Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
21-Май, 2025-жыл, шаршемби, Бишкек убактысы 05:08

ЯПОН КАПИТАЛЫ КАЗАКСТАНДЫ ДҮЙНӨДӨГҮ ЭҢ ИРИ УРАН ӨНДҮРГҮЧКӨ АЙЛАНТАТ


Казакстан жакынкы жылдары Японияга уран сатууну кескин көбөйтмөк болууда. Жыл башында “Казатомөнөркесип” компаниясы өлкө түштүгүндөгү уран кенини иштетүү боюнча япониялык эки чоң компания менен келишим түзгөн. Келишимге ылайык, Sumitomo жана Kansai электр компаниялары чү дегенден кенге 100 миллион доллар инвестиция салат. Япон тарап Казакстан менен уран өндүрүүдө кызматташууга өтө кызыкдар экенин премьер-министр Койзуми 28-августа Астанага болгон сапары учурунда ырастады.

Казакстан жакынкы жылдары япониялык капиталдын жардамы менен уранды өндүрүүнү кескин көбөйтөт. Бул жөнүндө премьер-министр Дзюнтиро Койзуминин 28-августта Астанада болгон сапары учурунда тараптар ырасмий түрдө билдиришти.

Казакстан жана Япония ортосунда Атом өнөр жайында кызматташуу боюнча меморандумга кол коюлгандан кийин Койзуми эки тарап уран өндүрүүдө чогуу иштеше турганын айтты:

-Атом кубаты жаатындагы, анын ичинде уран өндүрүүдөгү кызматташуу болочоктуу тармак. Кол коюлган меморандумга ылайык, биз эми келишимдин үстүнөн иштей баштайбыз.

Япония атом энергиясын өндүрүү боюнча Кошмо Штаттары менен Франциядан кийинки үчүнчү орунда турат жана жылына 8 миң тонна уран керектейт. Уран атомдук реакторлордун негизги отуну.

Казакстан урандын кору боюнча дүйнөдө Австралиядан кийинки экинчи орунда турат. Өлкөдө жылына 5 миң тонна уран өндүрүлөт, өзүндө АЭСи жок болгондуктан, бардык уранды экспортко АКШ, Кытай, Япония жана Түштүк Кореяга сатат.
Адистердин айтымында, Казакстандын чалгындалган кору жылына 1 миллион тонна уран өндүрүүгө мүмкүндүк берет.

“Казатом” компаниясынын жетекчилеринин бири Сейилкан Кабаевдин “Азаттыктын” Алматыдагы кабарчысына айтышынча, келерки эки-үч жылда Казакстан уран өндүрүү боюнча дүйнөдө биринчи орунга чыгат:

-Казакстан уран өндүрүүдө азыр дүйнөдө үчүнчү орунда турат. Бирок, бир-эки жылда биринчи орунга чыгайлы деп жатабыз.

Анүчүн, “Казатом” жакынкы 3- 4 жылда 12 кенди ишке киргизип, 2010-жылга уран өндүрүүнү 12 миң тоннага жеткирет.
“Казатомдун” вице-президенти Малкас Цоцориянын сөзүнө караганда, эки-үч жыл ортолугунда Японияга 2 миң тонна уран сатууну болжолдоодо. Андай болгондо, Япония керектеген урандын 25 процентин Казакстандан алып калат.

Мунайдын баасы ылдам кымбаттап бараткан шартта электр керектөөчү ири өлкөлөр атомдун кубатын пайдаланууга көп көңүл бурушууда. Алсак, мунайга тартыш Япония менен Түштүк Корея, ошондой эле экономикалык кубаты тез өсүп бараткан Кытай жана Индияда келечекте атомдук станциялар дагы көбөйөт.

Дүйнөлүк ядролук ассоциациянын маалыматы боюнча 2005-жылы дүйнөдө курулуп жаткан 35 реактордун 13 Кытай, Тайван жана Индияга таандык болгон.

Эгерде акыркы 16 жылда урандын баасы дээрлик төрт эсеге, анын ичинде акыркы бир жылда 160 процентке өскөнүн айтсак, Казакстандын уран долбоору экономикалык өсүүгө олуттуу түрткү болору шексиз.

XS
SM
MD
LG