1991-жылы көз карандысыздык алаар замат Европа Биримдиги менен кызматташтык мамилелерин орноткон Тажикстан кийинчерээк өлкөдө согуш оту алоолоп турганда, бул байланыштарын дээрлик жоготуп алган болчу. 1997-жылы өлкөдөгү кан төгүү токтогон соң, тажик өкмөтү кайрадан эл аралык байланыштарын бекемдөө, айрыкча акыркы мезгилде Европа Биримдиги менен мамилелерин чыңдоо багытында көп аракеттенүүдө. Өткөн айда Парижге расмий визит менен барган тажик президенти Эмомали Рахмонов Тажикстандын Еврошаркет менен жакындашуу ниети Францияда кызуу колдоо тапканын билдирген.
- Президент Жак Ширак Тажикстан менен Еврошаркеттин мамилелерин жакшыртуу, Европа Биримдигинин биздин өлкөгө көрсөтүлчү жардамын көбөйтүү маселелеринде француз өкмөтү колдоо көрсөтүүгө даяр экенин дагы бир ирет белгиледи, - деген анда президент Рахмонов.
Ушул аптада Дүйшөмбүнүн Брюсселдеги элчиси Шариф Рахимов эки тараптуу байланыштар жакында болчу жаңы визиттер учурунда кошумча бекемделээрине басым жасады. Анын айтымында, эки тараптуу кызматташтыкты тереңдетүү маселеси декабрда Дүйшөмбүдө өткөн Евросоюз-Тажикстан Кеңешинин кезектеги жыйынында кеңири талкууланды. Эми февралдын ортосунда Еврошаркеттин тышкы иштер боюнча комиссары Крис Паттен Дүйшөмбүгө барып, Тажикстандын жетекчилиги менен жолугушат. Алдын-ала айтылган маалымат боюнча, визит учурунда Крис Паттен Тажикстандын президенти Э.Рахмонов, премьер-министри А.Акилов жана тышкы иштер министри Т.Назаров менен кездешип, көп маселелер боюнча пикир алышмакчы.
Андан кийин март айында Тажикстандын президенти Рахмонов Брюсселге барып, эки тараптуу байланыштарды тереңдетүү жаатында Европа Комиссиясынын президенти Романо Проди менен баарлашат.
Андан тышкары Европа парламенти Тажикстандын мыйзам чыгаруу органы менен өлкөнүн демократиялык тажрыйбасын байытуу багытында тыгыз кызматташууда. Тажикстандын Брюсселдеги элчиси Рахимов Европа Биримдигинин Борбор Азия өлкөлөрүнүн алдына койгон башкы талаптарынын бири – чөлкөмдөгү коңшулаш мамлекеттер менен мамилелерди чыңдоо экенине көңүл бура кетти.
- Биз бүгүнкү күндө регионалдык деңгээлде коңшулаш өлкөлөр менен тыгыз кызматташтык түзө алдык, мындай мамилелер баарыбыз үчүн пайдалуу экени айтпаса да түшүнүктүү эмеспи, - дейт Тажикстандык элчи.
Дүйшөмбүлүк көз карандысыз изилдөөчү Рашид Гани узакка созулган согуштан оңолуп, бутуна туруп, эми жаңыдан тышкы саясатын аныктай баштаган Тажикстан Европа Биримдигин артыкчылыктуу багыттардын бири катары белгилеп жатканын айтат. Бирок, Тажикстан антип канчалык Европа менен мамилелерин жакшыртып, жакындашууга куштарлыгын көрсөтпөсүн, Батыштык байкоочулар Европа Биримдиги үчүн Борбордук Азия чөлкөмү азырынча артыкча маанидеги регион боло албаарын белгилешет. Брюсселдеги Европанын саясий изилдөөлөр борборунун аналитиги Майкл Эмерсон АКШ баштаган антитеррордук коалиция Ооганстанда террорчулардын уюткусун жок кылуу операциясын улантып жаткандыктан, Еврошаркет Борбор Азиядагы коопсуздукка гана чоң маани бериши мүмкүн деп эсептейт.
- Борбордук Азия, негизинен алганда, Еврошаркеттин кызыкчылыктарынан тышкаркы чөлкөм. Башында, Советтер Союзу жаңыдан кулаганда, Европа Биримдиги мурдагы советтик жумурияттардын баарына бирдей маани берип, алар менен өнөктөштүк жана кызматташтык тууралуу бирдей макулдашууларга кол койгон. Бирок, убакыт Еврошаркеттин Борбордук Азиядагы кызыкчылыктары улам суюлуп баратканын көрсөтүүдө, - дейт Брюсселдик эксперт. Ошентсе да, Борбор Азия өлкөлөрү, айрыкча Тажикстан саясий жана экономикалык жактан стабилдүү өнөктөш катары Европа Биримдиги менен карым-катнашын кеңейтүүгө умтулууда.
