Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
28-Март, 2024-жыл, бейшемби, Бишкек убактысы 19:06

ОРУС ЖЕРИНДЕГИ КЫРГЫЗСТАНДЫК МИГРАНТТАРДЫ КАНДАЙ ТАГДЫР КҮТӨТ?


15-январдан тарта орус өкмөтү чет элдик ишкерлерди өлкөдөн чыгара баштайт.Буга ылайык учурда Орусиянын шаарларында соодагерлик кылып жүргөн 200 миңге жакын Кыргызстандык жарандар да ишкерлигин токтотуп, кайра мекенине кайтып келүүгө аргасыз болушат. Ушундан улам көптөгөн кыргызстандыктар кайтып келүүнүн ордуна Орусия жарандыгын алууга аракет жасашууда.

Орус өкмөтүнүн чет элдик ишкерлерди өлкөдөн чыгаруу тууралуу токтому бүгүнтөн тарта ишке кирет. Өткөн жылдын 15-ноябрында кабыл алынган бул токтомго ылайык 2007-жылдын 15-январынан тартып дары-дамек жана спирт ичимдиктерин сатуу, чыгаруу менен алектенген чет элдик ишкерлер толугу менен өз ишин токтотот. Ал эми башка товарлар менен иштеген ишкерлерге 1-апрелге чейин мөөнөт берилип, ишкерлер 15-январдан 1-апрелге чейин ишин 40% кыскартууга тийиш. Албетте бул токтом бир нече жылдардан бери Орусияда соода кылып, иштеп, өздөрү ишкерлик кылууга жетишип калган кыргызстандык жарандар үчүн чоң сокку болору ачык иш. Ушундан улам айрым кыргызстандык ишкерлер мурдатан эле Кыргызстандын жарандыгынан чыгып, Орусия жарандыгына өтүп башташкан.

Көпчүлүгү орус өкмөтүнүн чет элдик ишкерлерге байланыштуу кабыл алган токтомунан кийин орус жарандыгына кирүүгө аракет жасай башташты. Атын атагысы жана микрофонго сүйлөп бергиси келбеген Кыргызстандык паспорт кызматынын кызматкеринин айтуусунда декабрь жана январь айларында жалпы республика боюнча паспорттук каттоодон чыккандардын жана каттоодон чыгууну каалагандардын саны кескин өскөн.

Эй, Россия, Россия бир боор энем,мен өңдүү тоо кушуна койнуң кенен

Куштарбек Аматов он жылга жакын убакыттан бери Орусиянын Новосибирск шаарында соодагерлик кылат. Ал мурдараак орус жарандыгына өзү гана өткөн болсо, жогорудагы токтом кабыл алынгандан кийин келинчегин жана башка жакын туугандарын да Орусия жарандыгына киргизүүгө аракет жасап баштаган:

- Орус жарандыгына өтүү үчүн келинчегимдин документтерин да тапшырдык. Бир тууган ага-инилерим да Кыргызстандан каттоодон чыгып жатышат. Жакында буйурса келинчегим жарандык алат. Калгандары болсо кийинчерээк бүтөт. Анан баарыбыз чогуу кетебиз, биротоло ошол жакка жашоо үчүн кетебиз го. Бул жакта же жумуш жок, же башка иш жасап көтөрүлө албайсың. Балдардын келечегин да ошол жактан көрүп атабыз. Анткени ал жакта иштеп, үйрөнүп калганбыз.

Куштарбектин айтуусунда Орусия жарандыгына өтүү ишкерлер же соодагерлер үчүн гана эмес, карапайым адамдар үчүн да бир топ жеңил жашоо алып келет:

- Орус жарандыгын алуунун бир артыкчылыгы – биз да Орусиянын жарандары катары бардык жеңилдиктерге ээ болуп калабыз. Иштегенибизге да оңой болот. Милиция мурдагыдай кармай бербейт, жок жерден штраф төлөп, чыгым болуу деген болбойт. Салыкты дагы чет элдик ишкер катары эмес, кадимки орус жараны катары азыраак төлөп калабыз.

Орусиядагы кыргызстандыктардын көпчүлүгү орус жарандыгын алууну каалашат. Биз Орусиянын Сургут, Ростов, Иркутск жана Новосибирск шаарларындагы кыргыз диаспорасынынын өкүлдөрүнө кайрылып, бул аймактарда соода кылып жүргөн Кыргызстандыктардын көпчүлүгү орус жарандыгын алышкандыгын жана ага аракет жасап жатышкандыгын биле алдык.

