Өткөн жылы фондулук биржада 9 миллиард сомдук соода жүргөн.
Кыргыз фондулук биржасында буга чейин “Бишкексүт” менен Токмоктогу айнек заводунун облигациялары чыгарылып, биржада каттоодон өткөн. “Абдыш-Ата” компаниясынын 2 жылга чыгарылган 56 миллион сомдук корпоративдик облигациялары жылдык үстөгү 20% менен сатыкка коюлууда. Компаниянын каржы иштери боюнча директору Вячеслав Салюковдун айтуусунда, облигациялар өндүрүштү колдоо максатында чыгарылган.
- Өндүрүштү гана инвестициялоого багытталган. Биз өндүрүшкө жалаң эле сырттан келген акчаларды жумшабастан, өзүбүз тапкан кирешени да сарптайбыз.
Баалуу кагаздар базарына көзөмөл жүргүзүү кызматынын өкүлү Абдулхалик Шамшиев өндүрүшчүлөр арзан каржы булагын издөөгө көп көңүл бурбастыгын белгилеп, Кыргызстанда бул тармак жакшы өнүгө албай жатканына токтолду.
- Жалпы ички дүң продуктка карата алганда чыгарылган облигациялар 0,03% гана түзүп жатат. Ушул эле кезде ушул көрсөткүч, мисалы Орусияда 6% өйдө, Казакстанда чыгарылган облигациялардын көлөмү ИДПга салыштырганда 14% түзүп жатат. Бул облигациялар бизге эмне үчүн керек, деген суроо туулуп жатпайбы. Облигациялар компания муктаж болуп жаткан акчаларды арзан баада тартууга мүмкүнчүлүк берет. Себеби дегенде, банктан алынчу кредитке караганда облигация чыгаруу компания үчүн жеңил.
Абдулхалик Шамшиев чыгарылган облигацияларды сатып алган инвесторлор үчүн да пайдалуу экенин ырастады. Себеп дегенде, облигациялардын жылдык үстөк пайызы банктарга салынган депозиттердин үстөк пайызынан көп. Каржы базарындагы баалуу кагаздардын жүгүртүлүшү экономиканын өнүгүшүнө өбөлгө түзөт.
Анткен менен кыргызстандыктардын эсинен “Рентон Групп” компаниясынын баалуу кагаздары чыга элек. “Сенти” финансылык компаниясынын жетекчиси Нелли Симонова баалуу кагаздар базары кемелине келе элек кезинде кетирилген кемчиликтер эске алынганын маалымдады.
- Бул кагаздарды чыгаруу кезинде чыккан проблемаларды финнадзор эске алды. Менимче, ошол кезде болбой калган көзөмөл азыр коюлган.
Кыргыз фондулук биржасынын директорлор кеңешинин төрагасы Нурбек Элебаев “Рентон Групп” компаниясынын кейпин кийип калбаш үчүн баалуу кагаздар базарында эки маселе чечилиши керек, деп эсептейт.
- Биринчи маселе аудитке байланыштуу. Тилекке каршы, Кыргызстанда листинг компаниялары үчүн анын жоболорунда белгиленгенден башка талаптары жок. Бул жерде мен сиздерге маалымдап кетейин. Аудит жөнүндөгү мыйзамга өзгөртүүлөр киргизилип жатат. Анда листинг компаниялары үчүн өзгөчө талаптар коюлган.
Экинчи маселе баалуу кагаздар базарына көзөмөл жүргүзүп туруу кызматына байланышкан. Ачык эмес компаниялардын каражаты канчалык экенин текшерип билүү үчүн өзгөчө талап болушу керек. Нурбек Элебаев листинг компанияларынын инвесторлоруна жетиштүү мыйзамдык шарттар түзүлгөнүн айтып, биржада катталып алып баалуу кагаздар базарына чыккан компаниялар киреше салыгынан бошотуларын кошумчалады.
Баалуу кагаздар базары кызыган 2002-жылы 100 миллион сомдук облигациялар жүгүртүүгө чыгарылган. Быйыл анын көлөмүн 150 миллионго жеткирүү аракети көрүлүүдө. “Абдыш-Ата” компаниясынын быйылкы 56 миллион сомдук облигациясы өтүмдүү кагаздардын катарына киргизилген.
