Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
29-Март, 2024-жыл, жума, Бишкек убактысы 15:21

НОВОСИБИРСКТЕ ОРТО АЗИЯЛЫКТАРДЫ УРГАН СКИНХЕДДЕР ТҮРМӨГӨ ОТУРУШАТ


Төрөкул Дооров, Москва 28-декабрь күнү Новосибирск областынын Бердск шаардык соту үч скинхедди эркинен ажыратуу боюнча өкүм чыгарды. Ал скинхеддер 2005-жылы Бердск шаарында иштеген өзбекстандык жана тажикстандык мигранттарды сабап кетишкен болчу.

Новосибирсктеги скинхеддердин тобу боюнча козголгон кылмыш ишинин алкагында төрт адам айыпталган. Алардын ичинде үчөөсү 5 жарым жылдан 8 жылга чейин күчөтүлгөн режимдеги түрмөгө отургузулат. Бирөөсү 160 миң рубль айыпка жыгылды. Ага «вандализм» боюнча айып тагылган экен, тергөө иши бүткөнчө анын жаза мөөнөтү да аяктап калыптыр. Ошон үчүн акталып кетти.

Ал эми калган үчөөсү орус Кылмыш кодексиндеги бир топ беренелер боюнча айыпталган. Айыптардын ичинде «экстремисттик топто болгон», «башка адамга атайылап кол салган», «башка адамга улутук өзгөчөлүгү үчүн кол салган», «уруп кеткен» дегендери бар. Бирок сот бул балдарды «экстремисттик топто болгон эмес» деп тапты. Демек, ал скинхеддер эч кандай топто болбоптур, өздөрү гана көчөдө чет-элдиктерди тутуп алып эле сабап жүрүшкөн экен.

Москвадагы адам укуктары боюнча «Сова» борборунун аналитиги Галина Кожевникова «Азаттыкка» билдиргендей, Новосибирск областында аяктаган бул ишти, кайсыл бир деңгээлде, «сот ишиндеги жалыңык» деп атаса да болчудай.

- Бердскидеги скинхеддер боюнча процесс өтө тез өттү десем болот. Адатта, кылмыш топторуна каршы ачылган иштер узакка созулуп кетет. Бул – адатка айланып калган практика. Мисалы, жарым жыл мурда ошол эле Новосибирскиде скинхеддерге каршы чыккан өкүм 3 жылга созулган эле. Соңку ишке жарым жылда эле чекит коюлду. Бул өтө тез.

«Сова» борборунун маалыматына ылайык, 2006-жылы ксенофобиялык чабуулдардан өлкөдө 500 дөй адам жапа тартты.

Жергиликтүү социологдор «орустар арасында чет-элдиктерди жек көрүү сезими жыл өткөн сайын көбөйүп атат» деп айткан туура эмес дешет. Болгону – ал жек көрүү сезимин ачык билдирүүнү каалагандардын саны өстү. Ошондуктанбы, айтор, мында бийликтердин, өзгөчө, укук коргоо органдарынын проблемага кайдыгер мамилеси себеп болуп жатканы айтылууда.

Жакында киши колдуу болгон журналист Анна Политковская өзүнүн макалаларынын биринде тажиктерге кол салган скинхеддер эмне үчүн жазага тартылбай жатат деп милицияга кайрылганын айтат. Буга жооп иретинде милиция: «Сиз биздин балдар түрмөгө түшүп калышын каалайсызбы? Кайдагы бир тажикке бооруңуз ооруйбу?», - деп сурашканын жазган эле А.Политковская.

Иши кылып, жөнөкөй милицияга орус жериндеги ксенофобиянын түпкү мааниси азырынча толук жете элек болсо да, аны менен күрөшүү зарылдыгын сот органдары түшүнүп баратат окшойт. «Новосибирсктеги сот органдарынын иши буга далил», - дейт Галина Кожевникова.

- Новосибирсктен келген жаңылык, жок эле дегенде, ал жердеги прокуратура чын эле облустта скинхеддердин тобу бар экенин моюнга алганын көрсөтөт. Андан сырткары, Бердск шаардык соту муну мойнуна алып эле тим болбостон, Петербургдагы соттордон айырмаланып, ага каршы өкүмүн да чыгарды, иш тартибин жакшырта баштады. Бул - өтө чоң прогресс, - деп эсептейт Москвадагы «Сова» укук коргоо борборунун аналитиги Галина Кожевникова.

Бердск шаарында скинхеддерге каршы иш былтыр козголгон эле. 2005-жылдын 30-сентябрында 15тей скинхед топтолуп алып, Өзбекстандан келген эмгек мигранттарына кол салышат.

Ошол эле жылы 23-октябрда ал жактагы улутчулдар тажикстандык мигрантка жети жолу бычак сайышат. Мигрант тирүү калган экен. Бирок скинхеддердин чабуулу аны менен эле бүтпөйт. Скинхеддер ошол күнү дагы бир тажикти тутуп, сабап кетишкен.

Кийин бул ишке сот органдары көңүл бурбай кое алышпады. Анткени жергиликтүү соттор буга чейин башка скинхеддерге чыгарган «өтө эле жумшак» өкүмүнүн айынан кескин сынга алынышканы бар. «Бул жолу алар ишке тажрыйбалуу болуп калганын көрсөтүштү», - дейт Г.Кожевникова.

XS
SM
MD
LG