Грузиянын борбору Тбилиси шаарында 17-ноябрда прламенттин имаратынын алдындагы Руставели проспектисинде оппозициянын тарапкерлери митингге чыгышты. Алар пропорционалдык система менен мөөнөтүнөн мурда парламенттик шайлоо өткөрүүнү жана өкмөттүн кызматтан кетишин талап кылышты.

Тбилисиде нааразылык акциялары 14-нобрда башталган. Буга парламентте 2020-жылга белгиленген шайлоону пропорционалдык система боюнча өткөрүү жоболору каралган мыйзам долбоору кабыл алынбай калганы себеп болгон. Демонстранттар ошондон тартып парламенттин алдындагы аянтка чатыр тигип, мөөнөтсүз акция башташкан. Полиция бул ирет күч колдонгон жок.

Грузиядагы шайлоо системасын өзгөртүүчү мыйзам долбоору кабыл алынбай калганы Европа Кеңешинин парламент аралык ассамблеясы менен АКШнын Тблисидеги элчилиги айыптады.

Быйыл жайында да Тбилисиде миңдеген адамдар көчөгө чыгып, шайлоо системасын өзгөртүүнү талап кылышкан. Анда эл менен полиция кагылышып, 240 адам жаракат алган болчу.

Орусиянын президенти Владимир Путиндин кеңешчиси Юрий Ушаков «Россия 1» телеканалындагы маегинде «Норманд төрттүгүнүн» жыйыны жыл аягына чейин болушу ыктымал экенин айтты. «Азырынча кайсы бир мөөнөттү так айта албайм, анткени дагы деле талкууланып жатат, ушул жылы болчудай көздөнүп калды», - деди ал «Москва. Кремль. Путин» программасында.

Буга чейин Ушаков саммит жемиштүү болоору белгилүү болгондо гана жолугушуу өтүшү мүмкүн экенин айткан.

Мунун алдында Франциянын президентинин кеңсеси «Норманд төрттүгү» 9-декабрда Парижде жолугарын билдирген. Германиянын канцлери Ангела Меркель катышары белгилүү болгон. Украинанын бийлиги дагы жолугушуу болорун ырастаган.

Украинанын чыгышындагы жаңжалды басууну көздөгөн, Берлин, Париж, Москва жана Киевдин башын бириктирген «Норманд төрттүгү» форматындагы сүйлөшүүлөр 2014-жылы башталган.

Алар акыркы жолу 2016-жылдын октябрь айында жолугушкан. Буга чейин Кремл «Штайнмайер формуласы» Киевди ынандырбаса, орус президенти Владимир Путин бул биримдиктин алкагында украин президенти Владимир Зеленский менен жолукпай турганын айтып келген.

Өткөн айда Зеленский «Штайнмайер формуласы» деген ат менен таанылган документти ишке ашыруу зарыл экенин билдирген.

Орусия 2014-жылы Украинанын Крым жарым аралын аннексиялап алып, өлкө чыгышындагы жикчилдерге колдоо көрсөтүп келет. Кремль жаңжалга тиешеси жок экенин айтууда.

Беш жылдан бери өкмөттүк күчтөр менен орусиячыл жикчилдердин ортосундагы куралдуу кагылыштарда 13 миңден ашуун адам өлдү.

Ирактын борбору Багдад шаарында өкмөткө каршы калайман нааразылык акциясына чыккандар «жашыл аймак» деп аталган, мамлекеттик мекеме-уюмдарга жана чет өлкөлүк өкүлчүлүктөрдүн кеңселерине бара турган жолдо жайгашкан эки көпүрөнү жана шаардын борборундагы аянтты ээлеп алышты.

Анда демонстранттар менен коопсуздук күчтөрү кагылышып, бир адам атып өлтүрүлгөнү кабарланды.

Иракта бийликке каршы демонстрациялар 1-октябрда башталган. Көчөгө чыккандар коррупцияга, жумушсуздукка, электр энергиясы менен суунун улам-улам өчүрүлгөнүнө нааразы болуп жатышат. Тоз-тополоңдо бери дегенде 320 адам мерт болду.

Өлкөнүн түштүгүндөгү нааразылык акцияларында Ирандын кийлигишүүсүн тыюу талабы да айтылган жана Кербела шаарындагы Ирандын консулдугу чабуулга кабылган.

2003-жылы АКШнын жардамы менен Саддам Хусейн бийликтен кулагандан бери Иракта шииттер башкарган Ирандын таасири кыйла күчөдү жана Тегеран бул өлкөдөгү шиит саясий топторун колдоп келет.

