Бишкектин базар балдары
Кайыр суроо да балдардын эмгектенүүсүнүн бир түрү. Ата-энелер балдарды ушундай жол менен эксплуатациялаган учурлары да бар.
Бул аялдын 14 жаштагы кызы кечкисин Ош базарын тазалап, жардам берет. Анткени ал сиңдиси эч нерседен кем болбой өсүшүн каалайт.
Дордой базарында иштеген балдар ар бир жолкусунда 3-4 килограмм кагаз кутусун тапшырат. Аны бир нече саатта топтошот. Ушинтип иштеген өспүрүмдөр акыркы мезгилде Дордой базарында соода жакшы болбой, кагаз куту табуу кыйын болуп калганын айтышат.
Ички мигранттардын дээрлик көпчүлүгү газсыз, суусуз, электр жарыгысыз, жылуулуксуз шаардын булуң-бурчтарында эч кимге көрүнбөй жашайт.
13 жаштагы Расул. Ал Дордой базарында кагаз куту, пластик чогултат. Бир кило картондон эки сом, бир кило пластиктен 15 сом табат.
Балдар чогулткан кагаз кутуларды ушундай контейнерлерде кабыл алышат. Кабыл алуучулар балдардан кагаздын килограммын эки сомдон алып, кайра баасын жогорулатып сатышат.
12 жаштагы Айсулуу Дордой базарында жүгөрү сатат, мурда кагаз куту чогултчу.
Дордойдо иштеген балдардын арасында майып балдар да бар. Бул өспүрүм ДЦП менен ооруса да апасына жардам берип жүрөт.
Сүрөт көргөзмө он күнгө чейин созулат. Көргөзмөнү Балдарды коргоо борбору уюштурду.
Айрым жаңы конуштарда эң зарыл болгон инфраструктура да жок. Ошондуктан жашоочулар суусуз, электр жарыксыз күн көрүүгө аргасыз.
Балдарды коргоо борбору коомдук уюму балдарга чыгармачылык сабактарды өткөрүп келатат.
Балдар алгач жыйналган таштандыларды бир жерге алып келип, иретке келтирип, көтөрүүгө ыңгайлаштырып, таңгактап чогултушат.
Айрым балдар документке байланышкан көйгөйдөн улам билимден куру калышкан. Андан улам Балдарды коргоо борбору коомдук уюму атайын окутуунун күндүзгү бөлүмүн ачкан.
Кээ бир балдар бүткүл үй-бүлө жоопкерчилигин кошо тартышат. Таң атпай ата-энелери менен кошо жумушка жөнөшөт.
Балдарды коргоо борбору ушул тапта ички мигранттардын балдары мектепке кире албай, базарларда иштеп, эмгекке тартылып жатканын белгилеп, бул иш-чара коомчулуктун көңүлүн ички мигранттардын көйгөйүнө буруу максатын көздөй тургандыгын билдирди.
Бул - Ош базары. Аны кечкисин тазалап иштеген балдар бар.
Бул сүрөттөгү каарман базарда пластик чогултуп сатып, майып энесин карайт.
Бишкектеги базарлардын тегерегинде жайгашкан куркулдайдын уясындай болгон бөлмөлөрдө бир нече киши жашайт. Балдар үчүн атайын шарт жок.
Буга чейин президент Алмазбек Атамбаев жаңы окуу жылынын башталышында сүйлөгөн сөзүндө Кыргызстанда 80 миң баланын билим алуу мүмкүнчүлүгү жоктугун белгилеген.
Көргөзмө кыйын шартта чоңоюп жаткан балдардын тагдырын чагылдырган театралдык оюн коюудан башталды.
Иштеген балдар үчүн жетиштүү үй-бүлөлөрдүн балдарынын кадимки кубанычтарына жетүү кыйын. Алардын негизги максаты шаар жеринде тирилик кылып кетүү.
Бул кыздын апасы баспайт. Ал бир үй-бүлөнү багууга, апасына дары-дармек алууга жана ижара акысын төлөш үчүн иниси менен Ош базарынан пластик бөтөлкө, кагаз куту терип иштейт.
Балдарды коргоо борбору базарларда балдар жана ата-энелер аткарган оор жумуштарга караганда жеңил, кирешелүү жумуштарды сунуштайт.
Көргөзмөнүн ачылышында сүрөттөгү каармандардын тагдырына байланыштуу театралдык постановка көрсөтүлдү. Анда 6-7 жаштагы атасы Орусияга кеткен окуучу кыздын базарда кагаз куту терип жүргөн учурундагы кыйынчылыгы баяндалат.