Чек арасыз кабарчылар” уюмунун эсептеринде журналисттер үчүн былтыркыдай кесирлүү көрсөткүч мындан он жыл мурда катталган эле. 1995-жылы дүйнөдө 64 кабарчынын өмүрү кыйылган. Уюмдун Европа жана экс-совет аймагы боюнча бөлүмүнүн башчысы Эннабелла Арки журналисттер үчүн былтыр Ирак айрыкча апааттуу болгонун, бул өлкөдө 24 кабарчы, алардын беш жардамчысы жер жазданганын белгиледи. Жалпысынан Иракта 2003-жылдын мартында уруш башталгандан бери 76 журналист шейит кетти. Отчетто айтылгандай, журналисттер арасында мындай жоготуу жадакалса бүткүл Вьетнам согушунда да болгон эмес.
Ирактан соң былтыр Филиппинде 7 журналист мерт болду. Мурдагы совет республикаларынан Россия менен Азербайжанда экиден, Казакстанда бир кабарчы кызматын аткарып жүрүп каза тапканы айтылат.
Камак жайларында журналисттер дале толтура, деп белгилейт “Чек арасыз кабарчылар” уюму. Быйылкы жылдын 1-январына чейинки маалыматтар боюнча эле дүйнөнүн 24 өлкөсүндө 126 журналист түрмөдө отурат. Кытайда – 32,Кубада – 24,Эфиопияда – 17 кабарчы камакта.
Уюмдун докладында “интернет душмандарынын” тизмеси келтирилип,биринчи орунда Кытай аталат. Тизмеге Куба,Иран,Түндүк Корея, Белоруссия,Түркмөнстан жана Өзбекстан киргизилген.
Эннабелла Арки “Азаттыкка” берген интервьюсунда Түркмөнстандагы абалга токтолуп, президенттин көзөмөл режими бүткүл өлкөгө жайылтылганын,андыктан маалымат каражаттарынын баарын мамлекет башкара турганын,чет элдик журналисттерге Түркмөнстанга баруу дегеле мүмкүн эместигин белгиледи.
Аркинин айтымында, Анжиандагы окуялардан кийин Өзбекстанда да журналисттер үчүн абал начарлагандан начарлап баратат. Бийликтер өлкөдө ыңкылап,айрыкча исламчылардын козглоңчу чыгып кетет деп абдан коркушат,ошондуктан өкмөт маалымат каражаттарын көзөмөлдөгөнгө умтулууда. Бийликтеги президент Ислам Каримовдун буга ынтаасы күч экени айдан-ачык иш,өзбек өкмөтү тыштан чындыкты айткан же бийликти сындаган эч кандай абаз-апазды уккусу келбейт, дейт Эннабелла Арки.
Ушундай эле отчетун Нью-Йоркто жайгашкан дагы бир эл аралык уюм – “Журналисттерди коргоо комитети” да жарыялады. Анын докладында былтыр дүйнөдө 47 журналисттин өмүрү кыйылганы,алардан төртөө кызмат иши же оозун тыйбаганы үчүн ушундай кайгылуу ыкыбалга кабылганы айтылат. Комитет дагы бир кооптуу тенденцияны –кабарчылардын өмүрүнө зобун болгон кылмышкерлер дээрлик көп учурда жазасыз калып жатканын белгилейт. Комитеттин аткаруучу директору Энн Купер журналисттердин өлүмү үчүн жоопкерчиликти “кайдыгер өкмөттөргө” жүктөдү. Кабарчынын киши колдуу болгону, Купердин айтымында, иш жүзүндө бийликтер үчүн чыгарылган эң оор айыптоо актысын билдирет, анткени жапайы жаңчылар менен кылмышкерлер журналисттерге каршы жасаган кыянатчылыгы менен коомго кандай жаңылыкты көрүү же угуу керек, мына ушу маселеде өз өкүмүн таңуулагысы келишет.
Ирактан соң былтыр Филиппинде 7 журналист мерт болду. Мурдагы совет республикаларынан Россия менен Азербайжанда экиден, Казакстанда бир кабарчы кызматын аткарып жүрүп каза тапканы айтылат.
Камак жайларында журналисттер дале толтура, деп белгилейт “Чек арасыз кабарчылар” уюму. Быйылкы жылдын 1-январына чейинки маалыматтар боюнча эле дүйнөнүн 24 өлкөсүндө 126 журналист түрмөдө отурат. Кытайда – 32,Кубада – 24,Эфиопияда – 17 кабарчы камакта.
Уюмдун докладында “интернет душмандарынын” тизмеси келтирилип,биринчи орунда Кытай аталат. Тизмеге Куба,Иран,Түндүк Корея, Белоруссия,Түркмөнстан жана Өзбекстан киргизилген.
Эннабелла Арки “Азаттыкка” берген интервьюсунда Түркмөнстандагы абалга токтолуп, президенттин көзөмөл режими бүткүл өлкөгө жайылтылганын,андыктан маалымат каражаттарынын баарын мамлекет башкара турганын,чет элдик журналисттерге Түркмөнстанга баруу дегеле мүмкүн эместигин белгиледи.
Аркинин айтымында, Анжиандагы окуялардан кийин Өзбекстанда да журналисттер үчүн абал начарлагандан начарлап баратат. Бийликтер өлкөдө ыңкылап,айрыкча исламчылардын козглоңчу чыгып кетет деп абдан коркушат,ошондуктан өкмөт маалымат каражаттарын көзөмөлдөгөнгө умтулууда. Бийликтеги президент Ислам Каримовдун буга ынтаасы күч экени айдан-ачык иш,өзбек өкмөтү тыштан чындыкты айткан же бийликти сындаган эч кандай абаз-апазды уккусу келбейт, дейт Эннабелла Арки.
Ушундай эле отчетун Нью-Йоркто жайгашкан дагы бир эл аралык уюм – “Журналисттерди коргоо комитети” да жарыялады. Анын докладында былтыр дүйнөдө 47 журналисттин өмүрү кыйылганы,алардан төртөө кызмат иши же оозун тыйбаганы үчүн ушундай кайгылуу ыкыбалга кабылганы айтылат. Комитет дагы бир кооптуу тенденцияны –кабарчылардын өмүрүнө зобун болгон кылмышкерлер дээрлик көп учурда жазасыз калып жатканын белгилейт. Комитеттин аткаруучу директору Энн Купер журналисттердин өлүмү үчүн жоопкерчиликти “кайдыгер өкмөттөргө” жүктөдү. Кабарчынын киши колдуу болгону, Купердин айтымында, иш жүзүндө бийликтер үчүн чыгарылган эң оор айыптоо актысын билдирет, анткени жапайы жаңчылар менен кылмышкерлер журналисттерге каршы жасаган кыянатчылыгы менен коомго кандай жаңылыкты көрүү же угуу керек, мына ушу маселеде өз өкүмүн таңуулагысы келишет.