Иран ошол эле кезде Кошмо Штаттарынан аскердик, саясий жана каржылык жардам алат. Багдад ушундан улам Вашингтон менен да, Тегеран менен да тең салмак байланышты сактап калууга аракет кылат.

Иракта 40 миллиондой эл жашайт жана ал кара май өндүрүп, экспорттогон дүйнөдөгү бешинчи мамлекет болуп эсептелет.

Ооган президентинин басма сөз катчысы Седик Седикки 16-ноябрда «Твиттердеги» баракчасына «Талибан» кыймылы «шартты аткарбагандыктан туткундарды алмашуу жараяны ишке ашпай калганын, эми ооган өкмөтү мындан аркы чечимди өлкө кызыкчылыгына жана жагдайга жараша кабыл аларын» жазды. Ал кандай шарт экенин тактаган жок.

Мунун алдында «Талибандын» өкүлү Забихулла Мужахид өздөрүндөгү туткундарды АКШнын ортомчулугу менен шартташкан жерге, болжолдогон убакытка алып келишкенин, бирок ооган бийлиги сөзүнө турбаганын билдирген. Ал буга байланыштуу Вашингтондон түшүндүрмө талап кылган. АКШ азырынча үн ката элек.

Ооган президенти Ашраф Гани 12-ноябрда «Талибан» менен туткундарды алмашууга даяр экенин жарялаган. Ага ылайык, Кабул бул кыймылдын таасирлүү үч мүчөсүн - «Хаккани» түйүнүнүн лидеринин иниси Анас Хакканини, Хафиз Рашид Омари жана Ажы Милли Ханды бошотмок. «Талибан» болсо мындан үч жыл мурда уурдап кеткен Кабулдагы Америка университетинин эки профессорун - 68 жаштагы америкалык Кевин Кинг менен 48 жаштагы австралиялык Тимоти Викскти өткөрүп бермек.

Туткундарды алмашуу «Талибан» менен Кабулдун тынчтык сүйлөшүүсүн баштоого өбөлгө болушу ыктымалдыгы айтылып жаткан. Бул согушкер топ ушул кезге чейин ооган өкмөтүн «Американын тактекеси» деп атап, алар менен бетме-бет сүйлөшүү жүргүзүүдөн баш тартып келет. «Хаккани» түйүнүнүн негиздөөчүсү Жалалуддин Хаккани 2018-жылы сентябрда көз жумган.

1980-жылдары советтик аскерлер Ооганстанга киргенде Жалалуддин Хаккани Кошмо Штаттар менен кызматташкан. Ал эми 2012-жылы Вашингтон ал негиздеген топту «террорчул» деп тапкан.

Аскер кызматкеринин асылып турган сөөгүн 17-ноябрда жакындары үйүнөн табышкан. Маркум Башкы штабдын Ош шаарындагы №97480 аскер бөлүгүндө келишимдик негизде иштеп жүргөн. Бул маалыматты «Азаттыкка» Куралдуу күчтөрдүн Башкы штабынын басма сөз катчысы Гүлзат Жарашева ырастады:

- Сержанттын сөөгү бүгүн эртең менен ата-энесинин үйүндө табылыптыр. Учурда анын өлүмү боюнча Ош шаардык гарнизонунун Аскер прокуратурасы иликтөө жүргүзүп жатат. Тиешелүү иш-чаралар жүргүзүлүүдө.

Бул окуя ушул ай ичинде Башкы штабдын офицери жанын кыйган экинчи факты. 10-ноябрь күнү Кой-Таштагы № 73809 аскердик бөлүктө кызмат кылган офицердин асынып турган сөөгү өзү жашаган кызматтык үйүнөн табылган.

4-5-ноябрь күндөрү Жаза аткаруу мамлекеттик кызматынын №3 түзөтүү мекемесинде кызмат өтөп жаткан эки жоокер каза болгон. Расмий маалымат боюнча алардын жүрөгү кармап калган. (ZKo)

«Human Rights Watch» уюму Кытайдын Кыргызстанга орнотулган кишинин жүзүн аныктоочу камералары тууралуу расмий билдирүү таратты. Анда «Коомдун, жол кыймылынын коопсуздугу деген себеп менен Кыргызстанга орнотулуп жаткан жүздү аныктоочу санариптик система жергиликтүү элдин жеке маалыматын чогултуп, топтоп жатат. Ал маалыматтарды андан ары эмне кылары белгисиз. Кыргызстан калкынын жеке жана башка маалыматы кантип чогултулуп, кайда сакталат жана кимге берилет - бул жагы белгисиз. Кытайлык компания андай маалыматка кол тийгизе албастыгы жөнүндө укуктук кепилдик бар-жогу да так айтылган эмес. Биздин уюм камераларды орноткон Кытайдын улуттук электроникалык импорт компаниясына кайрылып, жооп ала албадык» деп билдирди уюм.

