Ал көгүлтүр Көлдүн көкүрөгүндөгү Аксуунун Сарыкамыш айылында жарык дүйнөгө келген. Гүлмайрамдын тубаса ырчылык жаркын шыгы өткөн кылымдын 60-жылында жанып чыккан. Чыгармачылык тушоосу Кыргыз Улуттук Т.Сатылганов атындагы филармониянын сахнасында кесилет. Эч кандай музыкалык сабаты жок жаш ырчынын келечегин алдын-ала көрө билген, көптөгөн шайырлардын бактысын ыр дүйнөсүнөн ачкан маэстро Асанкан Жумакматов Гүлмайрамды үндөккө алат.
Ал ырчынын үнүнө төп келгендей элдик жана обончулардын, композиторлордун ырларын эл аспаптар оркестри үчүн иштеп чыгат. Жаш ырчынын Карамолдо Орозов атындагы эл аспаптар оркестринин коштоосунда ырдап чыккан алгачкы ырларынын бири – композитор Эсенбек Мааданбековдун “Балама” аттуу ыры болот. Ырчы бал татыган балдыр тилдүү ар бир ата-эненин көңүл ачары, жарпын жазары, картайганда арка-бел болорун бала жөнүндөгү ырды өткөрө эргүү менен мээримдүү, кеңпейилдүү, кутмандуу эненин наристеге болгон тунук сүйүүсүн көз алдыңа элестете ырдайт.
Гүлмайрам алгачкы жолу сахнага ырдап чыккан “Балама” аттуу ырдан тартып, чыгармачылык изденүүнүн айкын сапарына чыгат. Маэстро Асанкан Жумакматов болсо жаш ырчы үчүн композитор Ж.Шералиевдин, А.Малдыбаевдин, белгилүү обончулардын жана орус, казак, өзбек ырларынын кооз үлгүлөрүнөн биринен сала бирин иштеп чыгат. Момушеванын аткаруусундагы Ж.Шералиевдин “Кыштак четинде”, Ү.Сыдыковдун “Күн чыгышым”, Е.Родигиндин “Уралдын ыргайы”, К.Тагаевдин “Атбашым” аттуу жана башка ондогон ырлары угуучулардын жүрөктөрүнөн түнөк табат. Ал ар бир ырды ар бир угуучу терең ыракаттануу, өзгөчө асылдануу менен кабыл алгандай Гүлмайрамдын бөтөнчө аваздык боектордо, көп түстүү көркөмдүүлүктө ырдайт.
1985-жылы атагы кыргыз эле эмес, КМШ жана чет өлкөлөрдүн угуучуларына белгилүү боло баштаган Момушова күтүүсүз жерден концертке жыттанып “ичип келген” деген айып менен иштен чыгарылат. Ошол күндөн Гүлмайрам жашоонун бирде бар, бирде жок ар кандай татаал тагдырларына кептелет. Өмүрлүк жолдошунан айрылат. Үч баласын бутуна тургузуш үчүн кара жанын карч ура эмгектенет. Үстүбүздөгү жылы Гүлмайрамдын сахнада (филармониядан) кеткенине 20 жыл болуптур.
Бул жылдардын аралыгында ырчынын эмне кылып, эмне иштеп, кандай акыбалда жашап жатканына филармониянын жетекчилиги деле кызыкпаптыр. Жакында көп жылдардан бери Гүлмайрамдын ырчылыгына таазим этип, башын ийип, ысыгына күйүп, суугуна тоңуп, күлсө кошо күлүп, кайгырса кайгысын кошо кайгырышып жүргөн жан курбусу, Кыргыз Улуттук телерадио корпорациясынын режиссеру Рабиха Алыбаеванын демилгеси, уюштуруусу менен Момушованын Улуттук филармониянын залында “Сагындым балалыгымды” аттуу концерти өттү. Концерттин уюштуруучусу, режиссер Рабиха айым:
- Мен Гүлмайрам алгачкы жолу сахнага ырдап чыккан күндөн берки күйөрманымын. Ар дайым анын табыйгат берген талантына таазим этип, башымды ийип келем. Бир эле мезгилде Гүлмайрамды режиссер катары тасмага тартып, гезит беттерине жазып, калкка тартуулап жүрөм. Мени өзгөчө ырчылык бүгүнкү “Өйдө тартса өгүз, ылдый тартса араба сынган” замандагы жашоо турмушу өтө кейитет. Бир эле мезгилде мени Гүлмайрамдын баягыдай эле үнүнүн өчпөй шаңкылдап турганы кубантат. Мен 20 жылдан бери көз жаздымда калган Гүлмайрамды эл алдына алып чыксам деген тилек менен концертин уюштурдум. Концерттин негизги максаты баягы мурунку Гүлмайрадын күйөрмандары менен кайрадан жолугуштуруу, кайрадан тааныштыруу. Көрүүчүлөр, угуучулар кандай кабыл алат. Ал өзүнчө сырдуу табышмак. Концертти өткөрүүдө филармониянын директору Керим Турапов баарын бекер уюштурду Кыргыз телерадио корпорациясынын жетекчилери да Гүлмайрамдын концертинин рекламасын бекер жасап берди. Гүлмайрамдын таланты өчпөс, өлбөс талант. Бакен Кыдыкеева, Т.Турсунбаевадай эле Гүлмайрам да өзүнчө чоң талант. Ошондуктан ырчыда болгон жакшы нерселерди алып калышыбыз керек - дейт Алыбаева.
