Ташкендеги соттун дүйшөмбүдө чыгарган өкүмү Өзбекстан менен Батыш өлкөлөрү ортосундагы жараканы тереңдетип жибергендей болду. Анжыяндагы көтөрүлүштү уюштурган деп айыпталган 15 киши соттун өкүмү менен 14 жылдан 20 жылга чейин эркинен ажыратылды. Өзбекстандын Жогорку соту айыпкерлер өлкөнүн конституциялык түзүлүшүн кулатууга аракеттенген деген бүтүмүн чыгарды. Ырасмий Ташкен 13-майда Анжыянда орун алган кагылышууларда 187 киши мерт болгон, алардын көбү коопсуздук кызматкерлери менен аскерлер деп кайталап келатат.
Ал окуяларды өз көзү менен көргөн күбөлөрдүн айтканына таянып, АКШ менен Евробиримдик Анжыянда аскерлер көчөдө топтолгон элге ок аткан деген пикирде. Батыш өлкөлөрү ортодогу талаштан тактык жаратыш үчүн көз карандысыз иликтөө жүргүзүүгө үндөгөн, бирок өзбек президенти Ислам Каримов ал сунушту четке каккан.
Ташкендеги соттун өкүмү жарыяланган күнү Евробиримдик 12 өзбек жетекчисине виза берүүгө жана Өзбекстанга курал-жарак, башка аскердик техника сатууга тыюу салды. Брюсселде таратылган маалымат боюнча, Европага мындан ары каттай албай калган Ташкендик жетекчилердин тизмесине Анжыянда элге каршы күч колдонуу аракеттери үчүн жооптуу жана кийин көз карандысыз иликтөө жүргүзүүгө бут тоскон ырасмий адамдар кирди. Атап айтканда, Өзбекстандын ички иштер министри, улуттук коопсуздук министри, коргоо министри баш болгон жетекчилерге Европанын эшиги жабылды. Бул тизмеге бирок өзбек лидери Каримов киргизилген жок.
Дүйшөмбүдө АКШнын мамлекеттик департаментинин басма сөз өкүлү Адам Эрели Вашингтондун көз карашын маалымдады.
- Биз Ташкендеги соттун өкүмү ынандыраарлык далилдерге негизделген жок жана сот өзү адилет боло албайт, деп эсептейбиз. Мындай тынчсыздануубузду биз сот башталгандан бери билдирип келатабыз. Мен дагы бир жолу Анжыяндагы окуялар боюнча көз карандысыз иликтөө жүргүзүлгөн жок деп кайталап кетмекчимин.
Вашингтон Өзбекстанга карата санкциялар киргизүү маселесин караштырып жатканы маалымдалды. Улуттар уюмунун адам укуктары боюнча комиссары Льюис Арбур Анжыян окуялары боюнча айыпталган 15 кишиге аппеляциялык арыз менен кайрылуу мүмкүндүгү берилиши керек деп белгиледи. Өзбекстандын Жогорку сотунун өкүмү эл аралык коомчулукту гана эмес, жергиликтүү тургундарды да ынандыра албаган өңдүү. “Азаттыктын” кабарчысы менен болгон маегинде Ташкендин жашоочуларынын бири төмөндөгүдөй пикирин айткан.
- Менимче, бул сот дегеле сотко окшобойт. Мен теледен көрүп отурдум. Күндөн күнгө баягы эле сөздөр, айыпкерлер тотукуштай эле бир айтканын кечке кайталап жатышты.
Эксперттер Анжыян окуяларынын тегерегиндеги кырдаал Батыш өлкөлөрү Өзбекстандагы адам укуктарынын абалына таасир эте албай койгонун айгинелейт, деп айтып жатышат. Балким, дал ошондон улам Евробиримдик менен АКШ эми чечкиндүү кадамдарга барып жаткандыр, - дешет байкоочулар.
Ал окуяларды өз көзү менен көргөн күбөлөрдүн айтканына таянып, АКШ менен Евробиримдик Анжыянда аскерлер көчөдө топтолгон элге ок аткан деген пикирде. Батыш өлкөлөрү ортодогу талаштан тактык жаратыш үчүн көз карандысыз иликтөө жүргүзүүгө үндөгөн, бирок өзбек президенти Ислам Каримов ал сунушту четке каккан.
Ташкендеги соттун өкүмү жарыяланган күнү Евробиримдик 12 өзбек жетекчисине виза берүүгө жана Өзбекстанга курал-жарак, башка аскердик техника сатууга тыюу салды. Брюсселде таратылган маалымат боюнча, Европага мындан ары каттай албай калган Ташкендик жетекчилердин тизмесине Анжыянда элге каршы күч колдонуу аракеттери үчүн жооптуу жана кийин көз карандысыз иликтөө жүргүзүүгө бут тоскон ырасмий адамдар кирди. Атап айтканда, Өзбекстандын ички иштер министри, улуттук коопсуздук министри, коргоо министри баш болгон жетекчилерге Европанын эшиги жабылды. Бул тизмеге бирок өзбек лидери Каримов киргизилген жок.
Дүйшөмбүдө АКШнын мамлекеттик департаментинин басма сөз өкүлү Адам Эрели Вашингтондун көз карашын маалымдады.
- Биз Ташкендеги соттун өкүмү ынандыраарлык далилдерге негизделген жок жана сот өзү адилет боло албайт, деп эсептейбиз. Мындай тынчсыздануубузду биз сот башталгандан бери билдирип келатабыз. Мен дагы бир жолу Анжыяндагы окуялар боюнча көз карандысыз иликтөө жүргүзүлгөн жок деп кайталап кетмекчимин.
Вашингтон Өзбекстанга карата санкциялар киргизүү маселесин караштырып жатканы маалымдалды. Улуттар уюмунун адам укуктары боюнча комиссары Льюис Арбур Анжыян окуялары боюнча айыпталган 15 кишиге аппеляциялык арыз менен кайрылуу мүмкүндүгү берилиши керек деп белгиледи. Өзбекстандын Жогорку сотунун өкүмү эл аралык коомчулукту гана эмес, жергиликтүү тургундарды да ынандыра албаган өңдүү. “Азаттыктын” кабарчысы менен болгон маегинде Ташкендин жашоочуларынын бири төмөндөгүдөй пикирин айткан.
- Менимче, бул сот дегеле сотко окшобойт. Мен теледен көрүп отурдум. Күндөн күнгө баягы эле сөздөр, айыпкерлер тотукуштай эле бир айтканын кечке кайталап жатышты.
Эксперттер Анжыян окуяларынын тегерегиндеги кырдаал Батыш өлкөлөрү Өзбекстандагы адам укуктарынын абалына таасир эте албай койгонун айгинелейт, деп айтып жатышат. Балким, дал ошондон улам Евробиримдик менен АКШ эми чечкиндүү кадамдарга барып жаткандыр, - дешет байкоочулар.
