- Рамазан мырза, Адам укугун коргоо боюнча кыргыз комитетинин тегерегинде жакындан бери чуулгандуу саясат жүрүп атат. Ошол боюнча сиздин пикириңизди уксак?
- Мен бул жөнүндө өзүбүз берген арызда, биздин башкаруу мүчөлөрүнүн көпчүлүгү кол койгон арызда айткам. Мени, биздин комитетти бийлик куугунтуктоону көп жылдан бери жасап келүүдө. Мына ошол биз берген арызыбызда жазылып жүрөт. 1998-жылы биздин комитетти каттоодон чыгарып таштаган. 1999-жылы эларалык коомчулуктун күчү менен кайра катташкан. Боталиев ошол кезде биздин мурунку кызматкерлердин арыздары менен мени жоопко тартканга аракет кылган. Андан кийин Елисеев чыкты. Ойлоп көрөлү, ушуну уюштуруп жүргөндөрдүн бири Качкын Булатов былтыр май айында 15 сутка отурган. Биз ишенгенбиз. Ошондон кийин бир жылга жакын биздин офисте отурду. Эч нерсе иш деле кылган жок. Ал Нарын облусун тейлейт. Биз айттык «Нарын облусун тейлегенден кийин, ошол жактагы иштерди уюштурушуң керек» деп, маселени бир топ жолу көтөрдүк. «Жок. Мен барсам эле мени кагып коёт» дейт. Суроо туулат. Эгер ошол жакта үстүнөн иш козголуп, жанагындай куугунтукта болсо, анда бир жылдан бери офисте эле отурат, келип алып кетпейт беле. Алып кеткен жок. Демек, бул башка бир ой менен отурат бул жерде. Экинчиси, 26-мартта Момбеков, Булатов дагы 2-3 белгисиз кишилерди ээрчитип келип биздин офистеги компьютер, принтердин баарын чыгарып алып кеткенге аракет кылат. Ошондо биздин Масакеева деген кызматкерибиз бөлөк кызматкерлерди чакырып, эптеп алып калат. Мына ошол иши үчүн Булатовду буйрук менен 31-мартта бошотуп таштагам.
- Сиздин колуңузда буйрук турат турат. Анда 31-мартта бошотулду деп турат. Ошондон бери Качкын Булатов Адам укугун коргоо боюнча кыргыз комитетинде иштебейби?
- Ошондон тартып Качкын Булатов Адам укугу боюнча кыргыз комитетинин атынан сүйлөгөнгө акысы жок. Ал болсо эмне кылып жүрөт бүгүнкү күндө? Өзүн координатор деп жазып алып, биздин бланкты пайдаланып, бизди, мени жамандап, материалдарды таратып жүрөт. Мен көрдүм ал материалды, кайдагы бир официалдуу эмес кагаз экен. Ал жерде менин, бухгалтердин колу жок, мөөр жок. Мен билбейм аны кайдан алганын, балким өзү жазып алгандыр.
- Рамазан мырза, сөзүңүзгө аралжы, кагаз боюнча. Ошол Качкын Булатов тараткан кагазда «Рамазан Дырылдаев Американын 460 миң долларын алып, аны өз кызыкчылыгына пайдаланып жүргөн» деген билдирүү таркатып атат. Мына ушуга да өзүңүздүн пикириңизди айта кетсеңиз?
- Америкадан 460 миң доллар алсам Кыргызстанга келип түшүш керек эле ал акча. Кыргызстандагы менин банктагы эсебимдин баарын сот аркылуу жаптырып таштаган. Ал эми бөлөк өлкөдө мага ким эсеп ачып бермек эле? Каяктагы 460 миң доллар? Анча-мынча гранттарыбыз бар. Аны иштетип атабыз. Жакында эле Европалык парламентте 12-февралда угууга катыштык. Ал жерге атайын чакыруу менен Аскар Айтматов экөөбүз гана чакырылганбыз. Мен Европарламентке сунуш киргизип, оппозициядан Бекназаровду, башка кишилерди чакыргыла дегенден кийин бийликтегилер билип алып Осмонакун Ибраимов менен Курманбек Осмонов түнү менен ошол жакка баруучу учактарга отуруп жетип барган. Себеби, 2-февралда болгон окуяны эптеп-септеп биз да сүйлөп, кичине нейтралдаштыралы деген ой менен, ошолорду жаап-жашыралы, калпты айталы деп барышкан. Мына муну мен жасап аткан иш, аны Булатов жасаган жок, анын колунан да келбейт.