Мындан тышкары «Human Rights Watch» уюму кишинин жүзүн таануу технологиясы бийликке жарандарды толугу менен көзөмөлдөө чылбырын берип, эркиндигин чектейт деп эсептейт. «Кыргыз мыйзамдары адам эркиндигин биринчи орунга коёт. Баш мыйзамга ылайык ар бир жаран жеке купуялык укугуна ээ. Мыйзамда жарандын макулдугу жок биометрикасын алуу да мүмкүн эмес. Кыргызстан адам укуктарынын эл аралык нормаларын сактоого милдеттенмелерди алган. Кыргыз бийлиги Кытайдын адамды жүзүнөн таануу системасын эмнеге киргизгенин элге ачык айтып, толук түшүндүрүп, ар бир жарандын купуялыгын сактоого милдеттүү», - деп айтылат уюмдун билдирүүсүндө.

Ички иштер министрлиги эл аралык донорлордун жардамы менен Бишкекке адамдын жүзүн тааный турган 60 видеокамера алынып келип, орнотулуп жатканын билдирген. Маалыматка ылайык, бул иштер Бишкекте түзүлгөн «Командалык борборду» ишке киргизүүнүн алкагында аткарылып жатат. Министрлик аталган борбордун максаты - кылмыш болгон жерге ыкчам чыгуу, коомдук коопсуздукту, жол коопсуздугун камсыз кылуу экенин маалымдаган. (ZKo)

Чоң-Алай районунун борборуна курулган жаңы стадионго Баткен облусунун прокурору, 2018-жылы киши колдуу болгон Анарбай Мамажакыповдун аты берилди. Маркумдун жакын досу Абдималик Аликбеков «Азаттыкка» бул иш жергиликтүү кеңештин чечими менен жасалганын билдирди:

- Анарбай өзү волейболду жакшы ойночу. Ошондуктан 16-ноябрда стадиондун ачылышын волейбол оюну менен ачтык. Мындан ары стадиондун муктаждыгына жана башка зарылчылыктарына Анарбайдын классташтары каралашып турмай болдук. Демөөрчүлөр стадионго топ, оюнчулардын формаларын жана башка керектүү буюмдарды алып беришти.

43 жаштагы Анарбай Мамажакыпов Баткен облусунун прокурору болуп иштеп турган кезинде киши колдуу болгон. Анын сөөгү Баткенде тоо арасынан табылган. Окуя боюнча ошол учурдагы Кылмыш-жаза кодексинин «Киши өлтүрүү» беренеси менен иш козголгон.

Кылмышка шектүү катары Баткен облустук капиталдык курулуш башкармалыгынын ошол кездеги башчысы Мелис Калыков кармалган. Учурда ал Ош шаарындагы тергөө абагында жатат. Калыков өзүнө коюлган айыптарды мойнуна албай келет. Иш Ош шаардык сотунда каралууда. (ZKo/MdN)

Аятолла Али Хаменейи мунай баасын көтөрүү жана бензин сатууга чектөө киргизүү тууралуу өкмөттүн чечимин колдой турганын билдирди. Мамлекеттик телеканал аркылуу чыгып сүйлөгөн сөзүндө лидер элдин нааразылыгынын артында чет өлкөлүк күчтөр турат деп айтып, аларды "туруксуздукка түртүүдө" деп айыптады. «Бул чечимге айрым адамдар нааразы болушу мүмкүн, бирок башаламандык жана өрттөөнү биздин эл эмес, ээнбаштар кылып жатат. Контрреволюция жана Ирандын душмандары дайыма туруксуздук болушун эңсеп келишкен, азыр да аны улантып жатышат" деди Хаменей. Анын билдирүүсү өкмөттүн бул чечимине нааразылык күч алган маалга туш келди.

17-ноябрда Ирандын бир катар шаарларында нааразылык акциялары уланып, күч органдары менен демонстранттардын кагылышуусу катталды. Иранда интернет толугу менен өчкөнүн дүйнө жүзүндөгү интернеттин абалын иликтөөчү "NetBlocks" уюму маалымдады.

