Депутаттыкка талапкерлердин көбү жарды адамдарга жардам көрсөтүп, кандай да болсо депутаттыкка жетүү аракети көрүлүп жатканын көпчүлүк басылмалар жазып чыгышты. Кокус парламентке президент А.Акаевдин тарапкерлери көбүрөөк шайланса Кыргызстан парламенттик республика болуп өзгөрүп кетиши деле ыктымал.
Апта соңундагы «Агым» гезити И.Рысалиевдин «О, Орусия энем, кыйын кезеңде бизди колдо!» деген макаласы макаласын жарыялады. Автордун пикири боюнча, президент А.Акаевди бийликтен кетирбөө керек. Антишке каршы боло турган калктын активдүү бөлүгү, 400 миң ашуун жаштар чет өлкөлөрдө иштеп жүрүшөт.
Эгер жаңы парламентке президент А.Акаевди колдогон депутаттар арбын келсе Конституцияны өзгөртүп коюу кыйын деле эмес. Өзгөртүлгөн Башмыйзамга ылайык А.Акаев дагы узак мөөнөт өлкөнү башкаруу мүмкүнчүлүгүнө ээ болот же өкмөттү жетектеп калат. Кыргызстан парламенттик республикага айланышы керек дейт И.Рысалиев. Себеп дегенде, президентке чексиз укуктар берилген.
И.Рысалиев жазганга караганда, Африка менен Азиянын кичинекей өлкөлөрүндө президенттик бийликке жеткен чоң өкүмдарлар өсүп чыгышкан. А.Акаевден кийин кандай киши президент болорун болжош кыйын. Ошондуктан эмитен эсти жыйып парламенттик республикага өткөндөн оң иш жок. Анын үстүнө Орусия 2008-жылдан парламенттик республикага өтүү камылгасын көрүүдө.
«Эл А.Акаевге канча жыл ишенсе ошончо ирет аны президент кылып шайлай бериши керек» дейт И.Рысалиев.
Президенттик акимчиликтин жетекчи орунбасары А.Жекшенкулов ушул эле гезитте жарыяланган маегинде Кыргызстанга чет эл инвестициясынын арбын келбей жатышынын себеп-жөнүнө токтолгон. “Географиялык абалыбыздын ыңгайсыздыгы, коммуникациялык инфраструктуранын өнүкпөгөнү, коррупция, кошуна өлкөлөр менен келишимдик-укуктук базанын аздыгы бул ишке кедергисин тийгизүүдө” дейт А.Жекшенкулов.
Шайлоо алдындагы үгүт маалында айрым талапкерлердин атаандашын жөнү жок караламайы көп учурап жатканын белгилейт жума күнкү «Бишкек таймс» гезитинде журналист Эмилбек Момунов. Автордун ырасташынча, «эл тигил же бул көйгөйүңөрдү чечип берем деген жана көмүр, ун, акча сыяктуу күнүмдүк көр оокат тараткандарга басым жасоодо».
Мына ушул темага жума күнкү «Кыргыз руху» гезити да кайрылган. Мирлан Дүйшөнбаев «Депутат болсоң жашайсың…» деген макаласында депутаттыкка талапкерлердин арасында тек акчасын чачып, шайлангандан кийин эмне иш жасарын жакшы түшүнбөгөн талапкерлер деле көп экенине токтолот.
Автордун пикиринде «Бизде депутаттык мандат элге, мыйзамдуулукка кызмат кылуу эмес, бизнестин бир түрү катары гана каралат окшойт». М. Дүйшөнбаев капчыктуулар парламентке арбын келсе Жогорку кеңеш ишкерлердин клубуна айланып калат деп эсептейт.
Ушул эле гезитте Кален Сыдыкова: «Илгертеден эле бай-манаптардын балдары укум-тукумуна чейин эл бийлеп келген. Азыр деле жардыдан, жумушчудан депутаттыкка койгон кимди көрдүңүз? Ырымга бирөөнүн атай аласызбы?» деп суроо коет.
«Бирок, дагы эле күнүмдүк зарылдыктан чыга албай, беш жылдык тагдырыбызды бир кап көмүр, шекерге сатканы турабыз», деген пикирин ортого жаят Жазгүл Масалиева ушул эле гезиттеги макаласында.
Шайлоо темасы жума күнкү «МСН» гезитинде да козголууда. Журналист Г.Кузьмин «Кансарайдай үйдүн шыбынан тамчы тамат» макаласында чындыкка коошпогон сөздүн чоо-жайына токтолот.
Президент А.Акаевдин оптимизмин экономикалык жагдай, статистикалык сандар, фактылар ырастабастыгы Вячеслав Тимирбаевдин «Бийлик логикасы менен турмуш ырааты» деген макаласында баяндалган.
«Оптимизм жигери өнүгүү энергиясына» иштеп жатканын бейшембидеги «Слово Кыргызстана» гезитинде Б.Васильев жазып чыкты.
