Улуттук жазуучулар союзунун басма органы болуп эсептелген адабий журнал менен гезитти чыгаруу мамлекет эсебинен жүргүзүлөрү “Адабиятты мамлекеттик колдоо боюнча” мыйзам долбоорунда каралган. Кыргызстан жазуучулар союзу иштеп чыккан бул мыйзамдолбоору азыркы учурда Жогорку Кеңеште каралууда.
-Улуттук жазуучулар союзунун өзүнүн басма органдары болобу? деген суроолор түшүп жатат. Сөзсүз болуш керек. Биздин Улуттук жазуучуларга бириккенден баштап эң башкы максатыбыз – “Ала Тоо” журналы менен “Кыргыз адабияты” гезитин кайрадан чыгаруу, - дейт Кыргызстан жазуучулар союзунун катчысы Мелис Абакиров. - Бир гана маселе – каражаттын каралбаганы болуп жатат. Бирок, биз “Адабиятты мамлекеттик колдоо боюнча” мыйзамдын долбоорун иштеп чыкканбыз. Учурда мыйзам кызматкерлери да, өкмөт кызматкерлери да колдоп бергенге макул болуп жатышат. Жогорку Кеңештин айрым депутаттары менен биргеликте долбоордун мүчүлүш жактарын тактап жатабыз.
Соңку он-он беш жыл ичинде улуттук аң-сезимди өстүрүүгө кызмат кылып келген “Ала-Тоо” журналы, “Кыргызстан маданияты” гезити анда-санда бир чыгып отуруп, акыры таптакыр чыкпай калды. Өткөн жылы Кыргызстан жазуучулар союзуна “Улуттук” деген статус берилип, союздун кем-каржын Өкмөт көтөрмөк болуп чечилгенде, “Ала Тоо” журналы жана мурдагы “Кыргызстан маданияты” гезити “Кыргыз адабияты” деген атка которулуп, 1-2 санына чейин даярдалып, бирок жарык көрбөй калды. Бул гезиттин башкы редакторлугуна белгилүү жазуучу Самсак Станалиев дайындалган болчу. Бирок, Самсак Станалиев азыркы учурда “Адабий АлаТоо” деген башка гезитти чыгаруу менен алек.
-“Адабий Ала Тоо” гезитинин негизги максаты – мурдагы “Ала Тоо” журналы менен “Кыргызстан маданияты” гезитинин милдетин аткаруу,- деп билдирди Самсак Станалиев “Азаттыкка”. - Алгачкы саны сентябрдын башында чыккан. Азыркы күндө гезитке жазылуу жүрүп жатат.
Адабиятчылар Кыргызстанга эгемендиктин келиши менен акын-жазуучулардын чыгармалары да мурдагы советтик идеологиянын таасиринен чыгып, жаны мейкиндерге чабыт алганын белгилешүүдө.
- Кыргыз адабиятында азыркы тапта өсүш бар. Мурунку социалисттик реализмдин тосмолорунан чыгы, көп өлчөмдүү чексиз дүйнөнү көрсөткөн чындыкка келатыппыз... Ушул багытта биздин жазмакөйлөр татаал болсо дагы , түбөлүгү ийги жолго түшүп жатышат,- деди адабият изилдөөчү Мамат Болот.
Атайын иликтөөгө караганда Кыргызстанда жылына окуу китептеринен сырткары 700 аталыштагы көркөм китеп басылып чыгат экен. Адистер алардын ичинде мыктылары аз деп айтышат. Бир айылдын башкармасын “улут баатыры” кылып көрсөтүүгө урунган “жаңы жазуучулар” да кездешет. Андыктан, жалпы улутка кызмат этүүгө жараган көркөм чыгармаларды иргеп, аларды элге жеткире турган мамлекеттик комиссиянын түзүү зарылдыгын калемгерлер өздөрү көп белгилеп келатышат.
- Кайсы китептерди элге жеткирүү керек?” деген суроо пайда болуп жатат. Демек, жазуучулардан, тарыхчылардан, философтордон турган комиссия сыяктуу топ түзүлүшү керек,- дейт белгилүү акын Абдрахман Алымбаев. - Ушул топ чыккан китептердин баарын окуп чыгып, ошонун ичинен улуттук аң-сезимге кызмат кыла турган пайдалуу китептерди иргеп алып, китепканаларга таратуу маселесин коюш керек.
