Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
29-Март, 2024-жыл, жума, Бишкек убактысы 15:47

БАКТЕРИЯ ҮЧҮН 10 МИЛЛИОН...


Баян Жумакадыр кызы, Прага шаары 3-октябрда Швециянын Стокгольм шаарындагы Каролинска Институнун Нобель Ассамблеясынын чечими менен австралиялык окумуштуулар Барри Маршалл менен Робин Уорренге Нобель сыйлыгы ыйгарылды. Мындай жогорку сыйлыкка медик-окумуштуулар гастрит оорусу менен ашказандын жана он эки эли ичегинин жарасын пайда кылган бактерияны ачып, аны изилдеп чыгышкандыгы үчүн татыктуу болушту. Жалпы наркы 10 миллион швед кронасын түзгөн же 1 миллион 300 миң долларга барабар сыйлык окумуштууларга Нобель корунун негиз салуучусу, швед физик-окумуштуусу Альфред Нобель каза болгон күнү - 10 декабрда Стокгольмдо тапшырылат.

Медиктер ашказандын гастрит оорусу менен жарасына адамдын түрдүү стресстерге көп дуушар болуусу, туздуу жана ачуу тамактарды көп жегени себеп болот, деп эсептеп келишкен. 1982-жылы австралиялык патолог Робин Уоррен лабораторияда иликтенген биопсиялардын 50 процентинде бактериялардын өзгөчө түрү бар экенин байкаган. Өлгөн кишилердин ашказанын иликтеп көргөндө, ал бактериялар жүргөн жерде, ашказандын былжыр кабыгы жабырланып, сезгенип тургандыгы бышыкталган. Бул ачылышка жаш дарыгер Барри Маршал кызыгып калат да, эки окумуштуу ашказан оорусунан жабыркаган адамдардан алынган бактерияларды изилдей башташат. Жылдарга созулган лабораториялык аназилдердин натыйжасында алар адамдардан табылган Хеликобактер Пилори деген бактерия ашказандын согун нейтралдаштырып, гастрит же ашказандын жарасы өңдүү илдеттерге алып келе турганын аныкташкан. Ошентип, окумуштуулар бул илдеттердин 90 проценти стресстен жана ачуу тамакты көп жегенден эмес, бактериялардан пайда болорун, ооруну дарылоо үчүн Хеликобактер Пилори деген бактерияларды өлтүрө турган антибиотиктер керек экенин дилилдешкен.

Бирок окумуштуулардын алдында буга медиктерди ишендирүү өңдүү татаал иш турду. Ачылыштын туура экенин көз көрүнөө далилдөө үчүн доктор Маршалл лабораторияда өстүрүлгөн Пилори бактерияларын ичип алып, гастриттин оор түрүнө дуушар болгон. Антибиотиктер менен дарыланган соң Маршалл ден соолугун кайра калыбына келтирген, бирок ошону менен бирге эле өзүнүн гипотезасы туура экенин далилдеп бергенге жетишкен. Акыры 1994-жылы АКШнын Улуттук Саламаттык Институту конференция өткөрүп, Уоррен менен Маршаллдын ачылышы эбактан орун алган медициналык көз карашты өзгөртүүгө негиз берет, деп жарыялаган.

Хеликобактер Пилори деген бактерияларга 1875-жылы немец окумуштуулары туш болушканын айта кетели. Бирок 19-кылымда окумуштуулар бактериянын уңгусун таап, анын ашказанда кандайча жашай ала турганын изилдеп чыга алышкан эмес. Ошон үчүн бул ачылыш тез эле унутта калып калган. Адамдын ашказанында туздуу кислотанын олуттуу өлчөмдөгү концентрациясы бар. Ашказандын былжыр кабыкчасы иштеп чыгып туруучу бул кислота тамакты сиңирүүгө катышып, ар түрдүү микроорганизмдерди нейтралдаштырат, башкача айтканда, алардын таасирин жоготот. Медиктер туздуу кислота бардык чоочун организмдерди, анын ичинде, чоочун бактерияларды өлтүрөт, деген көз карашта болушкан. Ошон үчүн медиктер гастрит жана ашказандын жарасы өңдүү ооруларга бактериялар себеп болот, деп ойлошкон эмес.

Доктурлар Уоррен менен Маршалл жасаган ачылыш калк арасында кеңири тараган гастрит жана ашказандын жарасы сыяктуу ооруларды консервативдүү ыкмалар менен дарылоого жана аларды биротоло айыктырууга жол ачты. Ошон үчүн 50 доктурдан турган Нобель Ассамблеясы бул ачылышты бийик сыйлыкка татыктуу ачылыш деп тапты.
XS
SM
MD
LG