Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
27-Июль, 2024-жыл, ишемби, Бишкек убактысы 07:29

БЮДЖЕТ КӨЙГӨЙҮ, АЛТЫН САНААСЫ


Эмдиги жыл бюджети быйылкысынан анча деле айырмаланбайт. Экономикалык өнүгүш ырааты азыркы деңгээлинен ары көтөрүлө албаса Кыргызстандын жакырчылыктан чыгышы кыйла жылдарга созулат. Парламент жабык эшик артында депутаттардын турак-жай шартын жакшыртуу маселесин карады. Таластагы алтын кенинин ишке кириши бүдөмүк бойдон калууда.

Эмдиги жыл бюджети өкмөттүн бошоң кадамын апачык көрсөткөн экономикалык документ болгонун 21-декабрдагы “МСН” гезитинде В.Тимирбаев жазып чыкты. Өкмөт өзгөчө үмүт арткан инвестиция бу жылы арбын келген жок. Жалаң чет элдик каржы көмөгүнө көз каранды Кыргызстан батыл экономикалык кадам жасамайын элдин туромушу оңолушу кыйын. Өкмөт болсо эмдиги жыл бюджетин этият эсептеп, кескин алдыга жылыш болсо убагында көрө жатарбыз маанайында отурат.

Ушул эле гезиттин жаңы санында Елена Скородумованын парламенттин турак-жай маселесин караган жабык жыйыны тууралуу макаласына да орун берилген. Бул маселени оңунан чечүүгө парламент мүчөлөрүнө ай сайын жарым миллионго жакын акча керек. Аны быйылкы, эмдиги жыл бюджетине өкмөт киргизе элек. Чын-чынына келгенде парламенттин аыркы мүчөлөрүнүн арасынан жалгыз З.Жамалидиновдун гана Бишкекте үйү жок. Парламент мүчөлөрү турак-жай маселесин чечүү үчүн атайын комиссия түзгөн.

Кыргызстан кантип өнүгүү, кандай өнүгүү жолу тууралуу 15 жылдан бери ойлонуп, башы катып келатат. Жапан өлкөсүнүн Кыргызстандагы убактылуу ишенимдүү өкүлү Тацухико Касай “Аргументы и факты Кыргызстан” апталыгыны кабарчысы Эмил Кадыровдун суроолоруна жооп берди. Аңгеме-дүкөн “Кыргызстандагы бонзай” деп аталат. Кыргызстандын экономикалык жагдай Жапан өлкөсүнө салыштырмалуу талтөөндөй өйдө. Жапандардын 125 миллион калкын батырган аймагынын көлөмү Кыргызстандан эки эсе көп. 5 миллион эли бар Кыргызстандын жери Т.Касайдын ою боюнча, кол жеткис байлык. Тек аны акыл менен иштетип, мээнеткечтиктин аркасы менен башкалар жасай албаганды жасап, ыкчам өнүгүүнүн жолуна түшүүгө мезгил жетти.

Кыргызстанда басмачылык кадимкидей жанданып, ал корунбастан эле жер, кен, байланыш компаниясы, телестудияны басып алып жатканы Дмитрий Орловдун макаласында козголгон. Басмачылыктын жөн-жайы деле жөнөкөй, кайсы бир менчик кимдир бирөөгө жагып калат. Маселе жөнөкөй басып алуу менен чечилет. Мыйзам улуулугу сакталбаган жерде талаш ким күчтүүнүн пайдасына чечилет эмеспи.

Эмдиги жыл бюджетине киргизилген “Жерүй” алтын кен долбоорунун айланасындагы кырдаал бүдөмүк болуп жатканын “Оксус Голд” компаниясынын аткаруучу директору Ричард Уилкинс 20-декабрдагы “МСН” гезитинде жарыя кылды. Компания быйыл долбоорду ишке киргизүүгө 30 миллион доллар акча бөлгөн. Кенде 700 жакын киши иштейт. Ал эми жергиликтүү “Талас Голд” компаниясынын жанынан азырынча бир да тыйын чыга элек. Кыргызстандагы алтын өндүрүшүнө алыскы Лондондогу ишкерлер көбүрөөк кызыкдар да, кыргызстандык ишкерлердин аракети көрүнбөйт. “Бул өзү таңкалыштуу жагдай”, дейт Р.Уилкинс. Эгер Кыргызстан англиялык компанияны алмаштырыгысы келсе “Оксус Голд” жабдууларын Өзбекстанга ташып кетет. А мындай жабдууларды кайра алып келүүгө бир жылдан ашуун убакыт кетет, деп маалымдайт компания президенти.

2006-жылдын апрелинен баштап 440 миллион доллар өлчөмүндө мамлекетке пайда келтирчү “Оксус Голд” компаниясынан “Жерүй” алтын кенин иштетүү боюнча лицензиясына тартып алып, ишин токтотуп койгону туура эместиги парламентте да козголгонун 20-декабрдагы “Кыргыз руху” гезити маалымдады.
Кыргызстандын экономикасын алдыга сүрөй турган ири тармак энергетика тармагы жылдан-жылга начарлап баратканы шейшембидеги “Слово Кыргызстана” гезитиндеги Жаныбек Оморовдун макаласында козголгон. Кыргызстан 13 миллиард киловат саат электр энергиясын өндүрөт. Анын акысына болгону 3 миллиард сом гана чогултат. Квазифискал таңкыстыгы мамлекеттик бюджеттин жарымына жакынын түзөт. Уурдалат. Анткени энергокомпанияларда тартип жок, деп жазат макала автору. Кедей калк өндүрүлгөн электр энергиянын 6% гана пайдаланат. Калганы кайда кетет? Баарынан өкүнүчтүүсү, энергокомпаниялар электр энергиясын арзан баада сыртка сатышат.

Азыркы бийлик мурдагысынан ашып түшпөй, атүгүл анын жарамсыз адаттарын кайталоону өнөкөт кылып баратканын 20-декабрдагы “Кыргыз руху” гезити жазды. “Министрлер, губернаторлор чогулган жыйында өкмөт, мамлекет башчысы болобу аларды бир каарып алмай адат болуп баратат. ЖКнын депутаттарынын залдагы сессия учурундагы өкүргөн, кыйкырган учурларын айтпай эле коелу”, деп жазат Б.Таштаналиев.
XS
SM
MD
LG