16-ноябрда Сиржан шаарында нааразылыкка чыккан бир адам өлгөнү кабарланган. Айрым маалыматтарда Бехбахан, Исфахан жана Мариванда дагы төрт киши өлдү деп жазылды. Жалпысынан өлкөдөгү 50 шаарда нааразылык акциялары өттү.

«Ар бир балага бирден Аяз кыз» аттуу акциянын алкагында мүмкүнчүлүгү чектелүү балдарга каалоочулар жаңы жылдык белек тартуулай алышат. Бул иш-чараны мүмкүнчүлүгү чектелүү балдарга жардам берүү фондунун мүчөсү Мария Небога уюштурууда. «Фейсбуктагы» баракчасында акция Жаңы жыл майрамында майып балдардын көңүлүн көтөрүү гана эмес, бул көйгөйгө коомчулуктун да көңүлүн буруу максатында өткөрүлүп жатканын жазды. Иш-чаранын алкагында «Фейсбукта» «Биздин балдар-2020» деп аталган альбомго мүмкүнчүлүгү чектелүү балдардын сүрөттөрү жарыяланат. Белек берүүнү каалагандар ал жактан балдарды тандай алышат. «Эгер баланын сүрөтүнүн алдында кимдир-бирөө комментарий жазса, демек ал баланы тандап алышты» деп жазды Небога.

Акцияга катышуучу балдардын майыптыгы гана эске алынат, алардын үй-бүлөлүк макамы, жетишкендиги жана башкасы эсептелбейт.

Расмий маалыматтар боюнча, Кыргызстанда мүмкүнчүлүгү чектелүү балдардын саны 30 миңге чукул. Алардын басымдуу бөлүгү оор абалда. (ZKo)

Баткен облусундагы чек ара аймактарында жашаган элдин социалдык көйгөйлөрүн чечүү үчүн республикалык бюджеттен бөлүнгөн 220 млн. сомдун эсебинен Көк-Таш - Ак-Сай - Тамдык жана Ак-Сай - Рават жолдорунун курулушу уланууда. Облустук администрациянын басма сөз катчысы Чолпон Бердикулованын "Азаттыкка" билдиргенине караганда, быйылкы жылы аталган жолдорго асфальт төшөлдү:

- Бул - чек ара аймактарын колдоо максатында бөлүнгөн каражат. Быйыл май айында бөлүнгөн. Көк-Таш - Ак-Сай -Тамдык жолунун эл жашаган айылдарды аралап өткөн чакырымдарына асфальт төшөлдү.

Чолпон Бердикулованын маалыматы боюнча, бул каражаттын эсебинен ошондой эле Ак-Сай айылынын Бакай участогуна жаңы жерлерди өздөштүрүү үчүн насостук станциянын курулушуна 50 млн. сом бөлүнгөн. Ак-Сайдагы мектеп капиталдык оңдоп-түзөөдөн өткөрүлдү.

Мындан тышкары Ак-Сай айыл аймагынын Үч-Дөбө айылында жана Орто-Боз айылында 225 орундуу мектептердин курулушу башталды.

Кыргыз-тажик чек арасындагы пикир келишпестиктердин алдын алуу жана ага бөгөт коюу максатында Баткен районунун чек арага жакын аймактарында жол, сугат суу түйүнүн, социалдык мекемелерди курууга 2019-жылдын июнь айында өкмөттөн 220 млн. сом бөлүнгөн.

Расмий маалыматтар боюнча, 2018-жылы кыргыз-тажик чегинде жалпысынан 13 чыр-чатак катталган болсо, быйыл жети айдын ичинде эле чек арада 26 чатак чыккан. Алардын акыркысы 14-сентябрда Максат айылында эки тараптын чек арачыларынын ортосунда атышуусу болду. Анда кыргыз жана тажик тараптан жалпысы төрт киши мерт болуп, ондогон адамдар жаракат алышты. (ZKo/MdN)

18-ноябрда Ош, Баткен облустарынын айрым райондорунда жаан жаайт, тоолуу аймактарда карга айланат. Өлкөнүн башка аймактарында жаан-чачын жаабайт.

