Аскердик соттун өкүмү менен 3 жылга эркинен ажыратылган Жалал-Абад областынын мурунку прокурору Зоотбек Кудайбергенов кабарчы Ырысбай Абдраимовдун бир топ суроолоруна жооп берди.
- Өзүңүзгө коюлган айыпты сиз саясий иш деп баалооңуздун себеби эмнеде?
- 23-майда мамлекеттик комиссия түзүлүп, ошонун чечими чыкты. Ал жерде «Кудайбергенов санкция берген, бул негизги себеп. Бул жерде күнөөлүү адамдар ушулар» деп жазыптыр. Ошол эле 23-майда мага иш козгойт Генералдык Прокурор. Эми биз Конституцияны карайлы, УПКнын нормаларын карайлы, мыйзамдарды карайлы. Мамлекеттик комиссия деген УПКда жок, Конституцияда да жок. Эмне үчүн Генералдык Прокуратура ошону негиз кылып туруп иш козгойт? Эми Бекназаров соттолсо, Каракөл шаарынын соту менен Жалал-Абаддык облус соту соттун чечими туура деп тапса, соттун приговору күчүнө кирсе, ал соттолуучу болуп Бекназаров Кудайбергеновду жоопко тарт деп туруп, 15не чейин, мени болсо 4-ноябрда тергөөчү айыбын угузуп атса… Мен айтып атам «адвокатым Максимов оорукчан, кичине кечириңиз» деп. «Жок 15не чейин айыпты угузуш керек» деп, айыпты угузду. Кайсы укуктук мамлекетте соттолгон адам прокуроруна кол коюп туруп, ошону жоопко тартылды дейт? Кайсы мамлекет аны угуп жоопко тартат? Мамлекет мажбур болду. Ошол элди Бишкекке чейин чыгарбайын деди. Кандай себеп болсо дагы мамлекет мындайга барбаш керек. Мамлекет биринчи өзү мыйзамды сакташ керек. Анан кийин оппозицияны да ошондон, урматтуу президент сүйлөп туруп айтты. Биз ошол жыйынтыктарды чыгарып атабыз. Секретный меморандум, бул секретный деген эле сөз, 37-жылдын шамалы деп эсептесе болот. Эмне үчүн элден секретный?
- Соттук жүрүштүн учурунда күбөлүккө тартылган далил материалдар эске алынбаганын айттыңыз, алар кандай далилдер болчу?
- 5 спецназ, 7 ППС сотрудниктери жана Калбаев мынтыктын огунан жаракат алган. Булар бардыгы больницага барган, экспертиза болгон, лечение болгон. Экспертиза жүргүзүшкөн, ар бирөөнө ар кандай жаракат алды деп заключениялары бар. Бирок айтып кетиш керек, бир дагы заключение делодо жок. Менин оюмча заключениеде ушунун баарын сот эске алса, акыйкат чечим чыгат.
- Ушул сиз айткан кемчиликтер тергөө учурунда тергөөчүгө билдирилген беле?
- Билдирип, мен өзүм ходатайство жазгам. Ушунун баардыгын алып туруп башка делодон ушул жерге тиркегиле деп. Бирок тергөөчү мотивди көрсөтпөй отказ кылып койду.
- Коомчулукта депутат Азимбек Бекназаров, Жогорку Кеңештин комитетинде Кудайбергеновго карата Ысык-Көл, Баткен облустарынан түшкөн арыздарды кароого даярданып жатканда Зоотбек Кудайбергенов андан озунуп депутатты 7 жыл мурунку иш үчүн каматтырды деген пикирлер бар. Чын эле ошондойбу?
- Бекназаров экөөбүздү беттештирди. Ошол жерде Бекназаров айтты Кудайбергеновго мен эч кандай мамилем жок. Муну мен биринчи жолу көрүп атам бул жерден. Мен дагы айттым, бул кишини биринчи жолу көрүп атам. Заявление жазбаса, материалдар болбосо, мен аны билбейт элем. Экинчиден иш козгогонго чейин сиз өзүңүз уктуңузбу Бекназаров болсо Кудайбергеновдун үстүнөн материал чогултуп атыптыр дегенин? Уккан жоксуз. Мен дагы уккан жокмун, анткени андай жок болчу. Иш козголгондон кийин ал кээ бир депутаттарды түшүнсө болот, жардам берем деп саясий оюн катары, предлог катары материал чогулта баштады мага. Ошол негизде сөз болуп калды. Мындай эч кандай болгон эмес. Андай болсо мен анда материалды Генеральныйга берет элем. Тааныбайт элем. Ошон үчүн «объективно-потерпевшийлер» келди. Адам өлүп атат, ал болсо бечералар, ата-энеси жоктор кайрылып атат. Эми депутаттын өзүнүн полномочиеси бар, статусу бар, трибунасы бар. Алар өзү өзүн эле коргой алат. Жанагы Букеевге окшогон бечаралардын укугун ким коргойт? Кайсы Конституцияда жазылып турат, кайсы мыйзамда жазылып турат? Бир оппозиционер депутат мындай де атат «Зоотбек Чороевич, сиз жакшы эле иштеп келаттыңыз, бийликтегилерди ордуна коюп, акимдерди жоопко тартып, баардыгы жакшы эле. Бекназаровго тийгениңиз туура эмес». «Эмне үчүн туура эмес?» -десем. «Бул политика» дейт. Оппозицияга кылмышчылык кылып атса, анан бул болсо политика болуп кетсе, акимдиктерди жоопко тартып атсам, депутат Воробьевду жоопко тарттык, Жети-Өгүздүн акимин жоопко тарттык, Баткендин администрациянын, жоопту адамдарды жоопко тарттык. Баардык жерде эле политика жок. Анан бир депутатты жоопко тартканда эле, бул политикабы? Бул туура эмес политика. Ошон үчүн бул жерде саясий оюн деп айтат элем.