Рыскелди Момбеков болсо өз колу менен арыз жазып кеткен. Ал биздин бланкка кат жазып, «мен Талас боюнча координатормун» деп, жердин баарына жайып, жамандап жүрөт. Ошол эле Тыналиев бир жыл мурун мен жокто келип, «мени түрмөгө камаганы жатат, мен силерге иштей албайт экемин» деп жалынып-жалбарып суранып кеткен. Эми ошолор мени жаманатты көрсөтүп атышат. Биз эл үчүн күрөшүп атсак, тоскоол кылып аткан кишини эмне деп айтса болот? Булар кимге кызмат кылууда? Булар бир сомго шантаж кылат. Биз дейт бул цифраларды көтөрүп алып, прокуратурага, УККга барсак, бизди кучак менен кабыл алат. Себеби, биздин бийликтин Дырылдаевге кандай мамиледе экенин бүт баары билет деп шантаж кылып атышат. Биз андай шантаждан коркпойбуз.
- Жакында эле эларалык айрым уюмдар, Кыргызстанда Рамазан Дырылдаевди кайрадан куугунтука алып, абакка камоого аракеттер болуп атат деген атайын билдирүү таркатты. Мына ушул билдирүүнүн канчалык чындыгы бар?
- Мен кээ бирлерин айтып берейин. Бул жерде менин иним бар. Ошол инимдин тегерегинде дайыма спорттук дене түзүлүштөгү кишилер аңдып турушат эки-үч жумадан бери. Баягы күнү үйүнө барып койдум эле, ошондон бери аңдып калды. Андан башка менин 2-3 кызматкерлерим бар. Мурун мени менен иштеген кишилерге барып, «баягы Дырылдаев менен байланышың барбы? Кайда, качан келет, кайсы жол менен келет?» деп сурамжылап атышат. Андан башка квартирамды аңдып турушат көп убакта. Анын баарын биз сүрөткө тартып алган жерлер бар. Ошонун баары кол салуу. Ошонун бары жанагы арызга негиз.
- Бүгүн расмий түрдө тартип коргоо органдарынан сизди атайын чакырган кат келдиби?
- Азырынча келе элек.
- Рамазан мырза, эми сиздин мындан аркы аракеттериңиз кандай болмокчу?
- Мен эч качан тайбайм адам укугунан. Ошондуктан биз бүгүн Кыргызстанда ар бир болуп аткан кыймылды, адам укугу жагынан анализдеп, көзөмөлгө алып турабыз. Кыргызстан кайсы жол менен баратканын эларалык коомчулук менен биргелешип изилдейбиз.
- Мен бул жөнүндө өзүбүз берген арызда, биздин башкаруу мүчөлөрүнүн көпчүлүгү кол койгон арызда айткам. Мени, биздин комитетти бийлик куугунтуктоону көп жылдан бери жасап келүүдө. Мына ошол биз берген арызыбызда жазылып жүрөт. 1998-жылы биздин комитетти каттоодон чыгарып таштаган. 1999-жылы эларалык коомчулуктун күчү менен кайра катташкан. Боталиев ошол кезде биздин мурунку кызматкерлердин арыздары менен мени жоопко тартканга аракет кылган. Андан кийин Елисеев чыкты. Ойлоп көрөлү, ушуну уюштуруп жүргөндөрдүн бири Качкын Булатов былтыр май айында 15 сутка отурган. Биз ишенгенбиз. Ошондон кийин бир жылга жакын биздин офисте отурду. Эч нерсе иш деле кылган жок. Ал Нарын облусун тейлейт. Биз айттык «Нарын облусун тейлегенден кийин, ошол жактагы иштерди уюштурушуң керек» деп, маселени бир топ жолу көтөрдүк. «Жок. Мен барсам эле мени кагып коёт» дейт. Суроо туулат. Эгер ошол жакта үстүнөн иш козголуп, жанагындай куугунтукта болсо, анда бир жылдан бери офисте эле отурат, келип алып кетпейт беле. Алып кеткен жок. Демек, бул башка бир ой менен отурат бул жерде. Экинчиси, 26-мартта Момбеков, Булатов дагы 2-3 белгисиз кишилерди ээрчитип келип биздин офистеги компьютер, принтердин баарын чыгарып алып кеткенге аракет кылат. Ошондо биздин Масакеева деген кызматкерибиз бөлөк кызматкерлерди чакырып, эптеп алып калат. Мына ошол иши үчүн Булатовду буйрук менен 31-мартта бошотуп таштагам.
- Сиздин колуңузда буйрук турат турат. Анда 31-мартта бошотулду деп турат. Ошондон бери Качкын Булатов Адам укугун коргоо боюнча кыргыз комитетинде иштебейби?