Абанын температурасы:

Чүй өрөөнүндө түнкүсүн 0…-5, күндүз 6…11
Суусамыр өрөөнүндө түнкүсүн -12…-17, күндүз 4…9;
Талас дубанында түнкүсүн 0…-5, күндүз 7…12;
Баткен, Ош, Жалал-Абад облустарында түнкүсүн -1…+4, күндүз 9…14;
Ысык-Көл облусунда 0…-5, күндүз 5…10;
Нарында түнкүсүн -5…-10, күндүз 4…9;
Бийик тоолуу райондордо түнкүсүн -16…-21, күндүз -3…-8 градус суук болот.

18-ноябрда Бишкек шаарында жамгыр жаабайт. Абанын температурасы түнкүсүн 0…-2°, күндүз 9…11° жылуу болот.

Жакынкы Чыгыштан жана Африка өлкөлөрүнөн качып келип, Батыш Европага өтүүгө аракет кылган качкындардын Босниядагы лагери чатырлардан куралган. Ал жердеги 200дөй качкын акыркы күндөрү катуу бороон-чапкындан жапа чегип жатканы айтылууда. Бороон качкындар баш калкалаган чатырларды учуруп кеткен. Босниянын Хорватия менен чек арасынан алыс эмес жайгашкан Вучак лагериндеги качкындардын айрымдары 16-ноябрь күнү: «Бул жер - токой, мында адамдар эмес, жаныбарлар жашайт. Биз адамбыз го, бизге баш калка бергиле» деп суранышты.

Андан мурдараак «Чек арасыз дарыгерлер» эл аралык уюму Босниянын батышындагы качкындар лагери «адам жашачу талаптарга жооп бербесин» белгилеп, лагерди «кооптуу жана адамгерчиликсиз жер» деп атаган.

Босниянын түндүк батышындагы Вучак качкындар лагери быйыл июнда өз алдынча пайда болгон, ал жер алдын ала атайылап жашоого ыңгайлаштырылган эмес.

Расмий маалыматтар боюнча акыркы эки жылда Боснияга 50 миңден ашуун мигрант келген. Сараево өкмөтү бул маселени чечүүгө аракетинен майнап чыкпай жатканын белгилеп, эл аралык коомчулукка бир нече жолу кайрылган.

Бийчи, СССРдин Эл артисти Чолпонбек Базарбаевдин 70 жылдыгына арналган фестивалдын гала концерти 17-ноябрда Улуттук опера жана балет театрында болот. Ага Кыргызстандын, Орусиянын жана Казакстандын балет артисттери катышат.

Бишкектеги Абдылас Малдыбаев атындагы Кыргыз улуттук академиялык опера жана балет театрынын 77-театралдык сезону өткөн аптада ачылган. Ачылышка арналган «Жаңылануу эргүү берет өнөргө» деген аталыштагы концертке президент Сооронбай Жээнбеков катышкан. (ZKo)

Өлкө борбору Минскиде "Европалык Беларус" жарандык өнөктүгүнүн жана "Народная грамада" саясий партиясынын мүчөлөрү 16-ноябрь күнү кечинде Эркиндик аянтында митингге чогулушту. Андан кийин митингчилер БШК тарапка жөө басып барышты.

Жүрүш учурунда аларга белгисиз бирөөлөр кол салып, митингчилердин колундагы ураандарын жана техникаларын жулуп алышкан. Кол салгандар журналисттердин аппаратураларын да тартып алышкан.

БШКнын алдына нааразылыкка чыккандар өздөрүнүн талапкер катары берилген күбөлүктөрүн өрттөп, муну шайлоонун таза өтөрүнө ишенич жоктугу менен түшүндүрүштү.

"Вясна" укук коргоо кыймылынын маалыматына караганда, акцияга 100гө чукул адам катышты.

17-ноябрда Беларуста парламенттик шайлоо өтүп жатат. Парламенттеги Улуттук жыйын палатасындагы 110 орунга 500дөн ашуун талапкер ат салышууда.

16-ноябрда Прага шаарынын Летенск аянтына чогулган 300 миңге жакын адам өкмөт башчы Андрей Бабиш менен юстиция министри Мария Бенешованын кызматтан кетишин талап кылышты. Эки саатка созулган митингде катышуучулар премьер-министрди коррупциялык иштерге айыптап, оппозициялык партияларды өлкөдөгү саясий кырдаалга таасирин күчөтүүгө чакырышты.

Чехтер өкмөт башчы Андрей Бабиштин өз иши тууралуу мамлекеттик жана жарандык уюмдарга маалымат бербей жатканы европалык өнөктөштөрдүн Чехиядан баш тартуусуна алып келет деп кооптонушууда.