- Өзүңүзгө коюлган айыпты сиз саясий иш деп баалооңуздун себеби эмнеде?
- 23-майда мамлекеттик комиссия түзүлүп, ошонун чечими чыкты. Ал жерде «Кудайбергенов санкция берген, бул негизги себеп. Бул жерде күнөөлүү адамдар ушулар» деп жазыптыр. Ошол эле 23-майда мага иш козгойт Генералдык Прокурор. Эми биз Конституцияны карайлы, УПКнын нормаларын карайлы, мыйзамдарды карайлы. Мамлекеттик комиссия деген УПКда жок, Конституцияда да жок. Эмне үчүн Генералдык Прокуратура ошону негиз кылып туруп иш козгойт? Эми Бекназаров соттолсо, Каракөл шаарынын соту менен Жалал-Абаддык облус соту соттун чечими туура деп тапса, соттун приговору күчүнө кирсе, ал соттолуучу болуп Бекназаров Кудайбергеновду жоопко тарт деп туруп, 15не чейин, мени болсо 4-ноябрда тергөөчү айыбын угузуп атса… Мен айтып атам «адвокатым Максимов оорукчан, кичине кечириңиз» деп. «Жок 15не чейин айыпты угузуш керек» деп, айыпты угузду. Кайсы укуктук мамлекетте соттолгон адам прокуроруна кол коюп туруп, ошону жоопко тартылды дейт? Кайсы мамлекет аны угуп жоопко тартат? Мамлекет мажбур болду. Ошол элди Бишкекке чейин чыгарбайын деди. Кандай себеп болсо дагы мамлекет мындайга барбаш керек. Мамлекет биринчи өзү мыйзамды сакташ керек. Анан кийин оппозицияны да ошондон, урматтуу президент сүйлөп туруп айтты. Биз ошол жыйынтыктарды чыгарып атабыз. Секретный меморандум, бул секретный деген эле сөз, 37-жылдын шамалы деп эсептесе болот. Эмне үчүн элден секретный?
- Соттук жүрүштүн учурунда күбөлүккө тартылган далил материалдар эске алынбаганын айттыңыз, алар кандай далилдер болчу?
- 5 спецназ, 7 ППС сотрудниктери жана Калбаев мынтыктын огунан жаракат алган. Булар бардыгы больницага барган, экспертиза болгон, лечение болгон. Экспертиза жүргүзүшкөн, ар бирөөнө ар кандай жаракат алды деп заключениялары бар. Бирок айтып кетиш керек, бир дагы заключение делодо жок. Менин оюмча заключениеде ушунун баарын сот эске алса, акыйкат чечим чыгат.
- Ушул сиз айткан кемчиликтер тергөө учурунда тергөөчүгө билдирилген беле?
- Билдирип, мен өзүм ходатайство жазгам. Ушунун баардыгын алып туруп башка делодон ушул жерге тиркегиле деп. Бирок тергөөчү мотивди көрсөтпөй отказ кылып койду.
- Коомчулукта депутат Азимбек Бекназаров, Жогорку Кеңештин комитетинде Кудайбергеновго карата Ысык-Көл, Баткен облустарынан түшкөн арыздарды кароого даярданып жатканда Зоотбек Кудайбергенов андан озунуп депутатты 7 жыл мурунку иш үчүн каматтырды деген пикирлер бар. Чын эле ошондойбу?
- Бекназаров экөөбүздү беттештирди. Ошол жерде Бекназаров айтты Кудайбергеновго мен эч кандай мамилем жок. Муну мен биринчи жолу көрүп атам бул жерден. Мен дагы айттым, бул кишини биринчи жолу көрүп атам. Заявление жазбаса, материалдар болбосо, мен аны билбейт элем. Экинчиден иш козгогонго чейин сиз өзүңүз уктуңузбу Бекназаров болсо Кудайбергеновдун үстүнөн материал чогултуп атыптыр дегенин? Уккан жоксуз. Мен дагы уккан жокмун, анткени андай жок болчу. Иш козголгондон кийин ал кээ бир депутаттарды түшүнсө болот, жардам берем деп саясий оюн катары, предлог катары материал чогулта баштады мага. Ошол негизде сөз болуп калды. Мындай эч кандай болгон эмес. Андай болсо мен анда материалды Генеральныйга берет элем. Тааныбайт элем. Ошон үчүн «объективно-потерпевшийлер» келди. Адам өлүп атат, ал болсо бечералар, ата-энеси жоктор кайрылып атат. Эми депутаттын өзүнүн полномочиеси бар, статусу бар, трибунасы бар. Алар өзү өзүн эле коргой алат. Жанагы Букеевге окшогон бечаралардын укугун ким коргойт? Кайсы Конституцияда жазылып турат, кайсы мыйзамда жазылып турат? Бир оппозиционер депутат мындай де атат «Зоотбек Чороевич, сиз жакшы эле иштеп келаттыңыз, бийликтегилерди ордуна коюп, акимдерди жоопко тартып, баардыгы жакшы эле. Бекназаровго тийгениңиз туура эмес». «Эмне үчүн туура эмес?» -десем. «Бул политика» дейт. Оппозицияга кылмышчылык кылып атса, анан бул болсо политика болуп кетсе, акимдиктерди жоопко тартып атсам, депутат Воробьевду жоопко тарттык, Жети-Өгүздүн акимин жоопко тарттык, Баткендин администрациянын, жоопту адамдарды жоопко тарттык. Баардык жерде эле политика жок. Анан бир депутатты жоопко тартканда эле, бул политикабы? Бул туура эмес политика. Ошон үчүн бул жерде саясий оюн деп айтат элем.
