Экономика

Коомчулук Бангладеш, Пакистан жана Индиядан келген эмгек мигранттары өтө көбөйүп баратканын талкуулап келет. Мындай жагдай жумушсуздуктун деңгээли жогору Кыргызстанда курулуш, тигүү тармагында жумушчу күчү жетишпей жатканы менен түшүндүрүлүп келет. Эксперттер болсо өлкө аймагында Түштүк-Чыгыш Азия өлкөлөрүнөн келген мыйзамсыз мигранттар көзөмөлдөнбөй жатканын айтышууда.

Теги индус, өзү Улуу Британиянын жараны Упкар Бишкектеги коомдук тамактануучу жайларга Индиядан ашкана адистерин алып келип иштейт.

“Биз Индиядан ашпоздорду алып келебиз. Алар бир жылдык жумуш визасы менен келет. Мен өзүм жалгыз иштебейм, кыргызстандык эсепчибиз бар, документтер боюнча ал жардам берет. Компаниянын директору индия жараны. Бангладештиктер менен пакистандыктардын көйгөйү көп. Биз жыйырма жылдан бери Индиянын ашпоздору менен иштешебиз. Алар менен маселе деле болбойт. Бангладеш менен маселе көп болорун көрүп жүрөм”, - дейт Упкар.

Кыргыз мигранттары Орусия, Түштүк Корея, Европага агылып жаткан чакта, Кыргызстанга жумуш издеп келген чет элдиктер көбөйдү. Мындан улам, Кыргызстанга чет элдик жумуш күчүн тартуунун квотасы улам өсүп баратат.

Өкмөт 2024-жылга чет элдик эмгек мигранттарынын квотасын 25 миңге жеткирди. Мурдагы жылы мындан 50% аз же 16610 болчу. Апрель айына карата анын 67% же 16814 жумуш орунга өтүнмө берилген. Анын ичинен 47% Бангладештен, 24% Пакистандан жана 16% Кытайдан келгендер түзөт.

Расмий маалыматтарга карасак, квотанын 63% өнөр жай, курулуш жана транспорт тармагына берилген. Тоо-кен тармагы менен соода, тейлөө жана ишкердикке 13% жана 14% туура келет.

Иш жүзүндө Кыргызстанда эмгектенип жүргөн чет элдик мигранттардын саны каралган квоталардан жана расмий катталгандардан алда канча көп экени айтылат. Эмгек мигранттарына бөлүнгөн квотадан тышкары, миңдеген студенттик жана ишкердик визалар менен жүргөндөр бар.

Тигүү тармагында чет элдиктер көбөйдү

Арийне, расмий жана бейрасмий маалыматтар көрсөтүп тургандай, өлкө аймагында мыйзамсыз жол менен жүргөн чет элдиктер да өтө көп. Алардын көпчүлүгү Түштүк-Чыгыш Азия өлкөлөрүнөн келген жарандар.

Бишкектеги тигүү цехинин ээси Нурзат Алимырзаева дагы - чет элдик эмгек мигранттарын алып келип иштеткендердин бири. Ал жеңил өнөр жай тармагына тартылган чет элдиктердин катарында Бангладеш, Индия жана Пакистандан келгендер басымдуулук кыларын айтууда.

Ошол эле маалда, документтик тоскоолдуктар менен ортомчу шылуундардын күнү тууп турганын белгиледи:

“Бизге индустар менен пакистандыктар келип жатат, Бангладештен да келип жатат. Бул жерде салыштыра келгенде, Бангладештен келгендер аябай сапаттуу, жакшы тигет, Индиядан келгендер аракетчил, бат эле үйрөнүп алышат. Пакистандыктар бир аз жалкоо келишет экен. Тигишти билеби-билбейби, эптеп “баары сонун, болот” деп алдыртып, анан тиккенди билгендерди алып, билбегендерди жатар жери жок арасат ташташат. Аларды кыргыздар чыгарып коюп атат. Бирок алар көбүнчө эле өздөрүнөн чыккан шылуундарга жем болууда. “Келе бер, мен жайгаштырам” деп киши санын көбөйтүшөт”.