Парламент шайлоого талапкерлер болжол менен 250 миллион доллар акча сарпташаарын маалымдайт бейшембидеги «Трибуна» гезити. 1995-жылы президент А.Акаев: «Бергенин ала бергиле, көңүлүңөргө жаккканына добуш бересиңер» деп өзү айткан. Аны уккан оппозиция «элден уурдап алынган акчаны аянбай ала бергиле» деген чакырыгын таштоодо.
Эгер жаңы парламентке президент А.Акаевди колдогон депутаттар арбын келсе Конституцияны өзгөртүп коюу кыйын деле эмес. Өзгөртүлгөн Башмыйзамга ылайык А.Акаев дагы узак мөөнөт өлкөнү башкаруу мүмкүнчүлүгүнө ээ болот же өкмөттү жетектеп калат. Кыргызстан парламенттик республикага айланышы керек дейт И.Рысалиев. Себеп дегенде, президентке чексиз укуктар берилген.
И.Рысалиев жазганга караганда, Африка менен Азиянын кичинекей өлкөлөрүндө президенттик бийликке жеткен чоң өкүмдарлар өсүп чыгышкан. А.Акаевден кийин кандай киши президент болорун болжош кыйын. Ошондуктан эмитен эсти жыйып парламенттик республикага өткөндөн оң иш жок. Анын үстүнө Орусия 2008-жылдан парламенттик республикага өтүү камылгасын көрүүдө.
«Эл А.Акаевге канча жыл ишенсе ошончо ирет аны президент кылып шайлай бериши керек» дейт И.Рысалиев.
Президенттик акимчиликтин жетекчи орунбасары А.Жекшенкулов ушул эле гезитте жарыяланган маегинде Кыргызстанга чет эл инвестициясынын арбын келбей жатышынын себеп-жөнүнө токтолгон. “Географиялык абалыбыздын ыңгайсыздыгы, коммуникациялык инфраструктуранын өнүкпөгөнү, коррупция, кошуна өлкөлөр менен келишимдик-укуктук базанын аздыгы бул ишке кедергисин тийгизүүдө” дейт А.Жекшенкулов.
Шайлоо алдындагы үгүт маалында айрым талапкерлердин атаандашын жөнү жок караламайы көп учурап жатканын белгилейт жума күнкү «Бишкек таймс» гезитинде журналист Эмилбек Момунов. Автордун ырасташынча, «эл тигил же бул көйгөйүңөрдү чечип берем деген жана көмүр, ун, акча сыяктуу күнүмдүк көр оокат тараткандарга басым жасоодо».
Мына ушул темага жума күнкү «Кыргыз руху» гезити да кайрылган. Мирлан Дүйшөнбаев «Депутат болсоң жашайсың…» деген макаласында депутаттыкка талапкерлердин арасында тек акчасын чачып, шайлангандан кийин эмне иш жасарын жакшы түшүнбөгөн талапкерлер деле көп экенине токтолот.
Автордун пикиринде «Бизде депутаттык мандат элге, мыйзамдуулукка кызмат кылуу эмес, бизнестин бир түрү катары гана каралат окшойт». М. Дүйшөнбаев капчыктуулар парламентке арбын келсе Жогорку кеңеш ишкерлердин клубуна айланып калат деп эсептейт.
Ушул эле гезитте Кален Сыдыкова: «Илгертеден эле бай-манаптардын балдары укум-тукумуна чейин эл бийлеп келген. Азыр деле жардыдан, жумушчудан депутаттыкка койгон кимди көрдүңүз? Ырымга бирөөнүн атай аласызбы?» деп суроо коет.
«Бирок, дагы эле күнүмдүк зарылдыктан чыга албай, беш жылдык тагдырыбызды бир кап көмүр, шекерге сатканы турабыз», деген пикирин ортого жаят Жазгүл Масалиева ушул эле гезиттеги макаласында.
Шайлоо темасы жума күнкү «МСН» гезитинде да козголууда. Журналист Г.Кузьмин «Кансарайдай үйдүн шыбынан тамчы тамат» макаласында чындыкка коошпогон сөздүн чоо-жайына токтолот.
Президент А.Акаевдин оптимизмин экономикалык жагдай, статистикалык сандар, фактылар ырастабастыгы Вячеслав Тимирбаевдин «Бийлик логикасы менен турмуш ырааты» деген макаласында баяндалган.
«Оптимизм жигери өнүгүү энергиясына» иштеп жатканын бейшембидеги «Слово Кыргызстана» гезитинде Б.Васильев жазып чыкты.
Парламент шайлоого талапкерлер болжол менен 250 миллион доллар акча сарпташаарын маалымдайт бейшембидеги «Трибуна» гезити. 1995-жылы президент А.Акаев: «Бергенин ала бергиле, көңүлүңөргө жаккканына добуш бересиңер» деп өзү айткан. Аны уккан оппозиция «элден уурдап алынган акчаны аянбай ала бергиле» деген чакырыгын таштоодо.