Кыргызстан

32 жаштагы Гүлмээрим Карабалаева 4-ноябрда каза болгон. Буга чейин дени карды соо келин күтүүсүздөн каза болгонун уккан төркүнү анын өлүмүнүн себебин биле албай убара. Маркумдун агасы Бакыт Карабалаев карындашынын өлүмүндө табышмактуу жагдайлар бар экенин айтып, аны дыкат текшерүүнү бийликтен суранууда:

"4-ноябрдын таңында Кызыл-Жар айылында турган ата-энеме Гулмээримдин өкүл энеси телефон чалып, "кызыңыз комага түшүп калды, тез келгиле" деп айткан. 1-2 сааттан кийин кайра чалышып, Күлүк-Дөбө айылындагы үйүнө чакырышкан. Ата-энем жана атамдын бир тууган агасы үчөө жетип барганда ал кан басымы түшүп кетип каза болуп калганын билдиришип, ошол эле күнү жерге беришкен. Менин жеке оюмда күйөө бала Гүлмээримди өзү эле өлтүрүп коюп, "асынып алды" деп жатат".

Келиндин туугандары ошол күнү аза күтүп отурган кезде милиция кызматкерлери аларды актай баракка кол койдуруп алганын айтып жатышат.

Сөөктү жууганда маркумдун моюнунда жиптин издери бар экенин жакындары көргөн.

Дагы караңыз

"Ур-токмоктон кулагым жанчылып, укпай калдым". Зомбулукка кабылган Жаңылай

Бакыт Карабалаев карындашынын өлүмүнө үй-бүлөдөгү пикир келишпестик себеп болушу мүмкүн деп шектенүүдө. Анын айтымында, Гүлмээрим соңку учурда күйөөсү менен мамилеси жакшы болбой эки айдай убакыт төркүнүндө жүргөн. Каргашалуу окуядан алты күн мурун гана күйөөсү үйүнө алып кеткен.

“Булар уруш-талашы жок тынч жашаган эмес. Карындашым улам кетип, кайра келип эле жүргөн. Туугандарыбыздын той-топурларына жөнөтчү эмес, биз ага да макул болуп, башкысы жашап кетсин, үй-бүлөсү урабасын деп жүрдүк. Буга чейин атама же апама эмне үчүн урушуп жүргөнүн чечилип айтып бербептир. Бирок жеңелерине жана кенже иниме айтканына караганда, күйөө бала башка кыз менен телефон аркылуу сүйлөшүп, ага электрондук капчык аркылуу акча которуп берип жүргөн. Булардын соңку урушу ушунун айынан болгон экен. Аны биз Гүлмээримдин телефонунан да көрдүк. Ата-энемдин үйүнө соңку жолу кайтып келгенинде күйөө бала “сен келбесең муунуп өлүп алам” деп манипуляция кылган билдирүүлөрдү карындашыма жөнөткөнүн да көрдүк. Булардын урушу ортодо башка бир кыз бар экенинен башталган. Себеби карындашым акча сураса ага бербей, башка кызга которуп коюп жүргөнүнө капа болгон экен. Ал моралдык-психологиялык басым астында жашап келген”.

Маркумдун агасынын айтканына караганда, 3-ноябрдын кечинде Гүлмээрим жана күйөөсү үч баласын өкүл энесине таштап кетишкен. Агасы бул күнү алар сөз болгон кыз менен жолугуп, териштирүү болгон, Гүлмээрим жолдошу башка менен сүйлөшүп жүрөт деген таарынычын кайненесине да айткан деп боолголоду.

Бирок келиндин кайындары мындай шектенүүнү четке кагууда. Келиндин кайнатасы Мырзабек Эралиев уул-келини ынтымактуу жашап келгенин, баласы маркум өзү барып асынып алганын айтканын "Азаттыкка" билдирди.