Нурзат жоопкерчилик катуу экенин билген көпчүлүк цехтер мыйзамсыз келген мигранттарды жумушка албай жатканын кошумчалады.

Апрелдин ортосунда Кыргызстандын тышкы иштер министринин орун басары Авазбек Атаханов Бангладеште иш сапары менен болуп, Бишкек экспорттук өндүрүшү үчүн ал жактан жумушчу күчүн тартууга кызыкдар экенин билдирди.

Бангладештин өкүлү Кыргызстанда миңге чукул бенгал студенти билим алып жатканын, алардын санын дагы да көбөйтүү күтүлүп жатканын айтты.

Дагы караңыз

Бангладеш жарандарынын маселеси Жогорку Кеңеште көтөрүлдү

"Мыйзамсыз мигранттарды тазалоо иши жүрүп жатат"

Эмгек, социалдык камсыздоо жана миграция министрлигинин маалыматында, чет элдик эмгек мигранттарын тартуу үчүн жумуш күчү керек болгон ишканалар электрондук өтүнмө аркылуу кайрылып, зарыл болгон квотаны алышат. Аларды мекемелер аралык комиссия карап, оң жыйынтык чыгарса, чет өлкөдөгү мигранттарга чакыруу жөнөтүлөт. Анын негизинде жумуш визасы берилип, алар Кыргызстанга келгенден кийин ден соолугу боюнча текшерүүдөн өтүп, жумушка уруксат кагазын алат жана мамлекеттик алымды төлөйт. Мунун баарына квота берилгенден кийин 90 күн убакыт берилет. Андан кечиксе, квота жокко чыгарылып, себептери териштирилет.

Мекеменин Чет өлкөлүк жарандар менен иштөө бөлүмүнүн башчысы Арлен Алиясов Кыргызстандын курулуш, тигүү тармактарында жумуш күчүнө суроо-талап өсүп жаткандыктан, өкмөт быйыл эмгек миграциясынын квотасын көбөйткөнүн билдирди. Адис соңку кездери мыйзамсыз мигранттарды аныктоо иши активдүү жүрүп жатканын айтты:

“2023-жылы өкмөт тарабынан бекитилген квота 16610 болчу. Жыл башында өкмөткө киргизерде анализ жүргүздүк. Себеби, азыркы маалда мамлекеттик деңгээлде көп объекттер курулуп жатат. Курулуш, тигүүчү тармактарында жумуш күчү жетишсиз болгондуктан, биз квотаны 25 миңге көтөргөнбүз. Азыр берилген квотанын төрт миңдейи жокко чыгарылды. Кайсы фирма чакырганы, кайсы фирма алганы тууралуу бизде бүт маалымат бар. Биз аларды ИИМ менен УКМКга жума сайын жөнөтүп жатабыз. Бул иштин алкагында “Мыйзамсыз миграцияны ачыктоо” деген иш-чаралар өтүп жатат. Азыр аябай көп мыйзамсыз мигранттар (нелегалдар) кармалууда. Бир жума мурда интернетке ИИМ “Гловодо” иштеген пакистандыктарды кармаганын чыгарышпадыбы. Ошолордун жүз пайызы студенттик виза менен жүргөндөр экен. Студент болуп бул жакта окуп, анан бош убакта иштеп жүргөндөр. Биздин мыйзам ага жол бербейт, алар иштеш үчүн мамлекеттик алым төлөп, жумушка уруксат алыш керек. Алар менен профилактикалык иштер жүргүзүлдү. Визасы жокторду бүт депортация кылып жатат”.

Алиясовдун айтымында, чет элдик мигранттар, өзгөчө Бангладеш, Пакистан, Индиядан келгендер көбөйүп кеткендиктен, учурда квота берүү иши убактылуу токтоп турат. Мыйзамсыз жүргөндөрдүн баарын аныктап, кетиргенден же каттоого тургузгандан кийин жумуш кайра жанданарын айтат.

