Кытай сатып алган жерлерден алынуучу азык-түлүктөр менен өз элин эле камсыздап тим болбостон, ошол жерин сатып алган өлкөлөрдүн өзүнө жана башка өлкөлөргө өндүргөн продуктуларын экспорттоону да ойлонуштуруп жатат. Кытай алтургай 21,4 млн. долларга Орусиядан 80,4 миң гектар жер сатып алып, алгачкы түшүмүн ала баштады,- деп жазды “Жаңылыктар” маалымат булагы.
Мына ошентип байманасы ашып- ташкан өлкөлөр ушинтип чет өлкөдөн жер сатып алуу иштери менен шугулданып, акырындап жергиликтүү элдин өзүн жер үлүштөрүнөн ажыратып, дыйканчылык рыногунан сүрүп чыгарганга чейин барышы мүмкүн дешет байкоочулар.
Кыргызстанда өкмөт башчысы Игорь Чудинов “Ишкердик жүргүзүүнүн түрлөрү боюнча ыктыярдуу патенттик негизге салынуучу салыктын базалык суммасын бекитүү жөнүндө” токтомго кол койгондугун өкмөттүн басама сөз кызматы билдирди деп кабарлады “Бизнес Акипреss” маалымат агенттиги. Өкмөттүн түшүндүргөнүнө карасак, буга чейинки көп тараптуу патент системасы ишкерлердин бухгалтердик эсеп-кысап жүргүзүүдөн баш тартуусуна алып келген, ошондой эле салык төлөөчүлөрдүн айрым категорияларын аныктоого кыйнычылыктарды жараткан, бюджеттик жоготууларга шарт түзгөн.
Эми мындан ары жаңы Салык Кодексинин 353-статьясына ылайык саткандан да, саткандан кийинки түшкөн кирешеден да салык төлөнө баштайт. “Бизнес Акипреss” маалымат агенттиги бул кабарга улай эле патенттик салык салына турган ишкердиктин түрлөрү боюнча аталыштардын таблицасын да жарыялады.
“Борбор Азия” РУ маалымат агенттиги жаңырган 2009-жыл жумушчу күчтөрүн экспорттоп келаткан өлкөлөр үчүн бир топ сыноо жылы болот деп жазды. Мындай өлкөлөрдүн катарына – Кыргызстан, Өзбекстан, Тажикстан кирет. Орусия 2009-жылы мандикерликке болгон үлүштү эки эсеге кыскарта тургандыгы тууралуу былтыр Путиндин оозу менен жар салган. Мындан аз убакыт өтпөй Казак өкмөтү да чет элдик жумушчу күчтөрдүн үлүшүн 2,4 пайызга дейре кыскарта тургандыгын маалымдаган.
Ошентип “жыргаганымдан жылкычы болупмунбу” дегендей Орусия менен Казакстан мындай чечимди жыргагандарынан эмес, дүйнөлүк финансы кризисинен улам алууга мажбур болушууда. Орусиянын эмгек министрлигинин өткөн жылдагы билдирүүсү боюнча эле октябрдан бери карай 53 миңден ашуун орус жарандарынын өзүлөрү өз жеринде жумушсуз калган.
Ал эми Кыргызстан Орусияга жыл сайын 300 миңден 400 миңге чейин адамын экспорттоп турат. Ырасмий эмес маалыматтар боюнча бул санды дагы экиге көбөйтсө болорун айтышат. Айрым байкоочулардын оюнча, биринчиден, Кыргызстан коңшу Өзбекстан менен Тажикстан сыяктуу эле чет өлкөдөн агылып келе турган өз жарандарын кабыл алууга даяр эмес.
Экинчиден, кайтып келгендер өз өлкөлөрүндөгү жумушсуздардын армиясын толуктайт жана аймактагы саясый-социалдык каатчылыкка, туруксуздукка алып келет.
Үчүнчүдөн, мына ошол мандикенрлердин бюджетке кошуп келаткан акча булагы азаят. Маселен бир эле Тажикстандын улуттук дүң продуктусунун 10 пайызга жакынын эмгек мигранттары толтуруп келген. Өзбекстан менен Кыргызстандын бюджети да оңой эмес пайда көрүп турган. Эми бул өлкөлөр үчүн чынгы сыноо башталганы калды деп баяндалган анда.
Уй жылы Кыргызстан үчүн кандай күтүүсүз окуяларды даярдап жатты экен? Аналитиктер менен эксперттер жыл жаңырары менен эле ушул суроолордун үстүндө баш катыра башташты деп баяндады журналист Александр Токмаков “Кыргызстандын өнүгүү келечеги анча эмечс” аттуу макаласында “Борбор Азия” РУ маалымат агенттиги аркылуу.
