Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
11-Февраль, 2025-жыл, шейшемби, Бишкек убактысы 06:21

ЭКИ ЖҮЗДӨН АШУУН КЫРГЫЗ МИГРАНТТАРЫ КАЗАКСТАНДАН КҮЧ МЕНЕН ЧЫГАРЫЛДЫ


28-ноябрда Өкмөт үйүнүн алдына Казакстандын Алматы шаарында иштеп жүрүп, аталган өлкөдөн күч менен чыгарылган кыргызстандык 50дөй эмгек мигранттары нааразылык акциясына чыгышты. Алардын айтымында, Казакстандын ички иштер бөлүмүнүн кызматкерлери аларды алгач убактылуу кармоочу жайга камашып, андан соң Кыргызстанга демпортациялап салган. Кыргыз мигранттарынын Казакстанда үч ай бою жашоого уруксаты болгон. Бирок ага карабастан алардын паспортторуна «депортацияланган» деген мөөр басышкан. Учурда кыргыз тарап бул маселе боюнча казак бийликтери менен сүйлөшүүлөрдү жүргүзүүдө.

28-ноябрга караган түнү Казакстандан бардыгы болуп 215 кыргызстандык эмгек мигранттары депортацияланган. Өкмөт үйүнүн алдына чогулган эмгек мигранттарынын айтымында, 27-ноябрда эртең менен саат 8 ченде алар иштеп жаткан соода түйүнүнө келишкенде, Алматы шаарынын Жетисуу райондук ички иштер бөлүмүнүн кызматкерлери Кыргызстандын атуулдарын эч кандай түшүндүрүүсүз эле кармап алышып, кечки саат 6га чейин кармашкан. Чогулгандар өз атын атагандан баш тартышты, бирок окуя тууралуу буларды айтып беришти:

- Эртең менен базарга барганыбызда тартип коргоочулар эч нерсе түшүндүрбөй эле бизди убактылуу кармоочу жайга камап коюшту. Кечки саат 6га чейин отурдук. Бир сындырым нан, суу да беришкен жок. Жадагалса, ажаатканага да жиберген жок. Алар паспортторубузду алып, “депортацияланды” деген мөөр басып салышты.

Чогулгандадын айтымында, мындай мөөр 5 жылга чейин Казакстанга кирүүгө уруксат бербейт.

Ошондой эле депортацияланган кыргызстандыктар Алматыда бойго жете элек, айрымдарынын эмчектеги балдары калгандыгын айтышууда:

- Бала-чакабыз калды. Мисалы менин 3 жаштагы кызым калды. Аны уйгурларга таштагам, эмне кылып жүргөнүн билбейм. Көбүнүн контейнерлери калды, жок дегенде 3-5 миң долларга тете товарлары калды.

Кыргыз эмгек мигранттары “Азаттыкка”билдиришкендей, кармалгандардын арасында боюнда бар аял да болчу. Алар милиционерден боюнда бар аялды кое берүүнү суранышканда, ички иштер бөлүмүнүн кызматкерлери кармалгандардын бирөөсүн башка бөлмөгө алып кирип, сабап салган. Алардын айтымында, казак милиционерлер Кыргызстандан келген эмгек мигранттарынан 10000 тенге сурап, бул сумманы төлөсө милиционерлер аларды кое берээрин убада кылган. Бирок бул акчаны алышкандан кийин аларды бошотуудан баш тартышкан. Кармалгандардын барын автобуска салып, казак-кыргыз чегиндеги Кордай аймагына алып келишкен.

- Биз менен боюнда бар бир жаш келин бар болчу. Милиционерлер аны бир сутка кармашты. Нан, суу да беришкен жок. Биз аны кое берүүнү сурансак, бизди сабап киришти.

Кыргыз өкмөтүнүн алдындагы миграция жана иш менен камсыздоо боюнча мамлекеттик комитеттин башчысы Айгүл Рыскулованын айтымында, ал бул жагдайды дароо премьер-министр Феликс Куловго кабарлады:

- Премьер-министр Феликс Кулов бул маселе боюнча Казаксатндын премьери менен депортацияны токтотуу үчүн сүйлөшүүлөрдү жүргүзүп жатат, телеграмма жиберебиз. Мен да бул маселени чечүүгө Алматыга кетип жатам.

Айгүл Рыскулованын сөзүнө караганда, телефон аркылуу сүйлөшүүлөрдүн негизинде Казакстандын расмий бийликтери Алматsдагы кыргыздарды Бишкекке кетирүүнүн себептерин аныктоого убада беришкен. Ал эми акыркы маалыматтарга ылайык, Алматы шаарынын жетекчилиги кыргызстандыктардын депортацияланышын алдыдагы президенттик шайлоо менен жана кыргызстандыктар үчүн атайын квотанын жетишсиздиги менен түшүндүрүштү.

Ал эми “Кылым шамы”коомдук бирикмесинин төрайымы Азиза Абдирасулова кыргыз ишкерлерине мындай мамиле Казакстанда боло турган президенттик шайлоого байланыштуу болгон күндө да, бул кадам эл аралык нормаларга туура келбейт деген пикирде:

- Укук коргоочу катары бул маселе боюнча мен азырынча кандайдыр бир баа берүүдөн алысмын, бирок казакстандыктардын мындай мамилеси эл аралык нормаларга жатпайт деп айтат элем. Президенттик шайлоо деп шылтоо кылыш туура эмес. Бизде деле президенттик, парламенттик шайлоолор өттү, бирок биз эч кимди өлкөдөн кууган жокпуз да.

Жогорку Кеңештин депутаты, Миграция боюнча комиссиянын төрагасы Кубанычбек Исабеков “Азаттыкка” билдиригенге караганда, казактардын кыргыз мигранттарына жасаган мындай мамилеси кемсинтүү чегиндеги мыйзамсыз иш:

- Биздин жарандарга эч нерсе айтпай эле, күч менен Казакстандан чыгарып салышыптыр. “Силер кыргызсыңар” деп аларды басмырлашыптыр. Эми бул кыргыз-казак туугандык мамилесине да жарашпаган нерсе деп ойлойм.

Депортациялангандар кыргыз өкмөтүнөн алардын укуктарын коргоп берүүнү суранышууда. Мындан үч жыл мурда, 2002-жылы да Казакстандан кыргыз мигранттары депортацияланып, аларды “КамАЗ” автоунааларына жүктөп, казак-кыргыз чегиндеги чек ара бекетине таштап коюшкан.

XS
SM
MD
LG