Дагы караңыз

Бишкекте мыйзамсыз жүргөн Пакистан, Бангладештин жарандары аныкталды

"Кыргызстанга мыйзамсыз мигранттар толуп кетти"

Кыргызстанга чет элден жумуш күчүн алып келүү менен алектенген компаниялар дагы бар. Алар жумушчу керек болгон тигүү, курулуш тармагындагы ишканалар менен алдын ала келишим түзүп, мыйзамга ылайык шарттары барларына жумушчу тартууга жардам берет.

Нурислам Камбаров ошондой ишканалардын бирин жетектейт. Жумушчуларды негизинен Бангладеш өлкөсүнөн алып келет. Ал жакта кардар таап берген өнөктөшү бар. Андан тышкары, Кыргызстанда иштеп жаткан бангладештиктер дагы тааныш-досторун чакырууну сунуштап турат.

Камбаровдун айтымында, чет элдиктерди жумушка тарткан ортомчу компаниялардын таза, мыйзамдуу иштегендери саналуу эле. Көбү алардан ири суммадагы акча алып, Кыргызстанга алып келгенден кийин көчөгө таштап коюшат. Дээрлик 70-80% визасын жасап беришпейт, жумушка дагы орнотушпайт, орноткон күндө да убада кылган маянасынан төмөн акчалуу орундарга киргизип коюшат.

Нурислам Камбаров Кыргызстанга алданып келип, бирок визадан же жумуштан жок, бир үйдө ондоп-жүздөп жашап, 5-6 айлап күтүп жаткан бангладештиктер көп экенин айтууда. Документ даярдоого же кайра кетүүгө каражаты жок калган соң алар көчөгө чыгууга да даай албасын белгиледи:

“Айрымдары он чакты жерде камалып жатат. Ар бир жерде отуздан, элүүдөн, сексенден болушуп. Айрымдары визасы жок, ар кайсы цехтерде, биринен-бирине көчүп, айлыктарын ала албай, кулчулукка кабылган десем болот. Паспортторун алдырып, эч нерсе кыла албай калгандар аябай көп. Азыр эле Орозбеков көчөсү тараптан келе жатып, үч-төртөөнү жолуктуруп калдым. Алар өздөрү жөнүндө айтып берди. “Орозбеков 158де сексен адам жатабыз, визабыздан да, жумушубуздан да дайын жок” деп. Элестетсеңиз, бир эле үйдө 80 адам канча айдан бери жатат. Мурдараакта Бах 201де мени чакырып, жардам сурашкан. Ал жакта 35-40тай адам жаткан болчу, беш-алтоосун жумушка орноштуруп койдум. Аларды ошол Бангладештин өзүнүн жарандары эле бул жакка алып келип, таштап койгон. Ошол визасы жоктордун 25-30га чукул адамга виза жасап бергем, Өзбекстанга кирди-чыкты кылып”.

Нурислам жакында “Манас” аба майданында Ошко учуп жаткан бангладештик мигранттар менен таанышып калганын айтууда. Кийин алар чалып барган жеринде визасын жасап бербей, камап коюшканын, 500 доллар деп убадалаган айлыгын 300 долларга түшүрүп салышканын жана ар кандай кысымдар менен иштетип жатканын билдиришкен.

Айтымында, жардам сураган мындай чалуулар ага күнүгө болуп турат. Айрымдарына виза алууга же жумушка орношууга кол кабыш кылса, көпчүлүгүнө жардам бере албайт. “Эгер мен силерди жумушка орноштурсам, мыйзамсыз иш кылган болом, бул жолго бара албайм” деп аларга эскертүү менен чектелет.

Нурислам Камбаров Кыргызстанга бангладештиктерди көп учурда өздөрүнүн эле мекендештери алдап алып келишерин айтат.