Кыргыз фондулук биржасында буга чейин “Бишкексүт” менен Токмоктогу айнек заводунун облигациялары чыгарылып, биржада каттоодон өткөн. “Абдыш-Ата” компаниясынын 2 жылга чыгарылган 56 миллион сомдук корпоративдик облигациялары жылдык үстөгү 20% менен сатыкка коюлууда. Компаниянын каржы иштери боюнча директору Вячеслав Салюковдун айтуусунда, облигациялар өндүрүштү колдоо максатында чыгарылган.
- Өндүрүштү гана инвестициялоого багытталган. Биз өндүрүшкө жалаң эле сырттан келген акчаларды жумшабастан, өзүбүз тапкан кирешени да сарптайбыз.
Баалуу кагаздар базарына көзөмөл жүргүзүү кызматынын өкүлү Абдулхалик Шамшиев өндүрүшчүлөр арзан каржы булагын издөөгө көп көңүл бурбастыгын белгилеп, Кыргызстанда бул тармак жакшы өнүгө албай жатканына токтолду.
- Жалпы ички дүң продуктка карата алганда чыгарылган облигациялар 0,03% гана түзүп жатат. Ушул эле кезде ушул көрсөткүч, мисалы Орусияда 6% өйдө, Казакстанда чыгарылган облигациялардын көлөмү ИДПга салыштырганда 14% түзүп жатат. Бул облигациялар бизге эмне үчүн керек, деген суроо туулуп жатпайбы. Облигациялар компания муктаж болуп жаткан акчаларды арзан баада тартууга мүмкүнчүлүк берет. Себеби дегенде, банктан алынчу кредитке караганда облигация чыгаруу компания үчүн жеңил.
Абдулхалик Шамшиев чыгарылган облигацияларды сатып алган инвесторлор үчүн да пайдалуу экенин ырастады. Себеп дегенде, облигациялардын жылдык үстөк пайызы банктарга салынган депозиттердин үстөк пайызынан көп. Каржы базарындагы баалуу кагаздардын жүгүртүлүшү экономиканын өнүгүшүнө өбөлгө түзөт.
Анткен менен кыргызстандыктардын эсинен “Рентон Групп” компаниясынын баалуу кагаздары чыга элек. “Сенти” финансылык компаниясынын жетекчиси Нелли Симонова баалуу кагаздар базары кемелине келе элек кезинде кетирилген кемчиликтер эске алынганын маалымдады.
- Бул кагаздарды чыгаруу кезинде чыккан проблемаларды финнадзор эске алды. Менимче, ошол кезде болбой калган көзөмөл азыр коюлган.
Кыргыз фондулук биржасынын директорлор кеңешинин төрагасы Нурбек Элебаев “Рентон Групп” компаниясынын кейпин кийип калбаш үчүн баалуу кагаздар базарында эки маселе чечилиши керек, деп эсептейт.
- Биринчи маселе аудитке байланыштуу. Тилекке каршы, Кыргызстанда листинг компаниялары үчүн анын жоболорунда белгиленгенден башка талаптары жок. Бул жерде мен сиздерге маалымдап кетейин. Аудит жөнүндөгү мыйзамга өзгөртүүлөр киргизилип жатат. Анда листинг компаниялары үчүн өзгөчө талаптар коюлган.
Экинчи маселе баалуу кагаздар базарына көзөмөл жүргүзүп туруу кызматына байланышкан. Ачык эмес компаниялардын каражаты канчалык экенин текшерип билүү үчүн өзгөчө талап болушу керек. Нурбек Элебаев листинг компанияларынын инвесторлоруна жетиштүү мыйзамдык шарттар түзүлгөнүн айтып, биржада катталып алып баалуу кагаздар базарына чыккан компаниялар киреше салыгынан бошотуларын кошумчалады.
Баалуу кагаздар базары кызыган 2002-жылы 100 миллион сомдук облигациялар жүгүртүүгө чыгарылган. Быйыл анын көлөмүн 150 миллионго жеткирүү аракети көрүлүүдө. “Абдыш-Ата” компаниясынын быйылкы 56 миллион сомдук облигациясы өтүмдүү кагаздардын катарына киргизилген.