“Келин-уулум ынтымактуу жашап келген. Биз ата-энеси Ошто турчубуз, алардын улуу кызы да биздин колубузда окуйт. Келиниме нааразылыгым же жаман сөзүм жок. Болгону ошол окуя болгон күнү баламдын өкүл энеси таң эрте чалып, Мээрим (Гүлмээрим) каза болуп калганын айтты. Мен 300 чакырымдай жол басып келдим, келинди жерге бердик”.

Дагы караңыз

"Так калтырбай сабаган". Токмоктогу зомбулук, милициянын кечиккен маалыматы

Эралиевдин айтымында, ал уулу жана неберелери менен 3-ноябрдын кечинде телефондон видео аркылуу сүйлөшкөн.

“Келин ошол күнү кечинде өзүн жаман сезип, ооруканага барып келишкен экен. Эртеси эртең менен уулум жумушка эрте кетем деп жаткан чакта “сен барда оокатымды бүтүрүп алайын, сен балдарды карай тур” деп эшикке чыгыптыр. Кутүп отуруп, кечке келбегенинен эшикке чыгып, келинди таппай калат. Айланып короо-жайды карап жүрүп акыры келинди "жипке асынган абалда ат сарайдын артынан таптым" деди уулум. Урушуп же жаман жакшы айтышканын деле уулум айткан жери жок”, - деди маркумдун кайнатасы.

"Чөнтөгүмө жүз аарчы салып, даярдап коюптур"

Гүлмээрим үч баланын энеси эле. Улуусу сегиз жашта, ортончусу үчтө, кенжеси он айлык болчу. Биз анын күйөөсү Уларбек Мырзабек уулу менен байланыштык.

"Саат кечки ондордон өтүп калганда жумуштан үйгө барсам Мээрим жерде жатыптыр, карасам өңү бозоруп калыптыр. Ооруканага алып барам десем күлүп, "баары жакшы" деп койду. Анан мен кыжалат болуп өкүл апама чалып, балдарды карап туруусун сурандым. Ал келгиче ооруканага бардык. Дарыгер аты-жөнүн сураса, келинчегим унчукпай койду. Дене табын, кан басымын текшергенден кийин ийне сайып, эртең неврологго көрүнүү керектигин айткан. Макул деп үйгө келип уктадык. 4-ноябрда таң эрте турсам, Мээрим ойгоо экен. "Ишке кетсең короодогу малды тейлеп койчу" дегенинен макул болдум. Кечинде балдарды батутка, анан пицца жегени алып барууну сүйлөштүк. Гүлмээрим эшикке чыгып кеткен бойдон жок, издедим. Жарыкты жандырып аткананы карасам турникке асынып алыптыр. Мен медиктерге экспертизага берген жокмун. Кайнатам менен кайненеме чалдык, күттүк. Күрмөмдүн чөнтөгүнө жүз аарчы салып даярдап коюптур. Бул атайы даярданган".

Гүлмээрим Карабалаеванын өлүмүнө байланыштуу окуяны Аксы райондук милициясы 4-ноябрда каттоого алып, тергөөгө чейинки териштирүү иштерин баштаганы белгилүү болду.

Дагы караңыз

"Токмок жеген сайын милицияга чуркап жүрчү". Күйөөсүнүн колунан ажал тапкан Нурайым

Окуя болгон жерге Аксы райондук милиция жетекчилиги, райондун прокурору жана ыкчам тергөө тобу барып, сырттан кароо жүргүзүп, окуя болгон жерден маркумдун асынган жиби жана ага таандык желим бут кийими алынган.

“Каза болгон К.Г. аттуу келиндин ата-энеси жана жакын туугандары эч кимге арыз доосу жок экендигин билдиришкен. Алар соттук-медициналык экспертизадан өткөрүүдөн баш тартып, текшерүү иштерин токтотууну суранышып атайын акты толтурулган. 2025-жылдын 6-ноябрында аталган материал Аксы райондук прокуратурасына объективдүү кароо үчүн жиберилген. Бүгүнкү күндө Аксы райондук прокуратурасы тарабынан текшерүү иштери жүргүзүлүүдө”, - деп айтылат Аксы милициясынын маалыматында.