“Бардыгынын көйгөйүн уга берип, бизге жат болуп калган, баарыныкы тең окшош эле. Булардын визасыз же жумушсуз келип калганына өздөрү күнөөлүү эмес. Балким, буларды жоопкерчилик алып бул жакка алып келген тарап күнөөлүү чыгаар? Ошондой адамдарга каршы биздин өкмөт чара колдонушу керек. Мен аты-жөндөрүн деле айтып бере алам, ким алып келген, канча адам алып келген, канча адамдын визасын жасап бербей койгон, канча адамды жумушка орнотпой, кайсы жерде кармап отурат, менде толук маалымат бар. Себеби, булар мага күн сайын чалып, жолдо жолугуп калганда деле айта берип, баарын эле таанып калдым, 70-80%. Мисалы, Харис деген камалып кетти, Шариф дегендин иши жүрүп жатат. Андан сырткары, Асат, Али дегендер бар. Кыскасы, алып келип адамдарды кыйноого салып койгондордун бардыгынын ысымын атап бере алам. Алар жүздөгөн кишилерди алып келген. Биздин жарандардан деле иштешкендер бар, Нурбек, Самат, дагы эки-үчөө бар, бирок көп эмес да. Негизинен Бангладештин жарандары өздөрү алып келип, жердештерин ушундай кыйын абалга таштап койгон”.

Кыргызстанда чет элдик мыйзамсыз мигранттарды кармаган же аларды тартуу боюнча мыйзамсыз схемаларды аныктаган маалыматтар байма-бай чыгууда.

Күч органдары апрель айында эле өлкөдө мыйзамсыз жүргөн 37 чет элдик жаран табылганын жарыялаган. Андан мурдараак УКМК 130дан ашуун бангладештик жана пакистандык мигранттар кармалганы кабарланган. Алардын 64үнүн миграциялык документтеринин мөөнөтү өтүп кеткени аныкталган.

2024-жылдын биринчи чейрегинде мыйзамсыз миграция боюнча 59 факты аныкталган. Ички иштер министринин орун басары Нурбек Абдиев мыйзамсыз миграция боюнча 264 кылмыш иши ачылганын билдирген.

Дагы караңыз

Кыргызстанда мыйзамсыз жүргөн ондогон чет элдик жаран депортацияланат

Анда аталган агенттик чет өлкө сапарларына чоң суммадагы акча короткону менен, дээрлик инвестиция тарта албаганы белгилүү болгон.

Кыргызстанда ар бир бийлик инвесторлор үчүн "бейиштегидей" шарт түзүүнү убада кылып келет, бирок айрым эксперттер көбүнчө иш менен сөз дал келе бербесин белгилешет.

Агенттиктин сынга кабылышы "Асман" шаарын салуу, Камбар-Ата-1 ГЭСин куруу өңдүү дымактуу долбоорлорду баштоо убагына туш келди.

Президенттик администрациянын соңку коллегиясында Инвестициялар боюнча агенттиктин иши начар деп табылган жана жетекчиси Талантбек Имановго эскертүү берилген.

Администрациядагы президенттин жана өкмөттүн чечимдеринин аткарылышын көзөмөлдөө башкармалыгынын жетекчиси Азамат Осмонов анда соңку үч жылда чет өлкөлөрдөгү сапарларга каражат көп коротулганы менен, бир дагы инвестиция тартылбаганын билдирген.

"Инвестиялар боюнча улуттук агенттик 20дан ашык ченемдик-укуктук актыларды аткарбай келет. Мекеме үч жылдын ичинде 125 миллион сомдон ашык бюджеттик каражатты сарптап, анын өкүлдөрү 800дөн ашык күн чет өлкөлөрдө сапарда болуп, жыйынтыгында бир дагы инвесторду тартууга жетишкен эмес. Мисалы, Экономика министрлиги жана Энергетика министрлиги 2024-жылдын биринчи чейрегинде эле болжол менен 780 миллион доллар инвестиция тарткан. Аталган агенттик 2022-жылдан азыркы күнгө чейин жалпы баасы 3 миллиард долларды түзгөн 14 долбоорду ишке ашырганы тууралуу маалымат берген. Бирок агенттик түзүлгөндөн тартып бүгүнкү күнгө чейин бир дагы долбоорду аягына чыгарбаганы аныкталды. Мисалы, агенттик өзүнүн эсеби кылып көрсөткөн жеке компаниянын 5 миллион долларга барабар долбоорун Саламаттык сактоо министрлиги аткарган болуп чыкты".

