Кыргызстандын белгилүү мамлекеттик ишмерлеринин бири Жумгалбек Аманбаев өлкөнүн эгемен жылдарында да жооптуу кызматтарда иштеп келди. Ал 1945-жылы Нарын облусунун Жумгал районундагы Чаек айылында туулган. 1966-жылы Фрунзе шаарындагы айыл чарба институтун аяктаган. 1970-жылдардан тарта жооптуу партиялык жана мамлекеттик кызматтарда иштей баштаган.
Жумгалбек Аманбаев Ош облусуна караштуу Алай райкомунун биринчи катчысы, Ысыккөл обкомунун биринчи катчысы, Кыргызстандын коммунисттик партиясынын Борбордук комитетинин биринчи катчысы болуп иштеген.
Өз кезинде Жумгалбек Аманбаев менен чогуу иштеген Медеткан Шеримкулов маркумдун саясий ишмердүүлүгүнө мындайча токтолду:
- Жумгалбек Бексултанович өзүнүн жаш кезинен баштап, өзүнүн өмүрүнүн бардыгын эли үчүн, мамлекети үчүн арнады. Анын эл үчүн, журт үчүн жасаган эмгектери мамлеккетибиздин тарыхында дайыма кала берет.
Жумгалбек Аманбаев 1991-жылдын апрель айынан сентябрь айына чейин Советтик Кыргызстандын Коммунисттик партиясынын эң соңку биринчи катчысы болгон. Дал ошол жылдын август айында орун алган ГКЧП окуясында – Москвадагы коммунисттик төңкөрүш аракети маалында Кыргызстандын коммунисттери мурдагы Советтер Союзун, Коммунисттик партияны сактап калуу аракеттерин көрүп, Кыргызстандын эгемендигине карата терс мамиле жасагандарын постсоветтик тарыхчылар белгилеп келишет.
Ошондуктан, маркум Жумгалбек Аманбаевдин да саясий ишмердүүлүгү боюнча талаш-тартыштуу көз караштар алигиче айтылып келет.
Совет бийлиги кулагандан кийин Жумгалбек Аманбаев кайрадан түзүлгөн коммунисттик уюмдарга кошулган жок.
1995-жылы Жумгалбек Аманбаев президенттик шайлоодо өлкө башчылыгына талапкерлигин койгон. Бирок ошол мезгилдеги Шайлоо кодексине ылайык, президентик шайлоого катышууга 50 миң адамдын колун топтоо шарт эле.
Борбордук шайлоо комиссиясы маркум Аманбаев топтогон тизмени мыйзамсыз деп таап, президенттикке ат салышуудан четтеткен. Ошондо өкмөт үйүндөгү Аманбаевдин кабинетине чогулуп, бир катар саясатчылар, журналисттер жана укук коргоочулар саясий ачкачылык жарыялашкан. Алардын арасында маркум өзү да бар эле.
Бул окуяны «Республика» гезитинин баш редактору Замира Сыдыкова мындайча эскерди:
- Биз ошол 1995-жылы Жумгалбек Аманбаевди президенттикке талапкер катары катыштырбай коюшканда, ачкачылык жарыялаганбыз. Мен жана анын башка тарапкерлери бул акцияга катышканбыз. Ошондо биз Жумгалбек Аманбаевдин канчалык адамгерчилиги жакшы адам экенин көргөнбүз. Ал бийликтин иш-аракеттерине макул болбогондугунан өкмөттө иштебей калды. Эгерде өкмөттө иштесе, дагы көптөгөн жакшы иштерди жасамак.
Белгилүү коомдук ишмер Дастан Сарыгулов маркумду мындайча эскерди:
- Жумгалбек Бексултанович менен Ысыккөл обкомунда бирге иштешип калганбыз. Ал чарбаны жакшы билген ишмер, жөнөкөй, өткүр, сөзүндө бекем турган жетекчилерден болчу. Ал элге эмгегин арнаган, эл деген адам эле .
Жумгалбек Аманбаев 1993-1995-жылдары вице-премьер-министр болуп турду. 1999-жылдан тарта «Буудай» мамлекеттик ишканасынын башкы директору болуп иштеди.
Маркум Жумгалбек Аманбаев Ысыкөл облусундагы Жетиөгүз шайлоо округунан Жогорку Кеңешке талапкер катары ат салышып жүргөн чагында жүрөгү кокусунан сокпой калды.
