- Оболу өзүңүздү угармандарга кыскача тааныштырып койсоңуз. Кесибиңиз ким, кайда иштегенсиз. ХИПИКке каршы кыймылдын координаторлугуна кандайча келип калдыңыз?
- Менин атым Акматов Маматкадыр, Ош шаарынан болом. Биздин түштүктө ХИПИК программасына кирээрде элдин каршы пикирлери аябай көбөйүп, Ош облусу, бүткүл элде түштүк региону боюнча ХИПИК программасына каршы турган адамдар координациялык совет түзүп, аны координаторлугуна мени шайлашкан. Ошондуктан ушул кызматты аркалашка туура келип калды. Түпкү кесибим бизнесмен, андан сырткары руханий, экономикалык жагына дагы байланышкан адаммын. Ошондуктан ушул ишке баш-отум менен киришке туура келди.
- Демек сиздер азыр Бишкектеги нааразылык акцияларга катышып жатасыздарбы?
- Ооба.
- Эми ХИПИКке кирүүнүн шарттары Кыргыз өкмөтү тарабынан өткөн апта соңунда жарыяланбадыбы, балким окуган чыгарсыздар. Демек сиздердин көз караш баары бир өзгөргөн эмес экен да?
- Ооба, азырынча өзгөргөн жок.
- Нааразылык акцияларды уюштуруп жатканыңыздарга канча убакыт болуп калды?
- Бир айдан ашып калды.
- Андан бери өкмөт үйүнө, каржы министрлигине, Улуттук банктын алдына барып жатасыздар. Ошол мекеменин адистери сиздер менен жолугуп, ой-пикирлер алыштыбы?
- Биз чакырганыбызда келишкен жок. Бирок, биз өзүбүз барып Акылбек Жапаров менен азырак учурашып калдык. Бирок, биздин пикирди алар көнүлгө алышкан жок.
- Нааразылык акциясын бүгүн да улантканы жатасыздарбы?
- Ооба, Бишкек шаарында улантабыз.
- Канча адам катышууда?
- Адамдар башында аз болчу. Биздин нааразылык акциябыз жыйынтыгын берет деп ойлойбуз, анткени эл түп көтөрүп кирише баштады. Алайда аялдар, кемпирлер өзүнүн пенсияларын чогултуп атышат. Ошто медиктер биз айлык маянасын бергени атат. Айрым медиктер ай сайын бир күндүк иш акысын которгону жатышат. Ал эми Карасууда бизнесмендер чыгышты, биз дагы кем калбастан мамлекетибиздин карызынан кутултууга салым кошобуз деп. Буга окшогон адамдар азыр аябай көбөйүп кетти.
- Демек, сиздер нааразылык акцияга гана чыкпастан, эл арасында да иш жүргүзүп жаткан турбайсыздарбы?
- Ооба. Элдин партриоттук кыймылы күч алды. Бул ХИПИК программасынын негизинде, андан сырткары элдик биримдик боло баштады. Мына мисалы, кечээги Элдик форумда оппозиция болсун, позиция болсун жалпы эле Кыргызстандын келечегине күйгөн адамдар чогула башташты.
-Сиздердин нааразылык акцияга милициянын мамилеси кандай болуп жатат. Сиздер менен чогуу жүргөн укук коргоочу Азиза Абдрасулова өткөн апта соңу сотко чакырылган эле. Демек милиция тарабынан козголгон иш сотко өткөрүлгөн сыяктуу? Андан кабарыңыз жокпу?