Дагы караңыз

Акылбек Жапаров түрк ишкерлерин Кыргызстанга чакырды

Инвестицияларга байланыштуу атайын агенттик алгач 2017-жылы түзүлгөн. 2021-жылы министрлик болуп өзгөрүп, көп өтпөй ошол эле жылы октябрда кайра агенттик болгон. 2022-жылы мартта президент Садыр Жапаровдун жарлыгы менен ага "улуттук" деген макам берилип, президентке карап калган.

Агенттиктин азыркы жетекчиси Талантбек Иманов бул кызматка былтыр сентябрда дайындалган. Ал өкмөттө айтылган кемчиликтер тууралуу айтканда сын-пикир адилеттүү болгонун белгилеген. Фейсбуктагы баракчасына өзү кызматта турган маалда аткарылган иш-чараларды тизмектеген.

"Мен биринчи эле жумушту корпоративдик аудиттен баштадым. Жыйынтыгы көңүл оорутту. Биринчиси - инвесторлор менен иштөөнүн бирдиктүү стратегиясынын, системалык иштин толук жоктугу болду. Мамлекеттик органдар менен байланыштан баштап, коллективдин ичиндеги карама-каршылык, келишпестиктер менен аяктаган көптөгөн кемчиликтер аныкталды. Чет өлкөгө майнапсыз саякаттоого ашыкча көңүл бурулганы анык болду. Мындан улам, өлкөнүн бюджеттик каражаттары жыйынтыгы жок сапарларга коротулганы такталды. Мен келгенден бери 2024-2029-жылдарга инвестициялык саясатты өнүктүрүү стратегиясы даярдалды. "Бирдиктүү терезе" принцибине ылайык, инвестициялар менен иштөө үчүн регламент жана протоколдор иштелип чыкты. Мыйзам базасына толугу менен аудит жүргүзүлүп, инвесторлорго жол ачкан бир катар мыйзам долбоорлору ишке киргизилди. Кадрдык чечимдер кабыл алынды. 2024-жылга карата бардык пландарды аткарабыз, инвестицияларды тартууда татыктуу натыйжалар болот деп ишенем", - деп жазган Иманов.

Деген менен агенттикке айтылган мындай сын-доомат өкмөт Камбар-Ата-1 ГЭСин куруу, Ысык-Көлдө Асман шаарын салуу өңдүү ири долбоорлорго инвестор издеп жаткан маалга туш келди.

Жогорку Кеңештин вице-спикери Нурланбек Азыгалиев Кыргызстанда инвесторлор үчүн түзүлгөн айрым шарттарга токтолду. Ал "Азаттыкка" комментарий берип жатып, кээ бир инвестициялык долбоорлорду тезирээк илгерилетүү керектигин белгиледи.

"Чынын айтканда, акыркы убакта көп деле жетишкендиктерди көрө элекпиз, бирок болот деген ишеничтебиз. Анткени былтыр биз салыкка байланыштуу мыйзамга өзгөртүүлөрдү киргизгенбиз. Бир топ жеңилдик бергенбиз. Мисалы, 10 миллион доллардан ашык инвестиция салынса, беш жылга чейин бардык салыктардан бошотулат дегендей шарттар болгон. Бул абдан жакшы шарт. Кыргызстанга инвестиция тартуу үчүн кыйла дурус микроклимат түзүлгөн. Эми ушул жылы жакшы иштешсе керек деген үмүт бар. Азыр эми башталып жаткан ири инвестициялык долбоорлор бар. Ошолорду качырбай, Министрлер кабинети колдошу керек. Мына азыр бир жылдан бери Кара-Балта шаарындагы текстиль боюнча инвестициялык келишим каралып жатат. Ал жерге түрк компаниясы жасалма буланы, полиэстер жана лайкра өндүргөн завод куруу долбоорун алып келип жатат. Ошол долбоор бардык тийиштүү министрлик, мекемелерде каралып, Инвестициялар агенттигине жакын арада жөнөтүлүп, инвестициялык келишим түзүлөт деген ишеничтебиз. Бул келишимдин негизинде 2030-жылга чейин 14 миллион долларга чейин каражат алынып келет деген сөздөр болгон. Албетте, азыркы сын пикирлер бекеринен айтылбайт. Акылбек Жапаров өзү ушул сөздөрдү айтып жатса, демек иш жакшы эмес".