Эксгумация кылуу талабы

Маркумдун агасы 12-ноябрда, атасы 13-ноябрда Аксы прокуратурасына арыз жазып, сөөктү эксгумация кылууну, соттук-медциналык экспертиза жүргүзүүнү суранган.

Алар ошондой эле буга байланыштуу атайы арыз менен 19-декабрда атайын кызматтын Аксы райондук өкүлчүлүгүнө арыз жазган. Арызда ишти иликтөөнү өз көзөмөлүнө алып берүүнү суранган. Алар Гүлмээримдин күйөөсү милицияда иштегендиктен тергөө калыс жүргүзүлбөй калышы мүмкүн деп кооптонуп турушат. Маркумдун балдары азыр чоң ата, чоң энесинин кароосунда.

Дагы караңыз

20 жылдык: Беш бала жетим калды, кызганычтан кыйылган өмүр

Аксы прокуратурасы буга байланыштуу маалымат бере элек.

Карабалаеванын чөнтөк телефонун милиция тергөө иштерине байланыштуу алып кеткенин жакындары билдиришти.

Кыргызстандагы зомбулук

Кыргызстанда жаш кыз-келиндердин өз жанына кол салган учурлары буга чейин да катталып келген. Көпчүлүк учурда алар айланасындагылардын же күйөөсүнүн басым-кысымына чыдабай ушундай кадамга барары айтылып келет.

Кыргызстанда быйылкы жылдын он айында ички иштер органдарынын маалыматтарды каттоо электрондук журналына 18 254 үй-бүлөлүк зомбулук фактысы катталды. Бул 2024-жылдын ушул айына салыштырганда 27,7% же 3961 учурга көп.

Укук бузуулар жөнүндөгү кодекстин “Үй-бүлөлүк зомбулук” беренеси менен 4 334 протокол түзүлүп, соттордун кароосуна жөнөтүлгөн. Анын жыйынтыгында 1540 адам коомдук ишке тартылып, 2090 киши камакка алынган.

Ал эми Кылмыш-жаза кодексинин “Киши өлтүрүү” беренеси менен 28, “Ден соолукка оор зыян келтирүү” менен 34, “Ден соолукка анча оор эмес зыян келтирүү” беренеси менен 18, “Уруп-согуп кыйноо” беренеси боюнча 25 кылмыш иши козголгон.

Зомбулуктан жабыркагандар арасында майып адамдар, кыздар, жашы жете элек кыздар, балдар бар.

“Манас” эл аралык аэропортуна бүгүн эртең менен биз барган учурда коюу тумандан улам дагы деле каттамдар жандана элек экен. Күтүү залы жүргүнчүлөргө толгон. Бир эле учурда Бишкектен Алматыга, Стамбулга, Дубайга жана Москвага, Ташкент багыттарына учкан алты каттам убактылуу токтотулуптур.

Айрымдары кечээтен бери учпай турат деди жүргүнчүлөрдүн бири Нурила Маматова.

“Мен келгениме эки сутка болду. Тумандан деп жатышат. Учуп каларбыз деп турабыз. Бизге ысык чай, булочка беришти. Бир аз сабыр кылып турсак учуп каларбыз”.

Сабина Мадалбекова дагы кечээтен бери Москвага уча албай турган жүргүнчүлөрдүн бири. Ал Токтогул районунан келген. Аба бекетте эки баласы, жолдошу менен кете албай олтурушат.

“Биз түнү, саат 1де келгенбиз. Эртең менен сегизде учушубуз керек эле. Кийин билдирүү келип, түшкү саат 1де келгиле, төрттө учасыңар дешти. Бирок азыр деле качан учарыбыз белгисиз болуп турат. Балдарыбыз менен кыйналдык. Биз билет алган компания эртең менен тамак берген. Андан кийин тамак-ашты өзүбүз алып жеп жатабыз”.