- Биз Ош тарапта ХИПИК программасынан кутулуунун жолдорун экономикалык негиз деп туруп, жалпы эле Кыргызстандын руханий экономикалык өнүктүрүү программасын элдик программасын сунуш кылып келдик. Бул жерде бул программа боюнча ХИПИК программасына кирбестен эле Дүйнөлүк банк жана Эл аралык фонддун таңуулаган программаларынын негизинде 2 миллиарддан ашуун биздин карыздын жок дегенде жарымын ХИПИКке киргизбей туруп жоюп беришин айтып келатабыз. Анткени, алар эл чарбасын талкалаган программасын бизге таңуулагандыктан жарымын жоюп берсе, ал эми жарымын биз Бишкек-Ош жолуна кетирген сыяктуу каражаттарды төлөп берүү жагын мойнубузга алалы деп атабыз. Ошондой эле бүткүл Кыргызстандын экономикалык өнүгүшү жөнүндө программа иштеп чыгып, анын аткаруу механизимдерине чейин иштеп чыгып, анан ушул жерге келип элдин алдына сунуш кылып жатабыз.
Бул программа боюнча биз Кыргызстандын карызынан оңой-олтоң эле кутулуп кетсек болот дейбиз, анткени биринчи кезекте биз элдин патриоттуулук мекенчил сезимине ишенип жатабыз. Андан сырткары, Кудайга шүгүр биздин Кыргызстандын ар тараптуу жана экономикалык ыкчам өнүгүүсүнө мүмкүнчүлүктөрүбүз көп. Карыздан өз күчүбүз менен да кутулсак болот. Эң негизгиси бизидин коомдо, биздин мамлекетте билимдүү, пейили кең, мекенчил элибиз бар экенин унутпашыбыз керек. Ошондуктан бул жерде эң негизги катачылык эл чарбасын башкаруудагы кеткен көптөгөн каталарды оңдошубуз керек.
Биздин мамлекетибизде гүлдөп өнүккөн коррупция, паракорчулук, шалаакылык, ачкөздүк, чарбасыздык жетекчилерибиз арасында айрыкча гүлдөп өсүп кетти. Биринчи кезекте биздин элди башкарган майда чиновниктен баштап, жогорку жетекчиликке чейин өз рухтарын оңдоп, элге карай жүзүн буруп, элдин кызыкчылыгын өз кызыкчылыгынан жогору койгон учурда, бизде мисалы, энергетика, соода, туризм, жеңил өнөр жай, финансы, электрондук өнөр жайды мыкты өнүктүрүүгө болот.
- Менин атым Акматов Маматкадыр, Ош шаарынан болом. Биздин түштүктө ХИПИК программасына кирээрде элдин каршы пикирлери аябай көбөйүп, Ош облусу, бүткүл элде түштүк региону боюнча ХИПИК программасына каршы турган адамдар координациялык совет түзүп, аны координаторлугуна мени шайлашкан. Ошондуктан ушул кызматты аркалашка туура келип калды. Түпкү кесибим бизнесмен, андан сырткары руханий, экономикалык жагына дагы байланышкан адаммын. Ошондуктан ушул ишке баш-отум менен киришке туура келди.
- Демек сиздер азыр Бишкектеги нааразылык акцияларга катышып жатасыздарбы?
- Ооба.
- Эми ХИПИКке кирүүнүн шарттары Кыргыз өкмөтү тарабынан өткөн апта соңунда жарыяланбадыбы, балким окуган чыгарсыздар. Демек сиздердин көз караш баары бир өзгөргөн эмес экен да?
- Ооба, азырынча өзгөргөн жок.
- Нааразылык акцияларды уюштуруп жатканыңыздарга канча убакыт болуп калды?
- Бир айдан ашып калды.
- Андан бери өкмөт үйүнө, каржы министрлигине, Улуттук банктын алдына барып жатасыздар. Ошол мекеменин адистери сиздер менен жолугуп, ой-пикирлер алыштыбы?
- Биз чакырганыбызда келишкен жок. Бирок, биз өзүбүз барып Акылбек Жапаров менен азырак учурашып калдык. Бирок, биздин пикирди алар көнүлгө алышкан жок.
- Нааразылык акциясын бүгүн да улантканы жатасыздарбы?
- Ооба, Бишкек шаарында улантабыз.
- Канча адам катышууда?
