Байкоочулардын баамында, оппозициячыл саясатчы Алтынбек Сарсенбаев менен президент Нурсултан Назарбаевдин ортосунда жашыруун келишим да болушу ыктымал. Мындай турумдагы байкоочулар, балким, “Ак жол” партиясынын теңтөрагасы шайлоо учурунда массалык маалымат каражаттарынын үстүнөн көзөмөлдү күчөтүп, кай биринин өкмөткө мамилесин жумшартуу убадасын бергендир дешет. Президент Нурсултан Назарбаев шайлоо алдында өкмөт курамына тигил жээктин өкүлүн кошуу менен иштиктүү мамлекет башчы көрүнгүсү келүүдө деген да ойлор айтылууда.
Алтынбек Сарсенбаев Казакстандын маалымат министри болуп дайындалгандан кийин бул кызматка келишин мындайча түшүндүрдү:
-Биринчиден, президент Назарбаев Конституцияга каршы келген жана журналисттердин укугун чектеген мыйзамга кол койгон жок. Бул демократиялык кадам деп санайм. Экинчиден, чөйрөсүндөгү айрым адамдардын каршылыгына карабай саясий реформалардын программасын жарыялады. Ал бул кызматты сунуш кылганда мен соңку демократиялык кадамдарын карап туруп, чогуу көп максаттарды турмушка ашырабыз деген мүдөө менен макулдугумду бердим,- дейт Алтынбек Сарсенбаев.
42 жаштагы Алтынбек Сарсенбаев узак жылдар бою ар кыл мамлекеттик кызматтарды ээлеп келген. Бир убакта Маалымат, маданият жана коомдук пикир боюнча деп аталган ушул эле министрликти сегиз жыл башкарган. Андан кийин Казакстандын коопсуздук кеңешинин катчысы, Орусиядагы элчи болуп иштеген. 2003-жылы кызматтан кеткенден кийин оппозициячыл “Ак жол” партиясына өткөн.
Мисалы, Галимжан Жакиянов менен салыштырганда Алтынбек Сарсенбаевди радикал оппозициячыл деп айтканга болбойт. Байкоочулар дал ушул “мелүүндүгү” менен ал Нурсултан Назарбаев үчүн ыңгайлуу болду деп боолголошот.
“Время МН” гезити жазганга караганда, Сарсенбаевдин бийликке кайтып келишине Казакстандын коопсуздук кеңешинин катчысы Булат Өтөмуратовдун салымы чоң. Жакында ал Нурсултан Назарбаевдин атына кошо доо кетирип жаткан “Казахгейт” деп аталган Нью-Йорктогу соттун залакаларын алдын алыш үчүн Америкада жүрүп кайтканын кабарлайт орус басылмасы. “Булат Өтөмуратов жакшы түшүнөт, казак бийлигинин Батыштагы абройун кадрдык чечкиндүү өзгөрүүлөр гана оңдошу мүмкүн” деп жазат “Время МН”.
Саясат таануучу Нурбулат Масанов казак бийлигинин “Ак жол” партиясын күч колдонуу аркылуу алсыратуу аракети майнапсыз болгонун айтат. Анын оюнча, Назарбаев лидерлеринин бирин министр кылып дайындоо менен Казакстандагы дагы бир күчтүү оппозициячыл партияны өзүнө тарткысы келет.
Алтынбек Сарсенбаев оппозициячыл маанайдагы, бирок кай бирлер үчүн конструктивдүү, кимдир бирөөлөр үчүн чордончул турумдагы саясатчы болуп келген. Бирок Нурсултан Назарбаевдин саясатын катуу сындаган учурлары да болгон. Мисалы, азыркы президентти гана колдогон “Отан” жана “Асар” партиялары тууралуу “лидерлери президент жана анын кызы болгон үчүн эле бул эки партияны элге таңуулай бериш уят” деп айтканы бар.
Сарсенбаев мырза камакта жаткан оппозициячыл саясатчы Галымжан Жакияновду да ачык эле колдоп сүйлөчү. Министр болгондон кийин да анын эркиндикке чыгышы үчүн аракет жасарын билдирди:
- Казакстанда саясий туткундар болбошу керек. Жакиянов мырза биздин өлкөдөгү акыркы саясий туткун болот го деген үмүтүм бар.
Жаңы министр ириде сөз эркиндигине болгон чектөөлөрдү жойуу убадасын берген. Анысын аткарыш үчүн алгачкы кадамдарды жасаган түрү бар. Мисалы, оппозициячыл маанайдагы үч гезитке карата мурда министрлик сотко берген арыздарды артка кайтарды. Ал эми министрликтин жергиликтүү бөлүмдөрүнө массалык маалымат каражаттарын өз алдынча сотко бергенге тыйуу салды.
Алтынбек Сарсенбаев журналисттер алдында парламенттик шайлоолор мыйзам бузууларсыз, таза өтөт деп тастыктады. Анын айтымында, Нурсултан Назарбаев аны министрлик кызматка дайындаар алдында буга кепилдик берди.
Казакстанда оппозициячыл маанайдагы саясатчы министр болуп канчага чейин иштейт деген талаш- тартыш күчөдү. Айрым серепчилер ал сөз эркиндиги үчүн күрөшө берсе тез эле кызматтан четтетилет дешет. “Казакстан” гезитинин редактору Шергазы Муктарбековдун пикиринде Басма сөз жана маалымат министри убадаларынын өтөөсүнө чыга албаса өз ыктыяры менен кызматтан кетиши керек:
-Менимче, ал бул кызматта көп жумуштарды жасайт деген үмүтүм бар. Эгер ал азыркы айткан максаттарын турмушка ашыра албаса өзү отставкага кеткени оң.
