Алгач негизги экономикалык көрсөткүчтөр тууралуу кеп кылсак. 2007-жылдын 11 айында жалпы экономикадагы өсүш 8 пайызды түздү. Бул былтыркыга караганда 5 пайызга жогору. Бул жылы калкка кызмат көрсөтүү, курулуш жана өндүрүш тармактарында алгылыктуу алдыга жылуулар орун алды. Орто маяна 21 пайызга жогорулап, 3800 сомдун тегерегин түзүп, ал эми катталган жумушсуздардын саны өткөн жылга салыштырмалуу 4 пайызга азайган.
Өткөн жылда өлкө экономикасында бир канча орчундуу өзгөрүүлөр орун алды. Ирээти менен айтсак, жыл башында, тагыраак айтканда февралда кыргыз өкмөтү ХИПИК программасынан баш тартты. Карыз жүгүн жеңилдетүүчү бул программа эки жылга чукул талкууланып, акыр аягы мамлекеттин моюнундагы 2 миллиард доллардан ашык карызды ХИПИКсиз эле өз алдынча жоюу чечимин атайын түзүлгөн өкмөттүк комиссия кабыл алган.
Андан соң жаз айларында Камбарата ГЭСтери тууралуу маселе парламентте талкууланып, жайда совет доорунда башталган бул станциялардын бүтүрүү чечими кабыл алынган. Адистер ГЭСтер иштей баштаса алардан бир топ эле пайда болот дешүүдө. Энергетика тармагындагы адис Райымбек Мамыровдун пикиринде мамлекет эгемендик алгандан бери экономикада Камбарата 2 ГЭСи сыяктуу ири улуттук долбоор ишке аша элек болчу:
-Камбарата ГЭСтеринен өлкөгө бир топ пайда түшөт. Жок эле дегенде беш-он миң жаңы жумуш орундары түзүлөт. Анан албетте ГЭСтер бир канча киреше алып келет, кошумча электроэнергия болот, аны сыртка сатсак эле канча пайда.
Дегени менен экономикада көңүл кейиткен терс көрүнүштөр да болбой койгон жок. Мисалы инфляция денгээли бир топ жогорулаган. Жыл башында Улуттук банк инфляция денгээли мыкты дегенде 4 пайызды, болбоду дегенде эле 8 пайызды түзөт деп пландаган. Ал маалда Улуттук Банктын төрагасы Марат Алапаев инфляция денгээли жылдын экинчи жарымында 5-6 пайызды тузөт деп ишенип атышканын билдирген..
Бирок Алапаевдин үмүтү аткарылбай, инфляция денгээли октябрда 20 пайызды чапчыды. Адистердин айтымында бул жай-күз айларында орун алган азык-түлүк, өзгөчө ундун кымбатташынын айынан болду. Мындай кымбаттоо ансыз да эптеп жашап аткан калкты бейпайга салып, экономикадагы бирден бир курч проблемага айланган эле. Кымбатчылыкка каршы алгачкы чаралар сентябрда көрүлгөн. Айдын башында Жогорку Кеңеш буудай жана үрөөн алууга бюджетке кошумча 750 миллион сом киргизүү тууралуу токтом кабыл алып, анын 600 миллионуна 50 миң тонна буудай сатып алуу чечилген. Андан тышкары жакыр делген 300 миң үй бүлөөгө арзан ун берилген.
Өлкөдөгү ун өндүрүүчү компанияларынын бири “Акун” ишканасынын жеткечиси Чыныбай Турсунбековдун айтымында ун баасы ноябрь айында ылдыйлады:
-Ноябрда ундун арзандаганы чын. Мурдагыга караганда бери дегенде 4-5 сомго түштү. Анткени буудайдын баасы арзандады.
Ишкерчилик тууралуу айтсак, быйыл бизнесмендер үчүн анчалык деле чоң өзгөрүүлөр болгон жок. 2007-жылы кабыл алынаары күтүлгөн салык кодекси 2008-жылга калды. Ишкерлер ассоциациясынын аткаруучу директору Үсөн Кыдыралиев өткөн жыл тууралуу буларды айтат:
-Жалпысынан өткөн жыл ишкерлер үчүн жаман жыл болгон жок деп ойлойм. Бирок бизнесмендердин мыкты иштешине жакшы шарттар түзүлүп, баары укмуш болуп кетти деп да айта албайм. 2005-жылы ынклаптан кийин ишкерлерде коркуу сезими курч болгон болсо, кийинки жылы деле кооптонуулар бар эле. Өткөн жылы болсо алдыга ири пландарды коюп, тынч иштегенге мүмкүнчүлүк болду.
