар. Себеби биздин милиционерлер пикет, митингдердин катышуучуларын үйлөрүнө чейин барып, изилдеп, ал тургай кызматта иштеген туугандары аркылуу коркутуу, үркүтүү иштерин жасап жатышат. Ал эми студенттерди кайсы окуу жайында окуганын тактап, окуу жайдын жетекчилигине билдиребиз деп психологиялык басым жасашат. Мына ушунун баары зомбулук болуп саналат.
2004-жылы 14-октябрда Конституциялык сот тарабынан баш мыйзамдагы тынч чогулуу, пикет, митингдерди өткөрүүдөгү атуулдардын укугу тууралуу бири-бирине каршы келген беренелер алынып салынып, атуулдарга тынч чогулуу жана башка акцияларды өткөрүүдө кенен укук берилгени белгилүү. «Кылым шамы» бейөкмөт уюмунун жетекчиси Азиза Абдурасулова бул багытта оюн билдирди:
- Атуулдардын эркин чогулуп, тынч жыйындарды, пикет, митингдерди өткөрүшүнө жол берилгени менен бийлик ар кандай жол менен дагы деле болсо буга бут тосуп келүүдө. Мисалы, жакында эле Бишкек шаардык кеңеши тарабынан мындай жыйындарды өткөрүү тартиби тууралуу токтом кабыл алынды. Ага ылайык бийликке он күн мурун маалымдоо керек жана Горький багына гана өткөрүлүшү керек, мурунку акыбалга кайра келип калдык.
Катышуучулар бул маселе боюнча бир пикирге келе алышкан жок. Жыйындын атуулдук коом, бийлик органдары жана милиция биргелешип аймактык координациялык кеңеш түзүү максаты ишке ашкан жок.
«Эл аралык толеранттуулук үчүн» коомдук уюмунун жетекчиси Рая Кадырованын айтымында, бул иш-чаранын максаты бийлик ээлери, милиция кызматкерлери жана атуулдук коом өкүлдөрү маңдай тескей отуруп, нааразылык акциялары убагында маселени тынчтык жолу менен чечүү боюнча пикир алышуу болчу. Бирок бул жыйынга ырасмий бийлик тараптан эч ким келген жок.
Пикет, митинг жана башка акциялар убагында тартип коргоо кызматкерлери тарабынан көрүлүүчү чаралар тууралуу катышуучулардын ортосунда түрдүү пикирлер жаралды. Бишкек шаардык ИИБ жетекчисинин орун басары Петр Тяблиндин айтымында, соңку жыйырма жыл ичинде башкалаада мыйзамсыз акцияларды өткөргөндүгү үчүн 11 гана адам административдик жазага тартылган, ал эми милиция кызматкерлери тарабынан эч кандай зомбулук болгон эмес:
- Биринчиден, бул жылдардын ичинде эч ким милиция кызматкерлеринин үстүнөн кандайдыр бир туура эмес чара колдонду же зомбулук көрсөттү деп сот органдарына кайрылган эмес. Милиция кызматкерлери мыйзамдын чегинде гана иш алып барышат.
ИИМдин илим изилдөө борборунун кызматкери Азиз Момункуловдун айтуусунда, учурда тартип сактоо кызматкерлерин пикет, митинг жана башка нааразылык акцияларынын катышуучулары менен кандай иш алып баруу боюнча окутуу иштери жүрүп жатат:
- Биздин борбор тарабынан милиция кызматкерлерин нааразылык акциялары болгон учурда күч колдонбой маселени чечүү жана атуулдардын тынчтыгын коргоо тууралуу бир топ сунуштар даярдалган. Учурда Бишкектеги милиция кызматкерлеринен тартып, жер-жерлердеги ички иштер бөлүмдөрүнүн кызматкерлерине чейин бардыгы окуп жатышат.
«Эл аралык толеранттуулук үчүн» коомдук уюмунун жетекчиси Рая Кадырованын айтымында, зомбулук деген сөздү күч колдонуу катары гана түшүнбөш керек:
- Биздин тартип коргоочулар зомбулук дегенде жалаң гана уруп-сабап, түрмөгө камоону түшүнүп жатышат. Анын ичинде психологиялык жана моралдык зомбулук деген да бар. Себеби биздин милиционерлер пикет, митингдердин катышуучуларын үйлөрүнө чейин барып, изилдеп, ал тургай кызматта иштеген туугандары аркылуу коркутуу, үркүтүү иштерин жасап жатышат. Ал эми студенттерди кайсы окуу жайында окуганын тактап, окуу жайдын жетекчилигине билдиребиз деп психологиялык басым жасашат. Мына ушунун баары зомбулук болуп саналат.
2004-жылы 14-октябрда Конституциялык сот тарабынан баш мыйзамдагы тынч чогулуу, пикет, митингдерди өткөрүүдөгү атуулдардын укугу тууралуу бири-бирине каршы келген беренелер алынып салынып, атуулдарга тынч чогулуу жана башка акцияларды өткөрүүдө кенен укук берилгени белгилүү. «Кылым шамы» бейөкмөт уюмунун жетекчиси Азиза Абдурасулова бул багытта оюн билдирди:
- Атуулдардын эркин чогулуп, тынч жыйындарды, пикет, митингдерди өткөрүшүнө жол берилгени менен бийлик ар кандай жол менен дагы деле болсо буга бут тосуп келүүдө. Мисалы, жакында эле Бишкек шаардык кеңеши тарабынан мындай жыйындарды өткөрүү тартиби тууралуу токтом кабыл алынды. Ага ылайык бийликке он күн мурун маалымдоо керек жана Горький багына гана өткөрүлүшү керек, мурунку акыбалга кайра келип калдык.
Катышуучулар бул маселе боюнча бир пикирге келе алышкан жок. Жыйындын атуулдук коом, бийлик органдары жана милиция биргелешип аймактык координациялык кеңеш түзүү максаты ишке ашкан жок.