Алтынбек Сарсенбаев журналисттерге дагы бир убада берди. Эгер парламенттик шайлоо бурмалоолор менен коштолсо, ошондой эле сөз эркиндиги жаатындагы убадаларын аткара албаса, анда ал кызматтан өзү кетет.
Алтынбек Сарсенбаев Казакстандын маалымат министри болуп дайындалгандан кийин бул кызматка келишин мындайча түшүндүрдү:
-Биринчиден, президент Назарбаев Конституцияга каршы келген жана журналисттердин укугун чектеген мыйзамга кол койгон жок. Бул демократиялык кадам деп санайм. Экинчиден, чөйрөсүндөгү айрым адамдардын каршылыгына карабай саясий реформалардын программасын жарыялады. Ал бул кызматты сунуш кылганда мен соңку демократиялык кадамдарын карап туруп, чогуу көп максаттарды турмушка ашырабыз деген мүдөө менен макулдугумду бердим,- дейт Алтынбек Сарсенбаев.
42 жаштагы Алтынбек Сарсенбаев узак жылдар бою ар кыл мамлекеттик кызматтарды ээлеп келген. Бир убакта Маалымат, маданият жана коомдук пикир боюнча деп аталган ушул эле министрликти сегиз жыл башкарган. Андан кийин Казакстандын коопсуздук кеңешинин катчысы, Орусиядагы элчи болуп иштеген. 2003-жылы кызматтан кеткенден кийин оппозициячыл “Ак жол” партиясына өткөн.
Мисалы, Галимжан Жакиянов менен салыштырганда Алтынбек Сарсенбаевди радикал оппозициячыл деп айтканга болбойт. Байкоочулар дал ушул “мелүүндүгү” менен ал Нурсултан Назарбаев үчүн ыңгайлуу болду деп боолголошот.
“Время МН” гезити жазганга караганда, Сарсенбаевдин бийликке кайтып келишине Казакстандын коопсуздук кеңешинин катчысы Булат Өтөмуратовдун салымы чоң. Жакында ал Нурсултан Назарбаевдин атына кошо доо кетирип жаткан “Казахгейт” деп аталган Нью-Йорктогу соттун залакаларын алдын алыш үчүн Америкада жүрүп кайтканын кабарлайт орус басылмасы. “Булат Өтөмуратов жакшы түшүнөт, казак бийлигинин Батыштагы абройун кадрдык чечкиндүү өзгөрүүлөр гана оңдошу мүмкүн” деп жазат “Время МН”.
Саясат таануучу Нурбулат Масанов казак бийлигинин “Ак жол” партиясын күч колдонуу аркылуу алсыратуу аракети майнапсыз болгонун айтат. Анын оюнча, Назарбаев лидерлеринин бирин министр кылып дайындоо менен Казакстандагы дагы бир күчтүү оппозициячыл партияны өзүнө тарткысы келет.
Алтынбек Сарсенбаев оппозициячыл маанайдагы, бирок кай бирлер үчүн конструктивдүү, кимдир бирөөлөр үчүн чордончул турумдагы саясатчы болуп келген. Бирок Нурсултан Назарбаевдин саясатын катуу сындаган учурлары да болгон. Мисалы, азыркы президентти гана колдогон “Отан” жана “Асар” партиялары тууралуу “лидерлери президент жана анын кызы болгон үчүн эле бул эки партияны элге таңуулай бериш уят” деп айтканы бар.
Сарсенбаев мырза камакта жаткан оппозициячыл саясатчы Галымжан Жакияновду да ачык эле колдоп сүйлөчү. Министр болгондон кийин да анын эркиндикке чыгышы үчүн аракет жасарын билдирди:
- Казакстанда саясий туткундар болбошу керек. Жакиянов мырза биздин өлкөдөгү акыркы саясий туткун болот го деген үмүтүм бар.
Жаңы министр ириде сөз эркиндигине болгон чектөөлөрдү жойуу убадасын берген. Анысын аткарыш үчүн алгачкы кадамдарды жасаган түрү бар. Мисалы, оппозициячыл маанайдагы үч гезитке карата мурда министрлик сотко берген арыздарды артка кайтарды. Ал эми министрликтин жергиликтүү бөлүмдөрүнө массалык маалымат каражаттарын өз алдынча сотко бергенге тыйуу салды.
Алтынбек Сарсенбаев журналисттер алдында парламенттик шайлоолор мыйзам бузууларсыз, таза өтөт деп тастыктады. Анын айтымында, Нурсултан Назарбаев аны министрлик кызматка дайындаар алдында буга кепилдик берди.
Казакстанда оппозициячыл маанайдагы саясатчы министр болуп канчага чейин иштейт деген талаш- тартыш күчөдү. Айрым серепчилер ал сөз эркиндиги үчүн күрөшө берсе тез эле кызматтан четтетилет дешет. “Казакстан” гезитинин редактору Шергазы Муктарбековдун пикиринде Басма сөз жана маалымат министри убадаларынын өтөөсүнө чыга албаса өз ыктыяры менен кызматтан кетиши керек:
-Менимче, ал бул кызматта көп жумуштарды жасайт деген үмүтүм бар. Эгер ал азыркы айткан максаттарын турмушка ашыра албаса өзү отставкага кеткени оң.
Алтынбек Сарсенбаев журналисттерге дагы бир убада берди. Эгер парламенттик шайлоо бурмалоолор менен коштолсо, ошондой эле сөз эркиндиги жаатындагы убадаларын аткара албаса, анда ал кызматтан өзү кетет.
