Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
27-Июль, 2024-жыл, ишемби, Бишкек убактысы 08:12

КЫРГЫЗ БАСМА СӨЗҮНӨ БАЯНДАМА


“Слово Кыргызстана” 16.01.03., “Общественный рейтинг” 16.01.03., “Вечерний Бишкек” 16.01.03., “Моя столица” 17.01.03., “Агым” 17.01.03. Кыргыз басылмаларынын баяндамасы менен Бекташ Шамшиев тааныштырат.

16-январда “Слово Кыргызстана” гезити президент Аскар Акаевдин башкалаанын калкы менен жолугушканын баяндаган репортажды жарыялады. Президент Акаевдин бишкектиктерге айткан сөзүнүн маани-жайы мындай: дүйнөдөгү өмүрү узак Конституциялардын баары коом мүчөлөрүнүн ымаласынын натыйжасында жаралган. Демократиялык өлкөдө кайсы бир саясий күчтүн үстөмдүгү болбош керек, бийлик оппозицияны басынтпай, өлкө жарандарынын ортосунда ынтымак-ырашкердик болсо гана жаңы Башмыйзамдын жаралышына негиз түзүлөт. Өткөн жылдын августунда түзүлгөн Конституциялык кеңешменин ишине «Акаевди кызматтан кетирүү» штабынын мүчөлөрү да чакырылган. Элден 11 миңден ашуун сунуш-пикирлер келип түшкөн, Аларды жалпылап, эксперттик топ президенттик-парламенттик башкарууга негизделген жаңы Конституция жазып чыкты. Акаевдин айтымында, референдумга коюлган экинчи суроо калк кимди колдоорун ачыкка чыгармакчы. Гезиттин жаңы санында Э.Тереков деген автордун “Эки баштуу парламентти бага алабызбы?” деген макаласына да орун берилген. Адабий ысымдуу автордун эсебинде эки палаталуу парламентти кармоого кедей республиканын чама-чаркы чак. Кыргызстандагы миллион кишиге 21 депутат туура келет, мындай көрсөткүч 17 миллион калкы бар Казакстанда 7-8, 50 миллион элдүү Украинада 9, 25 миллиондуу Өзбекстанда 10 түзөт. Гезит авторунун жазганына ынансак, кыргыз парламентчилери Бруней султанындай эле жашайт. Кийинки 3 жыл ичинде Жогорку Кеңешти кармоого 300 миллион ашуун сом, президент администрациясына 100 миллиондой сом, өкмөт аппаратына болгону 75 миллион сом коротулган. Бишкектеги «Аккеме» мейманканасынын айланасындагы кыйла жылдардан бери токтолбой келаткан талаштын чоо-жайы Анара Солтоеванын «Жээкке жеттик» деген макаласында талдоого алынат. Автордун айтымында, «Аккеменин» курулушуна бир тыйын коротпой, бийликтин жогорку тепкичинде отурган колдоочуларынын жардамы менен кирешелүү мейманканага ээ болгон түркиялык “Систем Мюхендислик” фирмасынын айланасындагы талашка парламент, өкмөт чиновниктери аралашты, бирок азырынча анын жыйынтыгы чыга элек.

16-январдагы «Общественный рейтинг» гезитинде «Эл үнү» партиясынын Кыргызстан калкына, бийлик ээлерине, саясий партия, бейөкмөт уюмдарга кайрылуусун жарыялады. Партия жетекчилигинин ырасташынча, укуктук өлкө кабылдоого жараксыз биртоп конституциялык жоболор бар. Президенттин абсолюттук вето койуу укугу парламенттин өз алдынчалыгын жокко чыгарат. Саясий партиялардын шайлоого катыша албастыгы, элдин, акыйкатчынын Конституциялык сотко кайрылуу укугунун жоктугу, депутаттарды мандатынан ажыратуу, Башмыйзамдын чаржайыт жазылышы сунуш кылынган Конституциянын жаңы редакциясы демократиялык реформалардан четтей баштаганын көрсөтөрү кайрылууда белгиленген.

Кыргызстан элдери ассамблеясынын төрагасы Иса Токоев социализм доорундагы Кыргыз ССРинин желегин кайтаруу, мамлекеттик катчы Осмонакун Ибраимов өлкөнүн аталышын Кыргызстан Республикасы деп атоо сунушу менен чыгышканын бейшембиде «Вечерний Бишкек» гезити жазды. Иса Токоевдин пикиринче, эгемен Кыргызстандын кырмызы кызыл туусунун символикалык маанисин көпчүлүк жарандар түшүнбөйт. Ушул эле гезитте жарыяланган маегинде Бишкек шаарынын Биринчи Май районунун акими Токон Шайлиева жаңы Конституция постсоветтик республикалар арасындагы эң мыкты экендигин айтып, аны республика калкы толук колдооруна ишене тургандыгын билдирген.

«Моя столица» гезитинин жума күнү жарыкка чыкчу санында Конституциялык кеңешме мүчөлөрүнүн, саясий партия, бейөкмөт уюмдардын 2-февралга белгиленген референдумдун Башмыйзамга кайчы келери тууралуу билдирүүлөрү жарыяланмакчы. «Арнамыс» партиясынын жетекчиси Феликс Куловдун Кыргызстандын Конституциялык сотуна жолдогон өтүнүчү да гезиттин жаңы санында басылмакчы. Партия жетекчиси кезектеги референдум Башмыйзамга кайчы келерин ырастап берүүнү соттон өтүнгөн.

«Агым» гезитинин жума күнкү санында конституциялык референдум тууралуу саясий партия, бейөкмөт уюмдардын билдирүүлөрү, Аксы окуясынан жабыр тарткандардын бийликке койгон талабы, кыргыз-өзбек, кыргыз-тажик чек ара маселелери жөнүндөгү макала, кабарлар жарыяланмакчы.
XS
SM
MD
LG