- Президент Жак Ширак Тажикстан менен Еврошаркеттин мамилелерин жакшыртуу, Европа Биримдигинин биздин өлкөгө көрсөтүлчү жардамын көбөйтүү маселелеринде француз өкмөтү колдоо көрсөтүүгө даяр экенин дагы бир ирет белгиледи, - деген анда президент Рахмонов.
Ушул аптада Дүйшөмбүнүн Брюсселдеги элчиси Шариф Рахимов эки тараптуу байланыштар жакында болчу жаңы визиттер учурунда кошумча бекемделээрине басым жасады. Анын айтымында, эки тараптуу кызматташтыкты тереңдетүү маселеси декабрда Дүйшөмбүдө өткөн Евросоюз-Тажикстан Кеңешинин кезектеги жыйынында кеңири талкууланды. Эми февралдын ортосунда Еврошаркеттин тышкы иштер боюнча комиссары Крис Паттен Дүйшөмбүгө барып, Тажикстандын жетекчилиги менен жолугушат. Алдын-ала айтылган маалымат боюнча, визит учурунда Крис Паттен Тажикстандын президенти Э.Рахмонов, премьер-министри А.Акилов жана тышкы иштер министри Т.Назаров менен кездешип, көп маселелер боюнча пикир алышмакчы.
Андан кийин март айында Тажикстандын президенти Рахмонов Брюсселге барып, эки тараптуу байланыштарды тереңдетүү жаатында Европа Комиссиясынын президенти Романо Проди менен баарлашат.
Андан тышкары Европа парламенти Тажикстандын мыйзам чыгаруу органы менен өлкөнүн демократиялык тажрыйбасын байытуу багытында тыгыз кызматташууда. Тажикстандын Брюсселдеги элчиси Рахимов Европа Биримдигинин Борбор Азия өлкөлөрүнүн алдына койгон башкы талаптарынын бири – чөлкөмдөгү коңшулаш мамлекеттер менен мамилелерди чыңдоо экенине көңүл бура кетти.
- Биз бүгүнкү күндө регионалдык деңгээлде коңшулаш өлкөлөр менен тыгыз кызматташтык түзө алдык, мындай мамилелер баарыбыз үчүн пайдалуу экени айтпаса да түшүнүктүү эмеспи, - дейт Тажикстандык элчи.
Дүйшөмбүлүк көз карандысыз изилдөөчү Рашид Гани узакка созулган согуштан оңолуп, бутуна туруп, эми жаңыдан тышкы саясатын аныктай баштаган Тажикстан Европа Биримдигин артыкчылыктуу багыттардын бири катары белгилеп жатканын айтат. Бирок, Тажикстан антип канчалык Европа менен мамилелерин жакшыртып, жакындашууга куштарлыгын көрсөтпөсүн, Батыштык байкоочулар Европа Биримдиги үчүн Борбордук Азия чөлкөмү азырынча артыкча маанидеги регион боло албаарын белгилешет. Брюсселдеги Европанын саясий изилдөөлөр борборунун аналитиги Майкл Эмерсон АКШ баштаган антитеррордук коалиция Ооганстанда террорчулардын уюткусун жок кылуу операциясын улантып жаткандыктан, Еврошаркет Борбор Азиядагы коопсуздукка гана чоң маани бериши мүмкүн деп эсептейт.
- Борбордук Азия, негизинен алганда, Еврошаркеттин кызыкчылыктарынан тышкаркы чөлкөм. Башында, Советтер Союзу жаңыдан кулаганда, Европа Биримдиги мурдагы советтик жумурияттардын баарына бирдей маани берип, алар менен өнөктөштүк жана кызматташтык тууралуу бирдей макулдашууларга кол койгон. Бирок, убакыт Еврошаркеттин Борбордук Азиядагы кызыкчылыктары улам суюлуп баратканын көрсөтүүдө, - дейт Брюсселдик эксперт. Ошентсе да, Борбор Азия өлкөлөрү, айрыкча Тажикстан саясий жана экономикалык жактан стабилдүү өнөктөш катары Европа Биримдиги менен карым-катнашын кеңейтүүгө умтулууда.