-Улуттук жазуучулар союзунун өзүнүн басма органдары болобу? деген суроолор түшүп жатат. Сөзсүз болуш керек. Биздин Улуттук жазуучуларга бириккенден баштап эң башкы максатыбыз – “Ала Тоо” журналы менен “Кыргыз адабияты” гезитин кайрадан чыгаруу, - дейт Кыргызстан жазуучулар союзунун катчысы Мелис Абакиров. - Бир гана маселе – каражаттын каралбаганы болуп жатат. Бирок, биз “Адабиятты мамлекеттик колдоо боюнча” мыйзамдын долбоорун иштеп чыкканбыз. Учурда мыйзам кызматкерлери да, өкмөт кызматкерлери да колдоп бергенге макул болуп жатышат. Жогорку Кеңештин айрым депутаттары менен биргеликте долбоордун мүчүлүш жактарын тактап жатабыз.
Соңку он-он беш жыл ичинде улуттук аң-сезимди өстүрүүгө кызмат кылып келген “Ала-Тоо” журналы, “Кыргызстан маданияты” гезити анда-санда бир чыгып отуруп, акыры таптакыр чыкпай калды. Өткөн жылы Кыргызстан жазуучулар союзуна “Улуттук” деген статус берилип, союздун кем-каржын Өкмөт көтөрмөк болуп чечилгенде, “Ала Тоо” журналы жана мурдагы “Кыргызстан маданияты” гезити “Кыргыз адабияты” деген атка которулуп, 1-2 санына чейин даярдалып, бирок жарык көрбөй калды. Бул гезиттин башкы редакторлугуна белгилүү жазуучу Самсак Станалиев дайындалган болчу. Бирок, Самсак Станалиев азыркы учурда “Адабий АлаТоо” деген башка гезитти чыгаруу менен алек.
-“Адабий Ала Тоо” гезитинин негизги максаты – мурдагы “Ала Тоо” журналы менен “Кыргызстан маданияты” гезитинин милдетин аткаруу,- деп билдирди Самсак Станалиев “Азаттыкка”. - Алгачкы саны сентябрдын башында чыккан. Азыркы күндө гезитке жазылуу жүрүп жатат.
Адабиятчылар Кыргызстанга эгемендиктин келиши менен акын-жазуучулардын чыгармалары да мурдагы советтик идеологиянын таасиринен чыгып, жаны мейкиндерге чабыт алганын белгилешүүдө.
- Кыргыз адабиятында азыркы тапта өсүш бар. Мурунку социалисттик реализмдин тосмолорунан чыгы, көп өлчөмдүү чексиз дүйнөнү көрсөткөн чындыкка келатыппыз... Ушул багытта биздин жазмакөйлөр татаал болсо дагы , түбөлүгү ийги жолго түшүп жатышат,- деди адабият изилдөөчү Мамат Болот.
Атайын иликтөөгө караганда Кыргызстанда жылына окуу китептеринен сырткары 700 аталыштагы көркөм китеп басылып чыгат экен. Адистер алардын ичинде мыктылары аз деп айтышат. Бир айылдын башкармасын “улут баатыры” кылып көрсөтүүгө урунган “жаңы жазуучулар” да кездешет. Андыктан, жалпы улутка кызмат этүүгө жараган көркөм чыгармаларды иргеп, аларды элге жеткире турган мамлекеттик комиссиянын түзүү зарылдыгын калемгерлер өздөрү көп белгилеп келатышат.
- Кайсы китептерди элге жеткирүү керек?” деген суроо пайда болуп жатат. Демек, жазуучулардан, тарыхчылардан, философтордон турган комиссия сыяктуу топ түзүлүшү керек,- дейт белгилүү акын Абдрахман Алымбаев. - Ушул топ чыккан китептердин баарын окуп чыгып, ошонун ичинен улуттук аң-сезимге кызмат кыла турган пайдалуу китептерди иргеп алып, китепканаларга таратуу маселесин коюш керек.
