- Сиздер кечээтен бери Таласта жүрөсүздөр, жолугушууларды өткөрдүңүздөр. Эмнелерге күбө болдуңуз?
- Биз уккандан баштап эле Азиза Абдрасулова жана башка укук коргоочулар Таласка барып, өз көзүбүз менен көрүп, жардам бергенге ашыктык. Түнкү саат үчтө кайра Бишкекке келдик. Ошол жерде бир нече жолугушууларды өткөрдүк. Биринчи эл менен, жабыр тарткандардын үй-бүлө мүчөлөрү менен, дарыгерлер менен, өзүбүздүн активисттер менен жолуктук. Эң негизгиси губернатор менен жолуктук. Иликтөөдөн кийин биздин экспертиза жана чечимибиз бүгүн жарыяланат. Бирок ошого карабастан алыс болсо дагы кечээ анча-мынча маалыматты ошол жерде туруп бердик коомчулукка, “Азаттыкка” ырахмат.
Эң биринчиден, белгилүү активисттер Абдикан Момунтаева эжекебиз менен дагы жолуктук ИВСтин ичине кирип. Жанымда Азиза, Наталья Лазарева деген укук коргоочулар болду. Абдикан эжени алдап алып кетишкен. Ага “сиз биз менен барып эле УВДнын начальниги Мырза Ырсалиев менен сүйлөшүп анан кетесиз” деп айтышкан. Ал ички иштер бөлүмүнө келгенде 27-май күнү саат 19-50дө колуна протоколду беришкен шектүү адамды кармоо жөнүндө деп. Ошондо Талас ички иштер бөлүмүнүн тергөөчүсү, милициянын ага лейтенанты Карасартов колун дагы коё берген ошол протоколго. Бул протоколдогу көрсөтүүлөргө мен макул эмесмин деп Абдикан Момунтаева кол койгон. Бирок ушунчалык шашышкан адамдарды жапканга.
Биз барганда ИВСтин ичинде 11 адам отурду. Абдикан эжеден башка Осмонов Улукбек мырза бар экен. Ал “Демократия жана граждандык коом үчүн” коалициясынын директорлор кеңешинин мүчөсү жана Турсунбек Акун жетектеген президенттин астындагы адам укугу боюнча комиссиянын мүчөсү, белгилүү адам. Адамдын укугун коргоо жана демократияны күчөтүү үчүн күрөшкөн, Кыргызстанда таза коомду орнотобуз деген атуулдар.
- Алардын айрымдарына айыптар угузулуптур. Айыптар массалык башаламандык уюштуруу, укук коргоо органдарынын өкүлдөрүнө жана мамлекеттик кызматкерлерге каршылык көрсөтүү деген беренелер боюнча экен.Бул өтө оор беренелер. Эми маселе сотто чечиле тургандай жагдайга өтүп баратабы?
- Биринчиден, 230-берене туура эмес коюлган. Анткени акыркы мезгилде кыргыз бийлиги, бир нече чоң чиновниктер ушул беренени ушунчалык жакшы көрүп, эл бийлик менен сүйлөшөлү, иштейли, коррупцияны ачалы дегенде ушундай беренелер пайда болуп калып атат. 340-341-беренелер эң оор беренелер. Мурун эгерде бул беренелерди колдонгондо адам атууга чейин кетчү.
Укук коргоочу катары биз айтат элек, бул беренелер эч кандай аларга тиешелүү эмес. Бийликтин бул беренелерди колдонууга акысы жок. Анткени жабыр тарткан милицияларды биз издесек, бирөөнү гана көрсөтүштү, кичинекей бир таш тийген экен. Эки милицияны бизге көрсөтө алышкан жок. Таш ыргыды жана машинелер жарылды, терезелердин баары сынып кетти дегенди дагы бизге көрсөтө алышкан жок. Анткени губернатор минген ДЖИП автомашинасы Бишкекте деп айтышты. Автоинспекциянын бир машинесин көрсөтүштү, анча-мынча жарака алган үчүн элди ушунчалык кыйнап жана 37-жылкыдай бул беренелерди колдонуунун эч кажети жок. Аны губернаторго дагы айттык.