- Ошондон тартып Качкын Булатов Адам укугу боюнча кыргыз комитетинин атынан сүйлөгөнгө акысы жок. Ал болсо эмне кылып жүрөт бүгүнкү күндө? Өзүн координатор деп жазып алып, биздин бланкты пайдаланып, бизди, мени жамандап, материалдарды таратып жүрөт. Мен көрдүм ал материалды, кайдагы бир официалдуу эмес кагаз экен. Ал жерде менин, бухгалтердин колу жок, мөөр жок. Мен билбейм аны кайдан алганын, балким өзү жазып алгандыр.
- Рамазан мырза, сөзүңүзгө аралжы, кагаз боюнча. Ошол Качкын Булатов тараткан кагазда «Рамазан Дырылдаев Американын 460 миң долларын алып, аны өз кызыкчылыгына пайдаланып жүргөн» деген билдирүү таркатып атат. Мына ушуга да өзүңүздүн пикириңизди айта кетсеңиз?
- Америкадан 460 миң доллар алсам Кыргызстанга келип түшүш керек эле ал акча. Кыргызстандагы менин банктагы эсебимдин баарын сот аркылуу жаптырып таштаган. Ал эми бөлөк өлкөдө мага ким эсеп ачып бермек эле? Каяктагы 460 миң доллар? Анча-мынча гранттарыбыз бар. Аны иштетип атабыз. Жакында эле Европалык парламентте 12-февралда угууга катыштык. Ал жерге атайын чакыруу менен Аскар Айтматов экөөбүз гана чакырылганбыз. Мен Европарламентке сунуш киргизип, оппозициядан Бекназаровду, башка кишилерди чакыргыла дегенден кийин бийликтегилер билип алып Осмонакун Ибраимов менен Курманбек Осмонов түнү менен ошол жакка баруучу учактарга отуруп жетип барган. Себеби, 2-февралда болгон окуяны эптеп-септеп биз да сүйлөп, кичине нейтралдаштыралы деген ой менен, ошолорду жаап-жашыралы, калпты айталы деп барышкан. Мына муну мен жасап аткан иш, аны Булатов жасаган жок, анын колунан да келбейт.
Рыскелди Момбеков болсо өз колу менен арыз жазып кеткен. Ал биздин бланкка кат жазып, «мен Талас боюнча координатормун» деп, жердин баарына жайып, жамандап жүрөт. Ошол эле Тыналиев бир жыл мурун мен жокто келип, «мени түрмөгө камаганы жатат, мен силерге иштей албайт экемин» деп жалынып-жалбарып суранып кеткен. Эми ошолор мени жаманатты көрсөтүп атышат. Биз эл үчүн күрөшүп атсак, тоскоол кылып аткан кишини эмне деп айтса болот? Булар кимге кызмат кылууда? Булар бир сомго шантаж кылат. Биз дейт бул цифраларды көтөрүп алып, прокуратурага, УККга барсак, бизди кучак менен кабыл алат. Себеби, биздин бийликтин Дырылдаевге кандай мамиледе экенин бүт баары билет деп шантаж кылып атышат. Биз андай шантаждан коркпойбуз.
- Жакында эле эларалык айрым уюмдар, Кыргызстанда Рамазан Дырылдаевди кайрадан куугунтука алып, абакка камоого аракеттер болуп атат деген атайын билдирүү таркатты. Мына ушул билдирүүнүн канчалык чындыгы бар?
- Мен кээ бирлерин айтып берейин. Бул жерде менин иним бар. Ошол инимдин тегерегинде дайыма спорттук дене түзүлүштөгү кишилер аңдып турушат эки-үч жумадан бери. Баягы күнү үйүнө барып койдум эле, ошондон бери аңдып калды. Андан башка менин 2-3 кызматкерлерим бар. Мурун мени менен иштеген кишилерге барып, «баягы Дырылдаев менен байланышың барбы? Кайда, качан келет, кайсы жол менен келет?» деп сурамжылап атышат. Андан башка квартирамды аңдып турушат көп убакта. Анын баарын биз сүрөткө тартып алган жерлер бар. Ошонун баары кол салуу. Ошонун бары жанагы арызга негиз.
- Бүгүн расмий түрдө тартип коргоо органдарынан сизди атайын чакырган кат келдиби?
- Азырынча келе элек.
- Рамазан мырза, эми сиздин мындан аркы аракеттериңиз кандай болмокчу?
- Мен эч качан тайбайм адам укугунан. Ошондуктан биз бүгүн Кыргызстанда ар бир болуп аткан кыймылды, адам укугу жагынан анализдеп, көзөмөлгө алып турабыз. Кыргызстан кайсы жол менен баратканын эларалык коомчулук менен биргелешип изилдейбиз.