Ички каттамдар дагы бир нече саатка кармалууда. Сааттап аба бекеттин ичинде тумандын арылышын күтүп олтургандан тажап, кайра билетин тапшырууга аракет жасагандар дагы бар. Ошко жөнөгөн Айсара апа компаниялар билетинин акчасын кайтарып берсе деп турат.

“Саат он бирде учуп кетишибиз керек эле. Үйгө кетейин десем билетти алмаштырып беришпейт, үшүп да кеттим. Эртең менен жетишпей калбайлы деп саат сегизде келгенбиз. Биз билетти алмаштырганга же акчасын кайтарып алуу үчүн аэропорттун ичиндеги кассага бардык. Кайсыл жерден билет алсаңар ошол жакка кайрылгыла деп жатат”.

“Манас” эл аралык аэропорту учурда аэропорттун учуп-конуу тилкелерине заманбап жабдыктар орнотулуп жатканын айтып, жаңы жылдын башынан тарта туманга байланыштуу каттамдарды токтотуу болбой турганын билдирип жатат. “Кыргызстан аэропорттору” ачык акционердик коомунун инфраструктура жана өнүктүрүү боюнча директору Алтынбек Мамбетов жагдайды мындайча түшүндүрүп берди:

“Бул туман азыр эле пайда болуп жаткан жок. Негизи “Манас” аэропорту саздак жерге курулуп калган. Бүгүнкү күндө туман учурунда учактарды кабыл ала турган жаңы жабдыктарды орнотуп жатабыз. Эгер жылдын аягына чейин бүтүрүп калсак, январь айынын жыйырмасында текшерүүдөн өткөрүп, андан ары бүгүнкүдөй туманда да чектөө киргизбей учуруп калабыз деп турабыз. Көрүү мүмкүнчүлүгү 1, 2, 3 категория деп бөлүнөт. Биз үчүнчү категорияга жетебиз”.

Учурда аэропорттун учуп-конуу тилкелериндеги асфальтоо иштери бүтүп, бийикте учуп келе жаткан учактын башкаруучуларына көрүнө турган атайын жабдыктар орнотулуп жатыптыр.

Тумандан улам каттамдар учпай калган учурлар Бишкек жана Ош аба майдандарында өзгөчө күз жана кыш мезгилдеринде көп катталат. 21-декабрдан бери бир нече каттам убактылуу токтотулду. Кечээ Москва-Бишкек каттамы “Манас» аэропортуна коно албай, Ысык-Көлдөгү “Тамчы” аэропортуна конгондо жаңжал чыкканы тартылган видеолор тараган.

Анда айрым жаалданган жүргүнчүлөр абалга нааразы болуп, компьютер өңдүү техниканы талкалап салганы айтылган. Аэропорттун жетекчилиги бул окуяга байланыштуу жергиликтүү милицияга кайрылган жана келтирилген зыянды төлөтүп алуу үчүн милицияга арыз жазганы белгилүү болду.

"Ошол жерде милиция кызматкерлери бар болчу. Күч кызматкерлери жаман сөздөрдү укту, кичине кол салып да жиберишти. Алар (милициялар) бейбаштык кылган жарандарды райондук милицияга алып барып, түшүнүк каттарын алып, сынган мүлктөрдү ордуна тургузуп бересиңер деп иш жүргүзүп жатышат. Мамлекеттин мүлкү сынып, иштен чыккандыгына байланыштуу биз да арыз жаздык кайра калыбына келтирип берсин деп",- деди Ысык-Көл аэропортунун жетекчиси Мурат Апышов.

Ал эми Стамбулдан Бишкекке учуп келген учак Өзбекстан башкалаасы Ташкентке конууга аргасыз болду. Тумандан улам чыккан маселени чечүүнүн жолдору соцтармактарда талкууланып жаткан кез.

Расмийлер заманбап жабдыктар орнотулса, тумандан улам жаралган убактылуу кыйынчылыктар болбойт деп ишендирүүдө.

“Манас” – Кыргызстандагы эң ири эл аралык аэропорт. Күнүгө 50гө жакын каттамдарды кабыл алат.