Дагы караңыз

Инвестиция: ишенимге доо кетирген ортомчулар

Инвестициялар боюнча улуттук агенттик 2022-жылы жана 2023-жылдын тогуз айында түз инвестициялардын көлөмү дээрлик 2 миллиард долларга жакындаганын билдирген.

Талдоочу Руслан Акматбек Кыргызстанда ар бир бийлик инвесторлорго жагымдуу шарт түзүүгө убада берип келгенине токтолду. Бирок анын толук ишке ашпай жатканын төмөнкүчө чечмеледи:

"Өлкөдө бардык эле президенттер декларация түрүндө инвесторлорго сонун шарт түзүлөт, инвестиция тартуу - биздин башкы маселебиз деп келишкен. Баары эле иш-чараларды өткөрүп, сыртта жолугушууларды, сапарларды уюштуруп эле келе жатат. Негизги маселе - биз ушул иштердин процесси жана уюштурулушу, сырткы көрүнүшү менен гана алекпиз. Кандай гана жолугушуу болбосун, 5 миллиард, 6 миллиард деген сөздөр айтылчу. Ошол акчалар каякта? Биз бир отуруп, "бизге инвестиция эмнеге келбей жатат, миллиард деп айтылган долбоорлор каякта, агенттик деле түздүк, анын атын он жолу өзгөрттүк, бирок эмнеге маселе өзгөрбөй жатат" деп бир сыйра жөнөкөй деле анализ жасаган жокпуз. Бизге келгендерди, кеткендерди, иштеп жаткандарды талдасак, толтура фактыларга негизделген бир тыянак чыкмак. Биз ушу агенттик түзө коюп, жоопкерчиликти ага арта салып, ошолорду гана күнөөлүү кылып жатабыз. Ооба, алардын дагы кемчиликтери толтура. Бизге окшогон өлкөлөрдүн инвестициялык рейтинги аябай эле төмөн. Бул чоң тобокелчилик, ошондуктан таанымал дүйнөлүк бренддер келбейт. Ошол тобокелчиктерди жойгон шарт болбосо, анда бизге инвестор келбейт. Мисалы, сот адилеттигин алалы. Иште ар кандай кырдаал болот. Эгер сот адилеттиги болбосо, ишкер сотто өз таламын талаша албаса, ишкерлер камалган учурлар болсо, анын кайсы ишкер тобокелчиликке салып келет? Келген күндө деле жөнөкөй эле маселелер чечилбейт. Жогорку жактан айтылганына карабай, чечилбейт. Тапшырмалар айтылат, бирок бюрократия абдан көп. "Биздин экономикабыз инвесторсуз өнүкпөйт" деген түшүнүк президенттин администрациясынан баштап айыл өкмөтүнө чейин жетиши керек. Биз кээде ички инвесторлорубузга дагы жардам бере албай калабыз. Сөзсүз бир жерге барып такалып, эч ким жоопкерчилик алгысы келбей, бири-бирине шылтагандан чет өлкөлүк эле эмес, кыргыз ишкерлери деле чарчап кетет. Саясий түзүлүш экономикага, жеке ишкерликке, өсүп-өнүгүүгө багытталмайынча, Кыргызстан эмнеге инвесторлор үчүн бейишке айланбай жатат деген теманы беш жылдан кийин деле талкуулай беребиз".