Өмүрүнүн соңку жылдары ал президент Аскар Акаевдин саясатын колдой тургандыгын маалымат каражаттары аркылуу билдирип келген эле. Замандаштарынын пикиринде, Кыргызстандын эртеңи жана бүгүнкү акыбалына карата чыныгы мамилеси азыркы шайлоо өнөктүгү маалында айкын болмок.
Жумгалбек Аманбаев Ош облусуна караштуу Алай райкомунун биринчи катчысы, Ысыккөл обкомунун биринчи катчысы, Кыргызстандын коммунисттик партиясынын Борбордук комитетинин биринчи катчысы болуп иштеген.
Өз кезинде Жумгалбек Аманбаев менен чогуу иштеген Медеткан Шеримкулов маркумдун саясий ишмердүүлүгүнө мындайча токтолду:
- Жумгалбек Бексултанович өзүнүн жаш кезинен баштап, өзүнүн өмүрүнүн бардыгын эли үчүн, мамлекети үчүн арнады. Анын эл үчүн, журт үчүн жасаган эмгектери мамлеккетибиздин тарыхында дайыма кала берет.
Жумгалбек Аманбаев 1991-жылдын апрель айынан сентябрь айына чейин Советтик Кыргызстандын Коммунисттик партиясынын эң соңку биринчи катчысы болгон. Дал ошол жылдын август айында орун алган ГКЧП окуясында – Москвадагы коммунисттик төңкөрүш аракети маалында Кыргызстандын коммунисттери мурдагы Советтер Союзун, Коммунисттик партияны сактап калуу аракеттерин көрүп, Кыргызстандын эгемендигине карата терс мамиле жасагандарын постсоветтик тарыхчылар белгилеп келишет.
Ошондуктан, маркум Жумгалбек Аманбаевдин да саясий ишмердүүлүгү боюнча талаш-тартыштуу көз караштар алигиче айтылып келет.
Совет бийлиги кулагандан кийин Жумгалбек Аманбаев кайрадан түзүлгөн коммунисттик уюмдарга кошулган жок.
1995-жылы Жумгалбек Аманбаев президенттик шайлоодо өлкө башчылыгына талапкерлигин койгон. Бирок ошол мезгилдеги Шайлоо кодексине ылайык, президентик шайлоого катышууга 50 миң адамдын колун топтоо шарт эле.
Борбордук шайлоо комиссиясы маркум Аманбаев топтогон тизмени мыйзамсыз деп таап, президенттикке ат салышуудан четтеткен. Ошондо өкмөт үйүндөгү Аманбаевдин кабинетине чогулуп, бир катар саясатчылар, журналисттер жана укук коргоочулар саясий ачкачылык жарыялашкан. Алардын арасында маркум өзү да бар эле.
Бул окуяны «Республика» гезитинин баш редактору Замира Сыдыкова мындайча эскерди:
- Биз ошол 1995-жылы Жумгалбек Аманбаевди президенттикке талапкер катары катыштырбай коюшканда, ачкачылык жарыялаганбыз. Мен жана анын башка тарапкерлери бул акцияга катышканбыз. Ошондо биз Жумгалбек Аманбаевдин канчалык адамгерчилиги жакшы адам экенин көргөнбүз. Ал бийликтин иш-аракеттерине макул болбогондугунан өкмөттө иштебей калды. Эгерде өкмөттө иштесе, дагы көптөгөн жакшы иштерди жасамак.
Белгилүү коомдук ишмер Дастан Сарыгулов маркумду мындайча эскерди:
- Жумгалбек Бексултанович менен Ысыккөл обкомунда бирге иштешип калганбыз. Ал чарбаны жакшы билген ишмер, жөнөкөй, өткүр, сөзүндө бекем турган жетекчилерден болчу. Ал элге эмгегин арнаган, эл деген адам эле .
Жумгалбек Аманбаев 1993-1995-жылдары вице-премьер-министр болуп турду. 1999-жылдан тарта «Буудай» мамлекеттик ишканасынын башкы директору болуп иштеди.
Маркум Жумгалбек Аманбаев Ысыкөл облусундагы Жетиөгүз шайлоо округунан Жогорку Кеңешке талапкер катары ат салышып жүргөн чагында жүрөгү кокусунан сокпой калды.
Өмүрүнүн соңку жылдары ал президент Аскар Акаевдин саясатын колдой тургандыгын маалымат каражаттары аркылуу билдирип келген эле. Замандаштарынын пикиринде, Кыргызстандын эртеңи жана бүгүнкү акыбалына карата чыныгы мамилеси азыркы шайлоо өнөктүгү маалында айкын болмок.