Өткөн 2008-жыл Кыргызстан үчүн саясый жактан бир топ тынч жылдардын бири болду. Болгону жыл аяктап баратканда гана оппозициялык партиялар бийликке каршы чечкиндүү программалар менен чыккандыгын жар салышты. Белгилүү саясат иликтөөчү Нур Омаровдун пикиринде, бул жылы деле бийлик саясый атаандашсыз жеке базар бийлөөчүлүк жосунун дагы бекемдейт. Азыркы бийликке бириккен оппозициялык кыймыл деле реалдуу каршылык кыла албайт.
Кабарчынын: “Президент Бакиев бул жылы кандай аракеттерди көрүшү мүмкүн? Ал мурдагысындай эле оппозицияны бөлүп-жаргыч адатына өтөбү, бирөөсүнө кызмат бере коюп, бирөөсүнө кылмыш ишин козгото коюп дегендей?” деген суроосуна Нур Омаров: "ооба президент ушундай иштерди жасап келатат. Бирок турмуш көрсөткөндөй бул деле оппозицияга ойлогондой таасир бере алган жок. Анын үстүнө 2010- жылкы президенттик шайлоо да босогого кирип келди, мына ушуга байланыштуу президент эми жогорудагыдай кадамдардан баш тартышы мүмкүн",- деп айтты.
Өлкөнүн сациалдык-экономикалык жагдайы чындыгында эле көңүл жубатарлык эмес. Өкмөт бардыгын эл үчүн жасап жатабыз деп ишендиргиси келген менен реалдуу жашоо-турмуш такыр башканы көрсөтүүдө. Эгер абал улам оорлой берсе ушул жылдын февраль-март айларында эл өзү эле көчөгө чыгып кетиши мүмкүн. Бирок оппозиция дагы эле элдин массалык колдоосуна ээ эмес.
Ал эми дагы бир саясат иликтөөчү Марат Казакбаев: "оппозиция акыры көп жылдардан берки оңду-солду кадамдарын токтотуп, реалдуу күч болуп бирикти, бир тарабында – Текебаев, Сариев жана башкалар турса, бир тарабында – Бекназаров, Тургуналиев баштагандар турат. Булар биринчи жолу лидерлик амбицияны кое туруу керектигин түшүнүштү. Муну менен оппозиция туура иш жасады. Эми ал абдан айкын жолго чыкты, демек быйыл бийлик өтө олуттуу оппозицияга ээ болгону калды",- деп айтты.
“Кабар” маалымат агенттиги, “Мигранттардын балдары менен орус билим берүүсү жалпы тил табалбай жатат” деген макала жарыялады. Акыркы жылдары Орусиянын калкынын саны тыштан агып кирип жаткан эмгек миграттарынын эсебинен өсүүдө. Бирок алдардын окуу курагындагы балдары дагы эле көптөгөн кыйынчылыктарды жаратууда.
Мисалы, Кыргызстандан келген мигранттардын балдарын Орусиянын мектептери кучак жайып тосуп ала койгон жери жок. Ушу тапта бир эле Маскөөнүн мектептеринде чет элдик мандикерлердин 30 миңге жакын балдары билим алууда. Бирок тилекке каршы алардын көбү орус тилин билбегендер.
Айрым аналитиктер, чет элдиктердин мындай миллиондогон билимсиз балдарынын орус элинин каада-салтына, жашоо шартына ылайыкташуусу өтө жайбаракаттык менен жүрүп жаткандыгын, эгер мындай көрүнүш ушул калыбында кала берсе 15-20 жылдан кийин Маскөөнүн айрым райондору Париждин чет жакасындагы баш ооруга туш болорун айтышууда.
“Борбор Азия” РУ маалымат агенттиги ташкендик жазуучу Евгений Абдуллаевдин “Улуу ага болуунун кеч-күүгүмү. Борбор Азияны орустардын ээлешинин мааракесине карата” деп аталган макаласын окурмандарга сунуш кылды. Макалада мындан 140 жыл мурда же 1868-жылы адегенде Орусия Бухар эмираты менен, андан кийин Кокон хандыгы менен тынчтык келишимге кол койгонун, ошентип орустар анча көп чыгымга учурабастан эле Германия менен Франция, Австрия менен Венгрияны кошуп алгандагыдай аймакка ээлик кылып калгандыгы, ошондон тартып Борбор Азиянын СССР таркаганга чейинки тарыхы, кечээгиси, азыркысы, келечеги тууралуу сөз кылган.