Гүлмайрам концертте өзүн калкка ырчы катары таанытып, атагын алыска чыгарган обончулардын ырларынан аткарды. Айрыкча ал Калыйбек Тагаевдин “Атбашым” аттуу ырын күлгүн курак кезиндегидей жалбыртай жана жаштыгын эстей ырдады.
Ал ырчынын үнүнө төп келгендей элдик жана обончулардын, композиторлордун ырларын эл аспаптар оркестри үчүн иштеп чыгат. Жаш ырчынын Карамолдо Орозов атындагы эл аспаптар оркестринин коштоосунда ырдап чыккан алгачкы ырларынын бири – композитор Эсенбек Мааданбековдун “Балама” аттуу ыры болот. Ырчы бал татыган балдыр тилдүү ар бир ата-эненин көңүл ачары, жарпын жазары, картайганда арка-бел болорун бала жөнүндөгү ырды өткөрө эргүү менен мээримдүү, кеңпейилдүү, кутмандуу эненин наристеге болгон тунук сүйүүсүн көз алдыңа элестете ырдайт.
Гүлмайрам алгачкы жолу сахнага ырдап чыккан “Балама” аттуу ырдан тартып, чыгармачылык изденүүнүн айкын сапарына чыгат. Маэстро Асанкан Жумакматов болсо жаш ырчы үчүн композитор Ж.Шералиевдин, А.Малдыбаевдин, белгилүү обончулардын жана орус, казак, өзбек ырларынын кооз үлгүлөрүнөн биринен сала бирин иштеп чыгат. Момушеванын аткаруусундагы Ж.Шералиевдин “Кыштак четинде”, Ү.Сыдыковдун “Күн чыгышым”, Е.Родигиндин “Уралдын ыргайы”, К.Тагаевдин “Атбашым” аттуу жана башка ондогон ырлары угуучулардын жүрөктөрүнөн түнөк табат. Ал ар бир ырды ар бир угуучу терең ыракаттануу, өзгөчө асылдануу менен кабыл алгандай Гүлмайрамдын бөтөнчө аваздык боектордо, көп түстүү көркөмдүүлүктө ырдайт.
1985-жылы атагы кыргыз эле эмес, КМШ жана чет өлкөлөрдүн угуучуларына белгилүү боло баштаган Момушова күтүүсүз жерден концертке жыттанып “ичип келген” деген айып менен иштен чыгарылат. Ошол күндөн Гүлмайрам жашоонун бирде бар, бирде жок ар кандай татаал тагдырларына кептелет. Өмүрлүк жолдошунан айрылат. Үч баласын бутуна тургузуш үчүн кара жанын карч ура эмгектенет. Үстүбүздөгү жылы Гүлмайрамдын сахнада (филармониядан) кеткенине 20 жыл болуптур.
Бул жылдардын аралыгында ырчынын эмне кылып, эмне иштеп, кандай акыбалда жашап жатканына филармониянын жетекчилиги деле кызыкпаптыр. Жакында көп жылдардан бери Гүлмайрамдын ырчылыгына таазим этип, башын ийип, ысыгына күйүп, суугуна тоңуп, күлсө кошо күлүп, кайгырса кайгысын кошо кайгырышып жүргөн жан курбусу, Кыргыз Улуттук телерадио корпорациясынын режиссеру Рабиха Алыбаеванын демилгеси, уюштуруусу менен Момушованын Улуттук филармониянын залында “Сагындым балалыгымды” аттуу концерти өттү. Концерттин уюштуруучусу, режиссер Рабиха айым:
- Мен Гүлмайрам алгачкы жолу сахнага ырдап чыккан күндөн берки күйөрманымын. Ар дайым анын табыйгат берген талантына таазим этип, башымды ийип келем. Бир эле мезгилде Гүлмайрамды режиссер катары тасмага тартып, гезит беттерине жазып, калкка тартуулап жүрөм. Мени өзгөчө ырчылык бүгүнкү “Өйдө тартса өгүз, ылдый тартса араба сынган” замандагы жашоо турмушу өтө кейитет. Бир эле мезгилде мени Гүлмайрамдын баягыдай эле үнүнүн өчпөй шаңкылдап турганы кубантат. Мен 20 жылдан бери көз жаздымда калган Гүлмайрамды эл алдына алып чыксам деген тилек менен концертин уюштурдум. Концерттин негизги максаты баягы мурунку Гүлмайрадын күйөрмандары менен кайрадан жолугуштуруу, кайрадан тааныштыруу. Көрүүчүлөр, угуучулар кандай кабыл алат. Ал өзүнчө сырдуу табышмак. Концертти өткөрүүдө филармониянын директору Керим Турапов баарын бекер уюштурду Кыргыз телерадио корпорациясынын жетекчилери да Гүлмайрамдын концертинин рекламасын бекер жасап берди. Гүлмайрамдын таланты өчпөс, өлбөс талант. Бакен Кыдыкеева, Т.Турсунбаевадай эле Гүлмайрам да өзүнчө чоң талант. Ошондуктан ырчыда болгон жакшы нерселерди алып калышыбыз керек - дейт Алыбаева.
Гүлмайрам концертте өзүн калкка ырчы катары таанытып, атагын алыска чыгарган обончулардын ырларынан аткарды. Айрыкча ал Калыйбек Тагаевдин “Атбашым” аттуу ырын күлгүн курак кезиндегидей жалбыртай жана жаштыгын эстей ырдады.