Митингге чыккандар өкмөт башчы Евробиримдиктен алынган акчага байланыштуу мыйзамсыз иштерин иликтөөгө да таасир этүүгө аракеттенип жатат деген шегин билдиришти.

Талас облустук ички иштер башкармалыгынын маалыматына караганда, келинди өлтүрүүгө шектелип кармалгандар Талас районунун тургундары, бирөө 20 жашта, калгандары 25 жашта. Алардын үстүнөн сотко чейинки өндүрүш иштери жүрүүдө, тиешелүү экспертизалар дайындалды.

14-ноябрда Талас районундагы Орто-Арык айылында ээн жерден белгисиз келиндин сөөгү табылган. Бул факт боюнча адам өлтүрүү беренеси менен кылмыш иши козголгон.

Башкы прокуратуранын билдиргени боюнча, Кыргызстанда 2018-жылы зордуктоо фактылары мурунку жылдарга салыштырмалуу 14% көп катталган. Аксакалдар сотуна, кризистик борборлорго жана түрдүү укук коргоочу уюмдарга кайрылган аялдар былтыр мурунку жылдарга салыштырмалуу 8% көбөйгөн. (ZKo)

АКШ Ирандагы "коррупциялашкан режимге" каршы нааразылык акцияларына чыгып жаткан элдин мүдөөсүн кубаттайт. Бул тууралуу Мамлекеттик департаменттин басма сөз катчысы Морган Ортагус 16-ноябрда "Твиттерге" жазды.

"АКШ коррупциялашкан бийлик режимине каршылыгын билдирип жаткан Иран элин кубаттайт. Биз Иран бийлигинин интернетти өчүрүү аракетин сындайбыз" деп жазды.

Мамлекеттик катчы Майк Помпео "Твиттердеги" баракчасына "Мен бир жарым жыл мурда Иран элине айткандай эле, Америка сиздер менен!" деп жазды.

Дүйнө жүзүндөгү интернеттин абалын иликтөөчү "NetBlocks" уюму Иранда интернет дээрлик толугу менен өчүрүлгөнүн маалымдады.

Ирандын ички иштер министри Абдулреза Рахмани Фазли мамлекеттик телевидение аркылуу чыгып сүйлөп, митингдер коомдук мүлккө зыяны тийчү болсо, күч органдары чара көрөрүн билдирди.

Иранда элдин нааразылыгы өкмөттүн мунайдын баасын кымбаттатуу жана күйүүчү майды сатууга чектөө киргизүү тууралуу чечиминен кийин күч алган. Эл бир нече шаарларда көчөгө чыгышкан. Сиржан шаарында митингчилер мунай заводун өрттөөгө аракет кылып, бирок күч кызматтары буга жол берген эмес. Натыйжада митингчилерден бир киши каза таап, бир нече адам жаракат алганы кабарланды.

“Азаттыктын” “Кыргызстандан чыгарылган миллиондордун изи” аттуу иликтөөсүндө аты аталган уйгур тектүү кытай жараны Айеркен Саймаитинин өлүмү боюнча төртүнчү шектүү кармалды.

Нормахамат А. аттуу адам буга чейин кармалган үч шектүүнүн көрсөтмөлөрүнүн негизинде колго түшкөнүн 15-ноябрда Түркиянын “Сабах” гезити жазды.

“Ихлас” жаңылыктар агенттиги Нормахамат А. үч шектүү кармалган күнү эртеси же 12-ноябрда Сайматини өлтүрүүдө колдонулган курал менен кошо колго түшкөнүн кабарлады. Агенттиктин маалыматына ылайык, төрт шектүү жума күнү сот органдарынын карамагына өткөрүлүп берилди.

“DHA” агенттиги шектүүлөр Саймаити өлтүрүүлөр алдында Стамбулда автоунаасын жуудурганын, окуядан алыс эмес жерде машина менен жүрүшкөнүн көрсөткөн көзөмөл камераларынан алынган видеону жарыялады.

Айеркен Саймаитини 10-ноябрда Стамбулдагы мейманкалардын биринин кафесинде атып кетишкен. Кытайлык ишкер алган жараатынан улам оорукана каза тапкан. Эртеси күнү аны өлтүрүүгө байланышы бар делген үч киши - сириялык Али Исбех жана кыргыз паспортун алып жүргөн Хусейн Ахметалиев менен Абдулла Энвер - Адана шаарында кармалган. Мамлекеттик каттоо кызматы жогорудагы эки адам "Кыргызстандын жарандары эмес" деп билдирди.