- Маегиңизге ырахмат.
Маектешкен Улан Эшматов, Прага
- Биз уккандан баштап эле Азиза Абдрасулова жана башка укук коргоочулар Таласка барып, өз көзүбүз менен көрүп, жардам бергенге ашыктык. Түнкү саат үчтө кайра Бишкекке келдик. Ошол жерде бир нече жолугушууларды өткөрдүк. Биринчи эл менен, жабыр тарткандардын үй-бүлө мүчөлөрү менен, дарыгерлер менен, өзүбүздүн активисттер менен жолуктук. Эң негизгиси губернатор менен жолуктук. Иликтөөдөн кийин биздин экспертиза жана чечимибиз бүгүн жарыяланат. Бирок ошого карабастан алыс болсо дагы кечээ анча-мынча маалыматты ошол жерде туруп бердик коомчулукка, “Азаттыкка” ырахмат.
Эң биринчиден, белгилүү активисттер Абдикан Момунтаева эжекебиз менен дагы жолуктук ИВСтин ичине кирип. Жанымда Азиза, Наталья Лазарева деген укук коргоочулар болду. Абдикан эжени алдап алып кетишкен. Ага “сиз биз менен барып эле УВДнын начальниги Мырза Ырсалиев менен сүйлөшүп анан кетесиз” деп айтышкан. Ал ички иштер бөлүмүнө келгенде 27-май күнү саат 19-50дө колуна протоколду беришкен шектүү адамды кармоо жөнүндө деп. Ошондо Талас ички иштер бөлүмүнүн тергөөчүсү, милициянын ага лейтенанты Карасартов колун дагы коё берген ошол протоколго. Бул протоколдогу көрсөтүүлөргө мен макул эмесмин деп Абдикан Момунтаева кол койгон. Бирок ушунчалык шашышкан адамдарды жапканга.
Биз барганда ИВСтин ичинде 11 адам отурду. Абдикан эжеден башка Осмонов Улукбек мырза бар экен. Ал “Демократия жана граждандык коом үчүн” коалициясынын директорлор кеңешинин мүчөсү жана Турсунбек Акун жетектеген президенттин астындагы адам укугу боюнча комиссиянын мүчөсү, белгилүү адам. Адамдын укугун коргоо жана демократияны күчөтүү үчүн күрөшкөн, Кыргызстанда таза коомду орнотобуз деген атуулдар.
- Алардын айрымдарына айыптар угузулуптур. Айыптар массалык башаламандык уюштуруу, укук коргоо органдарынын өкүлдөрүнө жана мамлекеттик кызматкерлерге каршылык көрсөтүү деген беренелер боюнча экен.Бул өтө оор беренелер. Эми маселе сотто чечиле тургандай жагдайга өтүп баратабы?
- Биринчиден, 230-берене туура эмес коюлган. Анткени акыркы мезгилде кыргыз бийлиги, бир нече чоң чиновниктер ушул беренени ушунчалык жакшы көрүп, эл бийлик менен сүйлөшөлү, иштейли, коррупцияны ачалы дегенде ушундай беренелер пайда болуп калып атат. 340-341-беренелер эң оор беренелер. Мурун эгерде бул беренелерди колдонгондо адам атууга чейин кетчү.
Укук коргоочу катары биз айтат элек, бул беренелер эч кандай аларга тиешелүү эмес. Бийликтин бул беренелерди колдонууга акысы жок. Анткени жабыр тарткан милицияларды биз издесек, бирөөнү гана көрсөтүштү, кичинекей бир таш тийген экен. Эки милицияны бизге көрсөтө алышкан жок. Таш ыргыды жана машинелер жарылды, терезелердин баары сынып кетти дегенди дагы бизге көрсөтө алышкан жок. Анткени губернатор минген ДЖИП автомашинасы Бишкекте деп айтышты. Автоинспекциянын бир машинесин көрсөтүштү, анча-мынча жарака алган үчүн элди ушунчалык кыйнап жана 37-жылкыдай бул беренелерди колдонуунун эч кажети жок. Аны губернаторго дагы айттык.
- Маегиңизге ырахмат.
Маектешкен Улан Эшматов, Прага