- Адамдар башында аз болчу. Биздин нааразылык акциябыз жыйынтыгын берет деп ойлойбуз, анткени эл түп көтөрүп кирише баштады. Алайда аялдар, кемпирлер өзүнүн пенсияларын чогултуп атышат. Ошто медиктер биз айлык маянасын бергени атат. Айрым медиктер ай сайын бир күндүк иш акысын которгону жатышат. Ал эми Карасууда бизнесмендер чыгышты, биз дагы кем калбастан мамлекетибиздин карызынан кутултууга салым кошобуз деп. Буга окшогон адамдар азыр аябай көбөйүп кетти.
- Демек, сиздер нааразылык акцияга гана чыкпастан, эл арасында да иш жүргүзүп жаткан турбайсыздарбы?
- Ооба. Элдин партриоттук кыймылы күч алды. Бул ХИПИК программасынын негизинде, андан сырткары элдик биримдик боло баштады. Мына мисалы, кечээги Элдик форумда оппозиция болсун, позиция болсун жалпы эле Кыргызстандын келечегине күйгөн адамдар чогула башташты.
-Сиздердин нааразылык акцияга милициянын мамилеси кандай болуп жатат. Сиздер менен чогуу жүргөн укук коргоочу Азиза Абдрасулова өткөн апта соңу сотко чакырылган эле. Демек милиция тарабынан козголгон иш сотко өткөрүлгөн сыяктуу? Андан кабарыңыз жокпу?
- Биз Ош тарапта ХИПИК программасынан кутулуунун жолдорун экономикалык негиз деп туруп, жалпы эле Кыргызстандын руханий экономикалык өнүктүрүү программасын элдик программасын сунуш кылып келдик. Бул жерде бул программа боюнча ХИПИК программасына кирбестен эле Дүйнөлүк банк жана Эл аралык фонддун таңуулаган программаларынын негизинде 2 миллиарддан ашуун биздин карыздын жок дегенде жарымын ХИПИКке киргизбей туруп жоюп беришин айтып келатабыз. Анткени, алар эл чарбасын талкалаган программасын бизге таңуулагандыктан жарымын жоюп берсе, ал эми жарымын биз Бишкек-Ош жолуна кетирген сыяктуу каражаттарды төлөп берүү жагын мойнубузга алалы деп атабыз. Ошондой эле бүткүл Кыргызстандын экономикалык өнүгүшү жөнүндө программа иштеп чыгып, анын аткаруу механизимдерине чейин иштеп чыгып, анан ушул жерге келип элдин алдына сунуш кылып жатабыз.
Бул программа боюнча биз Кыргызстандын карызынан оңой-олтоң эле кутулуп кетсек болот дейбиз, анткени биринчи кезекте биз элдин патриоттуулук мекенчил сезимине ишенип жатабыз. Андан сырткары, Кудайга шүгүр биздин Кыргызстандын ар тараптуу жана экономикалык ыкчам өнүгүүсүнө мүмкүнчүлүктөрүбүз көп. Карыздан өз күчүбүз менен да кутулсак болот. Эң негизгиси бизидин коомдо, биздин мамлекетте билимдүү, пейили кең, мекенчил элибиз бар экенин унутпашыбыз керек. Ошондуктан бул жерде эң негизги катачылык эл чарбасын башкаруудагы кеткен көптөгөн каталарды оңдошубуз керек.
Биздин мамлекетибизде гүлдөп өнүккөн коррупция, паракорчулук, шалаакылык, ачкөздүк, чарбасыздык жетекчилерибиз арасында айрыкча гүлдөп өсүп кетти. Биринчи кезекте биздин элди башкарган майда чиновниктен баштап, жогорку жетекчиликке чейин өз рухтарын оңдоп, элге карай жүзүн буруп, элдин кызыкчылыгын өз кызыкчылыгынан жогору койгон учурда, бизде мисалы, энергетика, соода, туризм, жеңил өнөр жай, финансы, электрондук өнөр жайды мыкты өнүктүрүүгө болот.