Кыргызстандын Тышкы иштер министрлиги Стамбулда Айеркен Саймаити өлтүрүлгөн жердеги «Рейндж Ровер» автоунаасынын номуру Стамбул шаарындагы кыргыз консулдугуна таандык экенин ырастаган. Ал эми жолтандабас окуядан кийин жумуштан алынган башкы консул Эркин Сопоковго таандык экени аныкталган.

“Азаттыктын” иликтөөсүндө 700 млн. доллардын тегерегиндеги каражат Айеркен Саймаити аттуу кытайлык жаран аркылуу бир нече жыл бою күмөн жолдор менен Кыргызстандан чыгарылып келгени тууралуу кеп болгон.

Күйүүчү майдын баасын көтөрүү жана бензин сатууга чектөө киргизүү тууралуу өкмөт чечимине каршы болуп, акцияга чыккандардын бири өлгөн, дагы бир нече адам жараат алган.

Сиржан аймагынын губернатору ал адам белгисиз кырдаалда киши колдуу болгонун маалымдады. Айрым расмий маалыматтарда демонстранттар Сиржанда мунай заводун өрттөөгө аракет кылып, бирок коопсуздук кызматкерлери тарабынан ага жол берилбегени айтылган.

Күйүүчү майдын баасын кескин кымбаттаткан жана бензин сатууга квота киргизген өкмөттүн чечиминен кийин Ирандын Сиржан, Мешхед, Ахваз, Бандар-Аббас, Шира жана башка шаарларында нааразылык акциялары өттү.

АКШнын санкцияларын катаалдашкандан кийин Ирандын экономикасы артка кетип жатканына байланыштуу, өкмөт мунайдын баасын көтөрүү жана бензин сатууну чектөөнү чечкен. Мындай нааразылыктар февраль айына белгиленген президенттик шайлоонун алдында президент Хасан Роуханиге басымдын күчөшүнө алып келүүсү ыктымалдыгы айтылууда.

13-ноябрдан бери дайынсыз болуп жаткан казакстандык укук коргоочу Дулат Агадил 15-ноябрда Башкы прокуратуранын алдына келген жеринен кайра камакка алынды. Активист өзүнүн мыйзамсыз камалганына каршылык билдирүү үчүн качканын журналисттерге айтууга үлгүрдү.

«Тергөө абагынан качканым чын. Бирок мени беш айдын ичинде беш жолу камашты. Жогорку сот, Ички иштер министрлиги, Башкы прокуратура доо арыздарыма көңүл бурган жок. Менимче ал арыздар тергөө абагынан ары чыкпашы мүмкүн. Укугум тебеленди. Эч кандай мыйзам бузган эмесмин" деди Агадил полициянын автоунаасына отуруп жатып.

42 жаштагы Дулат Агадил 4-ноябрда полицияга баш ийбегени үчүн айыпталып, он күнгө камакка алынган. 14-ноябрь күнү сотту сыйлабаганы үчүн ага дагы беш күн камак чегерилгенин Ички иштер министрлиги маалымдаган.

Дулат Агадил нааразылык акцияларын уюштурганы үчүн бир нече жолу он күндүк мөөнөткө кесилген.

Кыргызстанда 17-ноябрда түнкүсүн жаан-чачын жаабайт. Күндүз Ош, Баткен облустарынын тоо этектеринде жана тоолуу райондорунда кар жаайт.

Абанын температурасы:

Чүй өрөөнүндө түнкүсүн -4…+1, күндүз 5…10;

Талас дубанында түнкүсүн -2…-7, күндүз 7…12;

Баткен, Ош, Жалал-Абад облустарында түнкүсүн -4…+1, күндүз 8…13;

Ысык-Көл облусунда түнкүсүн 0…-5, күндүз 5…10;

Нарын облусунда түнкүсүн -8…-13, күндүз 4…9 градус жылуу болот.

Бишкек шаарында 17-ноябрда жаан-чачын жаабайт. Батыштан соккон шамалдын ылдамдыгы 4-9 м/с.

Абанын температурасы түнкүсүн -1…-3, күндүз 8…10 градус жылыйт.

Ооган прокурорлор 16-ноябрда Баграм аэродромуна бараткан жерде белгисиз бирөө аткылаган.

Башкы прокуратуранын басма сөз катчысы Жамшид Расулинин маалыматы боюнча, экөө тең жараат алган. Расулинин айтуусунда, прокурорлор Анас Хаккани баш болгон талибдердин төбөлдөрү кармалып турган түрмөгө бараткан. Анас Хаккани согушкерлердин лидери Сиражиддин Хакканинин бир тууганы.