Базарларда соода контейнерлеринин баалары көтөрүлдү

Орус өкмөтүнүн бул токтомуна байланыштуу Орусиядан кайра Кыргызстанга кайтып келип жаткан ишкерлер да жок эмес. Алардын бири Гүлжан Абдыкадырова Красноярск крайында дары-дармек сатып жүргөн. Ал соодагерлик кылып жүрүп, үй сатып алууга, туугандарына жардам берүүгө жана башка көп жетишкендиктерге жеткендигин айтат. Мындан ары да ошол жакта ишин улантууну каалаган Гүлжан 15-январдан тарта күчүнө кирүүчү токтомдон улам кайра Кыргызстанга кайтууга аргасыз болгон:

-Дары-дармек саткан соодагерлер катары бул токтомдун суугу эң биринчи кезекте бизге тиймек. Ошондуктан, ушундай тартип болот экен дегенди укканда эле Красноярскидеги соода контейнерлеримди сатып, товарларымдын калганын тааныштарга өткөрүп берип, Кыргызстанга кайтууга аракет жасай баштадым. Эптеп бир жолун таап, Орусия жарандыгын алып, калып калсам деле болмок. Бирок биз үйдөгү эң кичүү балдары болгондуктан, ата-энебизге жакыныраак келүүгө аргасыз болдук. Баары бир эртеби кечип келмекпиз. Ошентип, мектепте окуп жаткан балдарды окуудан, балабакчадагысын бакчадан чыгарып алып, кайра көчүп келдик. Бишкекте “Дордой” базарынан контейнер алдым, үй алдым. Эми кайра бул жакка орношуп, жашап, иштеп жатабыз..,-дейт Гүлжан.

Орусиядан капчыгы калың соодагерлердин жапырт келиши менен Дордой базарындагы контейнерлердин баалары акыркы айларда 2-3 эсеге өскөн. Сатуучулар базардагы контейнерлер жайгашкан жерине карап 15 миң доллардан 90 миң долларга чейин турарын айтып, акыркы үч ай ичинде 10-15 миң долларга көтөрүлгөндүгүн, баалардын минтип өсүп кетүүсүнө Орусиядан кайра келе башташкан соодагерлер себепкер болуп жаткандыгын билдиришти. Мындан тышкары соода контейнерлеринин ижара баасы да 1,5-2 эсеге өскөн.

Кайгы жокто....

Орусия мыйзамдарына киргизилген акыркы өзгөртүүлөр башкалар менен кошо биздин кыргыз мигранттарына да кыйынчылыктарды туудура баштады. Эң алды менен Орусиядагы 200 миңден ашуун соодагерлер кайтып келсе өлкөнүн социалдык экномикалык абалы дагы начарлашы мүмкүн. Анткени Орусиядагы кыргызстандык эмгек мигранттарын кайра жумуш менен камсыз кылуу чоң маселени жаратса, экинчи жагынан жылына 300 миллион доллардан ашуун Кыргызстанга келип жаткан акчанын агымы токтоп калары турган иш.

Ушундан улам кыргыз бийлиги орус өкмөтүнүн токтомуна байланыштуу 15-январдан тарта Орусиядагы кыргызстандык жарандардын укуктук акыбалы кандай болот деген тынчсыздануу менен бир топ иш-чараларды көрүүдө. Кыргызстандын миграция жана калкты иш менен камсыз кылуу комитетинин жетекчиси Айгүл Рыскулованын айтуусунда мамлекет башчысы Орусиянын президентине атайын кайрылуу кат жиберген:

-Президент өзүнүн кайрылуусунда Орусиянын президентинен биздин кыргызстандык ишкерлерге жеңилирээк чараларды колдонууну жана өткөн жылы эки тарап кол койгон келишимдин негизинде аракет жасоону өтүнгөн. Мындан тышкары кыргыз өкмөтү да орус өкмөтүнүн токтомуна байланыштуу атайын кат жөнөткөн. Биз колдон келишинче кыргызстандык ишкерлерге жеңилдик алууга аракет жасап жатабыз.

Ал эми Орусиянын элчилигинин убактылуу ишенимдүү өкүлү Владимир Посохин орус бийлиги өз мыйзамдарына өзгөртүүлөрдү киргизүү менен өз жарандарынын кызыкчылыгын коргоп жатат дейт:

-Бул токтом менен Орусия улуттук кызыкчылыгын коргоп жатат. Бирок тийиштүү мамлекеттик органдар аркылуу эки тараптуу кызыкчылыктарды эске алуу менен эки өлкөнүн мамилесин дагы өркүндөтүүгө мүмкүнчүлүктөр бар. Миграция комитетинин берген маалыматы боюнча учурда Орусияда 253 930 кыргызстандык мигрант бар. Бул реалдуу түрдө бүгүн Орусияда мыйзамсыз жашап жаткандардын санынан өтө аз,-дейт Орусия элчилигинин убактылуу ишенимдүү өкүлү Владимир Посохин.

Айрым адистердин айтуусунда жыл өткөн сайын Кыргызстанга кайтууну каалаган жарандардын саны азайып баратат. Кээ бир маалыматтар боюнча Орусиянын жарандыгын кабыл алууну каалагандардын саны 2005-жылкы март ыңкылабынан кийин арбыган.
  • 16x9 Image

    Замира Кожобаева

    “Азаттыктын” Бишкектеги кабарчысы. 2011-жылы Мамлекеттик Ардак грамота менен сыйланган. Кыргыз улуттук университетинин филология факультетин аяктаган.

XS
SM
MD
LG