Атай Огомбаевдин угармандардын урматына татыган күүлөрүнүн бири – «Саадак какты». Бул күүнүн чыгыш тарыхы жөнүндө калк арасында ар түркүн таржымалдар айтылып келет.
«Илгери – делет, анын биринде, жоокерчилик заманда, кыргыздар казактарга, казактар кыргыздарга чабуул коюшуп бири-бири менен чабышып турушчу экен.
Бир жолку казак менен кыргыздын чабуулунда казактар үстөмдүк кылат. Ошондо бир акылман, кол башчыга келип, «Биз качып барсак айылдагыларга уят болобузго, андан көрө Саадагыңды кагып көрчү. Мүмкүн түбүндө жаанын жебеси болуп жүрбөсүн» дейт.
Саадак – жаанын огу салынуучу баштык. Ал ээрдин кашына илинет. Кол башчы Саадакты каккылап карап көрсө, жаанын бир жебеси гана чыгат. Аны алып кууп келе жаткан казактын баатырын атат. Ал жебенин огунан тыйпыл болот. Ошондо жоокерлердин ичинен бирөөсү:
- Как саадакты, саадакты,
Саадагыңды кага бер,
Кайра качпай душмандан,
Жолун тосуп жата бер.
Түшүрүп колго аларды
Орго- көргө сала бер.
Оо жоокерим, жоокерим
Кайрат кылып качпагын,
Жоокерлерге дем берип
Алдастабай шашпагын.
Терең-терең дем алсаң
Алатоонун атыр жел,
Арт жагыңда силерди
Карап турат кыргыз эл.
Душман менен беттешип
Кайра артка сүрөлү,
Кууп жетип кылычтап
Шылдың кылып күлөлү.
Оо жоокерим, жоокерим
Кайрат кылгын качпагын, – деп ырдап, мизин кайтарышат.
Кийин бул ырды Атай көркөмдөп күүгө салат. Кадимки эле жаа тарткан жоокердин элесин күү кайрыктарында кудум өзүндөй сүрөттөп берүүгө аракеттенген.
«Илгери – делет, анын биринде, жоокерчилик заманда, кыргыздар казактарга, казактар кыргыздарга чабуул коюшуп бири-бири менен чабышып турушчу экен.
Бир жолку казак менен кыргыздын чабуулунда казактар үстөмдүк кылат. Ошондо бир акылман, кол башчыга келип, «Биз качып барсак айылдагыларга уят болобузго, андан көрө Саадагыңды кагып көрчү. Мүмкүн түбүндө жаанын жебеси болуп жүрбөсүн» дейт.
Саадак – жаанын огу салынуучу баштык. Ал ээрдин кашына илинет. Кол башчы Саадакты каккылап карап көрсө, жаанын бир жебеси гана чыгат. Аны алып кууп келе жаткан казактын баатырын атат. Ал жебенин огунан тыйпыл болот. Ошондо жоокерлердин ичинен бирөөсү:
- Как саадакты, саадакты,
Саадагыңды кага бер,
Кайра качпай душмандан,
Жолун тосуп жата бер.
Түшүрүп колго аларды
Орго- көргө сала бер.
Оо жоокерим, жоокерим
Кайрат кылып качпагын,
Жоокерлерге дем берип
Алдастабай шашпагын.
Терең-терең дем алсаң
Алатоонун атыр жел,
Арт жагыңда силерди
Карап турат кыргыз эл.
Душман менен беттешип
Кайра артка сүрөлү,
Кууп жетип кылычтап
Шылдың кылып күлөлү.
Оо жоокерим, жоокерим
Кайрат кылгын качпагын, – деп ырдап, мизин кайтарышат.
Кийин бул ырды Атай көркөмдөп күүгө салат. Кадимки эле жаа тарткан жоокердин элесин күү кайрыктарында кудум өзүндөй сүрөттөп берүүгө аракеттенген.