Анас Хаккани дагы эки талиб менен кошо 15-ноябрда туткундагы АКШ жана Австралия жарандарына алмаштырылууга тийиш болчу. Бирок талибдер булар АКШ менен белгиленген жерге келбегенин маалымдашкан.

Талибдер АКШ университетинин профессору Кевин Кинг менен австралиялык жаран Тимоти Уиксти 2016-жылы августта барымтага алган.

Reuters ооган аткаминеринин сөзүнө таянып билдиргени боюнча, туткундарды алмашуу себепсиз токтогон.

«Талибан» кыймылы чет элдик жарандар менен алмашыла турган мүчөлөрү Катарга жеткирилүүгө тийиш болсо да, Кабулдан чыкпай эле Баграмдагы түрмөгө кайтарылганын маалымдашкан.

Кыргызстандын Кытайдагы элчилиги Гуанчжоу шаарындагы башкы консулдук менен чогуу Гонконгодогу кыргызстандык жарандарга жардам берүүнү улантууда.

Бул тууралуу Тышкы иштер министрлигинин маалымат кызматы кабарлады. Ага ылайык, 16-ноябрь күнү Кыргызстандын Гуанчжоудагы башкы консулу Искендер Орусбаев кыргызстандык алты студент менен жолугушту. Маалыматта алар коопсуз жайда, эч кандай арыз-дооматы жок экени айтылат.

Башкы консул мындан тышкары кыргызстандык студенттер жайгашкан мейманканаларды кыдырып, алардын абалы менен таанышып чыкты.

Гонконгдогу кырдаалдан улам кыргызстандык студенттерди жашап турган жеринен аэропортко жеткирүү маселеси каралып жатат.

Бир нече күн мурда Гонкондо билим алып жаткан студенттердин ата-энелери президент Сооронбай Жээнбековго кайрылышкан. Алар аймактагы саясий абалга, соңку кагылышууларга байланыштуу балдарын Кыргызстанга аман-эсен кайтарууга жардам берүүнү суранышкан.

15-ноябрда үч кыргызстандык студент коопсуз жакка чыгарылган.

Жалпысынан Гонконгдогу окуу жайларда билим алып жаткан 42 кыргызстандык студент бар. (ZKo)

Эгерде ал жактагы студенттердин окуусуна, жагдайына байланыштуу зарыл маселе болсо ушул номерлерге кайрылса болот:

Кыргызстандын Кытайдагы элчилиги:

Тел.: +8610-64681348

Моб.: +8618611736340 (WhatsApp, WeChat)

+8613260203680

+8613581902801

Гуанчжоу шаарындагы консулдук:

Моб.:+8613925051627;

+8618666093015.

АКШ жана Украинадагы Пен-клубу жазуучулардын эл аралык күнүн "Азаттыктын" украин кызматы менен кызматташып жүргөн журналист Станислав Асеевге арнашты.

Буга байланыштуу Орусиянын Нью-Йорктогу консулдугунун жанында аталган борбордун жана украин-америкалык "Разом" укук коргоо кыймылынын активисттери митингге чыкты. Жыйынга "Эркин Европа/Азаттык радиосунун" мурдагы президенти Том Кент, жазуучу Гари Штейнгарт жана башка активисттер катышты.

Киевдеги иш-чарага "Украин жумалыгы" гезитинин редакциясы, "Донбасс.Реалии" сайтынын редактору жана башка жарандык активисттер кошулду.

"Эркин Европа/Азаттык радиосунун" презиленти Жейми Флай иш-чараны кубаттап, "ар кандай туура эмес маалыматтарга карабай, чындык болгону чоң мааниге ээ. Ал эми чындыкты ачкан адам жалпы дүйнөдө колдоо табат" деп билдирди.

Станислав Асеев – "Азаттык" радиосунун украин кызматындагы штаттан тышкаркы кабарчысы. 30 жаштагы журналист Донецкидеги саналуу кабарчылардын бири. Асеев 2017-жылы жазында Донецкидеги жикчилдер тарабынан кармалып, тыңчылык, экстремизмге чакыруу жана өлкөнүн бүтүндүгүнө шек келтирүү беренелери менен айыпталган.

Быйыл 15-октябрда Асеев катаал режимдеги абакка 15 жылга кесилген.

Журналистти бошотуу талабы менен эл аралык уюмдар жана маалымат каражаттарынын өкүлдөрү Донецк бийлигине кайрылган.