Дагы караңыз

"Мекендештер-2023": Мигрант кантип инвестор болот?

Экономист Эрлан Камалов дагы Кыргызстандын шартында инвестиция тартуу оңой-олтоң эмес экенин белгилейт. Мындан улам эки эсе көп аракет керектигин, Кыргызстандын чет өлкөлөрдөгү дипломатиялык өкүлчүлүктөрүнүн дагы жумушун күчөтүп, ишине баа берүү керектигин айтат:

"Кыргызстанда инвестиция тартуудагы негизги тоскоолдук - бул Кыргызстандын чоң транспорттук коридорлордон сыртта калгандыгы, арзан темир жол, авиа каттамдардын, деңизге чыккан жолдун жоктугу болуп саналат. Ошондой эле биздин калктын саны дагы маанилүү фактор. Мисалы, биз азыр салыштырмалуу эли көп Өзбекстанга, Казакстанга инвесторлордун көп келип жатканын байкап жатабыз. Бул ошол кактын санынан дагы көз каранды жагдай. Ал эми мамлекетибиздин ички маселелерине келе турган болсок, инвестиция тартуу аракети жетиштүүдөй эле көрүнүп жатат. Бирок бул жерде комплекстүү иш жүргүзүлүшү керек. Биринчи кезекте жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары, бийлик өкүлдөрүнөн сырткары Кыргызстандын чет өлкөлөрдөгү элчиликтери, дипломатиялык өкүлчүлүктөрүнүн жумушуна дагы баа берилиши керек деп ойлойм. Инвестиция тартууда биздин биринчи эшигибиз, астанабыз ошол элчиликтер болуп эсептелет. Ар бир элчи канча инвесторду кызыктыра алды, экономикалык дипломатия менен канчалык алектенип жатат деген критерийлер менен баа берилип, ошого жараша чечимдер кабыл алынышы керек деп ойлойм. Агенттик инвестициялык саясатты аныктаган негизги орган катары бардык министрлик, мекемелерге тиешелүү тапшырмаларды таркатышы керек эле. Агенттик координация кылган органга айлана албай жатат, ошол себептен дагы аларга карата сын айтылып жатса керек деп ойлойм. Сырттан эле инвестиция издей бербей, биздин ички инвесторлорго дагы басым жасаганды үйрөнүшүбүз керек, аларга дагы көңүл буруп, шарт түзүп беришибиз керек. Бейиштегидей шартты биринчи кезекте биздин ички инвесторлорго түзүшүбүз керек. Биздин жарандарыбыздай Кыргызстанга чынында эч ким күйбөйт. Экономикада айланып жаткан көмүскө акчаны ачыкка чыгарып, легалдаштырып, акчанын агымын инвестициялык долбоорлорго бурганга аракет кылсак болот. Бул жерде башкы маселе - ишеним, ишеним болушу керек. Салынган инвестиция мыйзам менен корголушу керек".

Дагы караңыз

"Коррупцияга кошулган басым-кысым". Инвесторду качырган жагдай

Президент Садыр Жапаров дагы бийликке келгенден бери инвесторлорго ар тараптуу колдоо убада кылып келет. Былтыр жыл этегинде айрым инвесторлорду жеке ишкерлер алдап кетип жаткан учурлар бар экенин билдирген. Фейсбуктагы баракчасына андайлар чекесинен камалып жатканын, бирок бул күч органдарына кошумча түйшүк жаратып, өлкөнүн аброюн түшүрүп жатканын жазган.

Инвесторлорго кайрылып, мамлекеттик мекемелер менен гана иштешүүнү сунуштаган. Ошол эле маалда тиешелүү мекемелердин, аймактардын жетекчилерди бюрократиялык тоскоолдуктарды жоюуну, ар бирини иши келген инвестициянын көлөмүнө жараша бааланарын эскерткен.