Жалпысынан алганда өткөн жылы экономикада мына ушундай көрүнүштөр орун алды.
Өткөн жылда өлкө экономикасында бир канча орчундуу өзгөрүүлөр орун алды. Ирээти менен айтсак, жыл башында, тагыраак айтканда февралда кыргыз өкмөтү ХИПИК программасынан баш тартты. Карыз жүгүн жеңилдетүүчү бул программа эки жылга чукул талкууланып, акыр аягы мамлекеттин моюнундагы 2 миллиард доллардан ашык карызды ХИПИКсиз эле өз алдынча жоюу чечимин атайын түзүлгөн өкмөттүк комиссия кабыл алган.
Андан соң жаз айларында Камбарата ГЭСтери тууралуу маселе парламентте талкууланып, жайда совет доорунда башталган бул станциялардын бүтүрүү чечими кабыл алынган. Адистер ГЭСтер иштей баштаса алардан бир топ эле пайда болот дешүүдө. Энергетика тармагындагы адис Райымбек Мамыровдун пикиринде мамлекет эгемендик алгандан бери экономикада Камбарата 2 ГЭСи сыяктуу ири улуттук долбоор ишке аша элек болчу:
-Камбарата ГЭСтеринен өлкөгө бир топ пайда түшөт. Жок эле дегенде беш-он миң жаңы жумуш орундары түзүлөт. Анан албетте ГЭСтер бир канча киреше алып келет, кошумча электроэнергия болот, аны сыртка сатсак эле канча пайда.
Дегени менен экономикада көңүл кейиткен терс көрүнүштөр да болбой койгон жок. Мисалы инфляция денгээли бир топ жогорулаган. Жыл башында Улуттук банк инфляция денгээли мыкты дегенде 4 пайызды, болбоду дегенде эле 8 пайызды түзөт деп пландаган. Ал маалда Улуттук Банктын төрагасы Марат Алапаев инфляция денгээли жылдын экинчи жарымында 5-6 пайызды тузөт деп ишенип атышканын билдирген..
Бирок Алапаевдин үмүтү аткарылбай, инфляция денгээли октябрда 20 пайызды чапчыды. Адистердин айтымында бул жай-күз айларында орун алган азык-түлүк, өзгөчө ундун кымбатташынын айынан болду. Мындай кымбаттоо ансыз да эптеп жашап аткан калкты бейпайга салып, экономикадагы бирден бир курч проблемага айланган эле. Кымбатчылыкка каршы алгачкы чаралар сентябрда көрүлгөн. Айдын башында Жогорку Кеңеш буудай жана үрөөн алууга бюджетке кошумча 750 миллион сом киргизүү тууралуу токтом кабыл алып, анын 600 миллионуна 50 миң тонна буудай сатып алуу чечилген. Андан тышкары жакыр делген 300 миң үй бүлөөгө арзан ун берилген.
Өлкөдөгү ун өндүрүүчү компанияларынын бири “Акун” ишканасынын жеткечиси Чыныбай Турсунбековдун айтымында ун баасы ноябрь айында ылдыйлады:
-Ноябрда ундун арзандаганы чын. Мурдагыга караганда бери дегенде 4-5 сомго түштү. Анткени буудайдын баасы арзандады.
Ишкерчилик тууралуу айтсак, быйыл бизнесмендер үчүн анчалык деле чоң өзгөрүүлөр болгон жок. 2007-жылы кабыл алынаары күтүлгөн салык кодекси 2008-жылга калды. Ишкерлер ассоциациясынын аткаруучу директору Үсөн Кыдыралиев өткөн жыл тууралуу буларды айтат:
-Жалпысынан өткөн жыл ишкерлер үчүн жаман жыл болгон жок деп ойлойм. Бирок бизнесмендердин мыкты иштешине жакшы шарттар түзүлүп, баары укмуш болуп кетти деп да айта албайм. 2005-жылы ынклаптан кийин ишкерлерде коркуу сезими курч болгон болсо, кийинки жылы деле кооптонуулар бар эле. Өткөн жылы болсо алдыга ири пландарды коюп, тынч иштегенге мүмкүнчүлүк болду.
Жалпысынан алганда өткөн жылы экономикада мына ушундай көрүнүштөр орун алды.
